Syria: Cơ hội chót cho hòa bình?

"Chúng ta cùng mong rằng, kế hoạch của Nga và Mỹ sẽ được thực hiện. Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng bày tỏ hy vọng như vậy khi ông phát biểu về việc Moskva và Washington thông qua tuyên bố chung chấm dứt chiến sự tại Syria. Trước trưa ngày 26 tháng 2 năm 2016, tất cả các bên tham chiến ở Syria phải khẳng định với Nga hoặc Hoa Kỳ họ cam kết thực hiện chế độ ngừng bắn từ 0 giờ ngày 27 tháng Hai.

Bộ Ngoại giao Nga khẳng định trên thực tế, thỏa thuận của Nga và Mỹ về Syria đã bắt đầu hiệu lực. Đường dây liên lạc “nóng” được thiết lập, Moskva và Washington đang thương lượng với đồng minh và các nhóm được họ ủng hộ. Chuẩn bị các điều kiện để đảm bảo việc cung cấp hỗ trợ nhân đạo cho những đối tượng có nhu cầu. Kế hoạch Nga-Mỹ về Syria nhận được sự ủng hộ và đánh giá tích cực từ hàng loạt lãnh đạo các nước và LHQ.
Tuy nhiên, những khó khăn trong tiến trình thực thi kế hoạch này là vô cùng lớn.

Thứ nhất, quá nhiều nhóm vũ trang đang hoạt động tại Syria, rất khó thể theo dõi toàn bộ. Chỉ một phát súng là đủ để phá vỡ cấu trúc thỏa thuận ngừng bắn phức tạp.

Thứ hai, theo các nhà phân tích chính trị, xung đột Syria từ lâu đã vượt ngoài phạm vi một cuộc nội chiến và có tham vọng mang ý nghĩa toàn cầu. Bên trong và xung quanh Syria đang có rất nhiều phía tham gia, lợi dụng tình hình phục vụ mục đích lợi ích riêng của họ. Những lợi ích này đôi khi trùng lặp, đôi khi mâu thuẫn lẫn nhau. Trong thực tế, hầu hết các nước Trung Đông đang bị cuốn vào cuộc xung đột Syria ở các cấp độ khác nhau, vì những lý do khác nhau: tôn giáo, chính trị, kinh tế hoặc quân sự.

Thứ ba, ông Assad có bước làm không hoàn toàn hợp thời điểm. Tiến trình giải quyết chính trị vừa bắt đầu, Tổng thống Syria đã công bố ấn định cuộc bầu cử quốc hội vào tháng Tư năm nay. Cuộc bầu cử trong đất nước đang có chiến tranh! Bằng quyết định này, ông Assad chứng tỏ với phe đối lập rằng ông sẽ không chia sẻ quyền lực. Nhưng phe đối lập khó công nhận kết quả bầu cử, tất nhiên điều này làm cho cuộc đàm phán giữa người Syria sẽ càng trở nên phức tạp.

Thứ tư, các nhân vật "diều hâu" ở Mỹ — lãnh đạo CIA và Lầu Năm Góc — không tin tưởng Nga và những nỗ lực của Nga thiết lập ngừng bắn, khởi động đối thoại giữa người Syria. Họ nhấn mạnh phải chuẩn bị "kế hoạch B" phòng trường hợp lệnh ngừng bắn ở Syria bị thất bại (tất nhiên, là do lỗi của Moskva!!). Kế hoạch này có thể bao gồm gia tăng hỗ trợ phe đối lập ôn hòa ở Syria và áp đặt biện pháp trừng phạt mới chống lại Nga. May thay, Bộ Ngoại giao Mỹ không đồng tình với phương án của giới quân sự và đánh giá cao cơ hội thực hiện thỏa thuận ngừng bắn, họ hy vọng kiểm chứng "sự tin tưởng đối với Moskva".

Tóm lại, truyền thông thế giới và lãnh đạo các nước hầu như đã bày tỏ sự lạc quan thận trọng.

Như Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết trong bài phát biểu của ông, "điều chính là tạo điều kiện để khởi động một tiến trình chính trị thật sự thông qua cuộc đối thoại sâu rộng giữa người Syria tại Geneva do Liên Hiệp Quốc bảo trợ."