Hôm nay chúng tôi sẽ giới thiệu cách chia động từ tiếng Nga ở thì quá khứ, hiện tại và tương lai.
Mời các bạn nghe câu chuyện của hai người bạn qua điện thoại:
ПРИВЕТ, АНТОН! ЧТО ДЕЛАЕШЬ?— ПРИВЕТ, ТУНГ! ИГРАЮ НА КОМПЬЮТЕРЕ И СЛУШАЮ МУЗЫКУ. — А ГДЕ ТЫ БЫЛ ВЧЕРА ВЕЧЕРОМ? Я ТЕБЕ ЗВОНИЛ ДОМОЙ, НО НИКТО НЕ ОТВЕТИЛ. — МЫ С ДРУГОМ ХОДИЛИ НА КАТОК. ТАМ БЫЛО ЗДОРОВО! — ЧТО БУДЕШЬ ДЕЛАТЬ ЗАВТРА?— ОПЯТЬ ПОЙДУ НА КАТОК. ПОЙДЕШЬ СО МНОЙ?— Я НЕ УМЕЮ КАТАТЬСЯ НА КОНЬКАХ. — Я ТЕБЯ НАУЧУ, ЭТО НЕСЛОЖНО.
Anton, chào cậu! Cậu đang làm gì thế?— À chào Tùng! Tớ đang chơi (trò chơi) trên máy tính và nghe nhạc. — Thế chiều qua cậu ở đâu? Tớ gọi về nhà cho cậu nhưng không ai trả lời. — Bọn mình cùng với người bạn ra sân trượt băng. Ở đó thật tuyệt! — Ngày mai cậu sẽ làm gì?— Tớ sẽ lại ra sân băng. Cậu đi với tớ không?— Tớ không biết trượt băng. — Tớ sẽ dạy cậu, chuyện đó không phức tạp đâu.
Trong đoạn hội thoại này có những động từ tiếng Nga chỉ hành động ở thì hiện tại, quá khứ và tương lai.
Động từ thì hiện tại dùng để chỉ những hành động đang diễn ra vào thời điểm câu chuyện hoặc hành động thường xuyên. Động từ thì hiện tại biến đổi theo ngôi và số.
ДЕЛАЕШЬ- động từ của ngôi thứ 2 số ít, ИГРАЮ, СЛУШАЮ — động từ ngôi thứ nhất số ít.
Các động từ thì quá khứ dùng để chỉ hành động đã diễn ra trong quá khứ và biến đổi theo giống và số.
БЫЛ, ЗВОНИЛ, ОТВЕТИЛ — động từ của giống đực số ít, ХОДИЛИ — động từ của số nhiều.
Động từ thì tương lai dùng để chỉ hành động sẽ thực hiện. Chúng thay đổi theo ngôi và số. Trong câu chuyện mà chúng ta vừa nghe có các động từ thì tương lai — đó là БУДЕШЬ, ПОЙДЕШЬ — ngôi thứ hai số ít, ПОЙДУ, НАУЧУ — ngôi thứ nhất số ít.
Thì tương lai của động từ cấu tạo theo hai con đường. Nếu nói về hành động sẽ tiếp diễn hay lặp lại, cần hình thức phức hợp. Hình thức này gồm động từ БЫТЬ để ở ngôi và số cần thiết, cùng động từ sắc thái dưới dạng không xác định: Thí dụ:
КАКИЕ КНИГИ ТЫ БУДЕШЬ ЧИТАТЬ ВО ВРЕМЯ КАНИКУЛ? Cậu sẽ đọc những cuốn sách nào trong thời gian nghỉ?
Bởi ở đây nói về ngôi thứ hai số ít, động từ БЫТЬ sẽ có hình thức БУДЕШЬ, còn động từ sắc thái hành động ЧИТАТЬ đứng ở hình thức không xác định và để nguyên thể không biến đổi. Sau đây là bảng biến đổi theo ngôi và số trong động từ chỉ thì tương lai БЫТЬ:
Я БУДУ,ТЫ БУДЕШЬ,ОН, ОНА, ОНО БУДЕТ,МЫ БУДЕМ, ВЫ БУДЕТЕ, ОНИ БУДУТ.
Nếu nói về hành động mà điều quan trọng là kết quả chứ không phải là quá trình hành động, động từ thì tương lai sẽ có hình thức đơn giản. Thí dụ:
СКОЛЬКО КНИГ ТЫ ПРОЧИТАЕШЬ ЗА КАНИКУЛЫ? Cậu sẽ đọc bao nhiêu cuốn sách trong kỳ nghỉ?
Động từ sắc thái ЧИТАТЬ được cấu tạo ở thì tương lai và có ngôi thứ hai số ít. Nhưng để nhấn vào sự hòan thành hành động, nên động từ thay đổi với phần thêm vào là tiếp đầu ngữ ПРО-.
Tuyệt đại đa số động từ thì tương lai biến đổi theo mẫu của động từ БЫТЬ. Từ hình thức không xác định của động từ, bỏ đuôi —ТЬ và thay vào phần kết thích hợp theo ngôi và số.
(ЧИТАТЬ- ТЬ). Я ПРОЧИТАЮ, ТЫ ПРОЧИТАЕШЬ, ОН, ОНА ПРОЧИТАЕТ. МЫ ПРОЧИТАЕМ, ВЫ ПРОЧИТАЕТЕ, ОНИ ПРОЧИТАЮТ.
Các bạn hãy thử đặt câu với những động từ sau đây chia ở thì tương lai ИГРАТЬ, ЕСТЬ, ПЛАВАТЬ, ЖИТЬ, đòi hỏi hình thức phức hợp.
Sang bài sau, chúng ta sẽ tiếp tục làm quen với một trong những kiến thức chính của tiếng Nga là thể của động từ.
Xin chúc thành tích mới!
