Tại tỉnh Zachodniopomorskie của CH Ba Lan, cụ thể là thị trấn Zlocieniec, lãnh thổ cho đến khi kết thúc Chiến tranh thế giới thứ II từng thuộc về Đức với tên gọi Ordensburg, đã phát hiện "thông điệp thời gian" mà Đức quốc xã để lại cho hậu duệ vào năm 1934.
— Các nhà khảo cổ đã tìm thấy ở Ba Lan "thông điệp thời gian", hiện nó được đặt tại Bảo tàng Quốc gia ở Szczecin. Nơi phát hiện là thị trấn của ông. Vậy sự việc diễn ra như thế nào? Tất cả bắt đầu từ đâu?
— Những thông tin đầu tiên của tôi về "thông điệp thời gian" liên quan tới năm 1997, khi cuốn sách của Savinjska Rolf viết về lịch sử thị trấn được xuất bản. Cuốn sách cho biết, năm 1934 — Ordensburg có qui chế thị trấn tròn 600 năm. Nhân dịp này, đã diễn ra nghi lễ để lại thông điệp cho tương lai. Còn chúng tôi chỉ bắt đầu tìm kiếm vào năm 2015, ý tưởng đi tìm "thông điệp thời gian" bí ẩn là của thị trưởng Krzysztof Zacharzewski, người đã lôi cuốn tất cả chúng tôi vào công việc này! Nhiều người không tin có thể tìm thấy cái gì, nhất là khi container chứa thông điệp được chôn trên lãnh thổ một đơn vị quân đội, cần xin phép tổ chức tìm kiếm từ cơ quan các cấp, điều mà chúng tôi đã làm. Cái lôi cuốn chúng tôi nhất là khả năng tìm thấy bộ phim tài liệu quay năm 1934, nhưng nó đã không có trong container! Tuy nhiên, có những điều thú vị khác…
— Cụ thể trong đó có những gì?
— Chúng tôi đã tìm được bức thư của một nhà tài chính địa phương, người trao đổi thư từ với Berlin về việc tìm kiếm vị trí tốt nhất cho trường đào tạo của Đảng Dân tộc xã hội công nhân Đức! Đúng hơn, nó là bản nháp trên trang giấy kẻ ô, gửi Otto Gedes, người đứng đầu thị trấn, viết bằng bút chì với kiểu chữ Gothic. Ông chủ nhà băng khuyên mua mảnh đất gần hồ có giá rẻ, vì chủ đất là con nợ của ngân hàng. Đó cũng là một phần lịch sử của thị trấn, dù muốn hay không, nhưng không ai có thể thay đổi.
— Trong container có tìm thấy tiền xu, báo hoặc ảnh?
— Có, đó là những đồng tiền được lưu hành ở Đức khi ấy, với mệnh giá từ 1 cpfening đến 5 mark. Những ảnh chụp thị trấn chúng tôi, kể cả từ độ cao chim bay. Nhưng được bảo quản tốt nhất, có thể nói là hoàn hảo, là những tờ báo Đức mới tinh như vừa rời khỏi xưởng in. Rất thú vị khi đọc chúng…
— Có thể nói "thông điệp thời gian" không chỉ là thông điệp từ quá khứ mà còn từ một đất nước hoàn toàn khác, đất nước đã làm bùng nổ Chiến tranh thế giới II vào năm 1939. Theo ông, phát hiện này có gì quan trọng đối với cư dân thị trấn nói riêng, với người Ba Lan và tất cả chúng ta nói chung?
— Tôi khó diễn tả cảm xúc, nhưng xin đưa ra ý kiến của cá nhân tôi. Những năm 1933, 1934 là thời điểm khởi đầu của tai họa lớn lao đổ ập xuống chúng tôi năm 1939! Đó là khi những kế hoạch quái dị của Hitler được ấp ủ, Đảng Dân chủ xã hội lao động Đức lập ra các trường đào tạo. Tôi không phải một nhà sử học, nhưng tôi muốn nói rằng, đó là các trường huấn luyện những kẻ giết người tàn bạo.
