„Should I stay or should I go?" (Tôi phải ra đi hay ở lại?) — lời bài hát của ban nhạc punk "The Clash" toát lên câu hỏi được nêu tại cuộc trưng cầu dân ý ở Catalonia hôm Chủ nhật tuần trước (1/10): rút khỏi hoặc ở lại? 90 phần trăm người Catalonia đi bầu đã bỏ phiếu ủng hộ "ra đi." Chính phủ Tây Ban Nha không công nhận kết quả bỏ phiếu này. Cuộc trưng cầu dân ý như vậy có thể xảy ra ở Đức hay không?
Catalonia là khu vực kinh tế mạnh nhất của Tây Ban Nha, chiếm 1/5 GDP của cả nước năm 2016. Chẳng có gì ngạc nhiên khi chính phủ Tây Ban Nha không công nhận cuộc trưng cầu dân ý.
Tương tự Catalonia của Tây Ban Nha, ở Đức có bang Bắc Rhine-Westphalia nếu đánh giá theo năng suất kinh tế. Năm 2016, khu vực nằm giữa hai con sông Ruhr và Rhine cùng với Đông Westphalia đã sản xuất khối lượng hàng hoá và dịch vụ trị giá gần 670 tỷ euro — tương đương một phần năm GDP của Đức.
Sự khác biệt là ở Bắc Rhine-Westphalia không ai nghĩ đến việc ly khai khỏi Đức. Hoàn cảnh lại khác với khu vực có tiềm năng kinh tế thứ hai của Liên bang Đức là Bavaria (GDP năm 2016 — 576 tỷ euro). Ở đây thậm chí có chính đảng không ngừng kêu gọi độc lập cho Nhà nước Bayern Tự do (tên chính thức của bang) — đảng này có tên "Đảng Bavaria".
Trưng cầu dân ý ở Catalonia — "một kịch bản cho Bavaria"
Chủ tịch Đảng Bavaria Florian Weber đặc biệt chăm chú theo dõi cuộc trưng cầu dân ý tại Catalonia. Trong cuộc phỏng vấn với Sputnik, chính trị gia 53 tuổi khẳng định hành động của cảnh sát là hoàn toàn không cân xứng với tình hình.
Ông Weber nhắc đến Biên bản tổng kết Hội nghị về an ninh và hợp tác Châu Âu mà Tây Ban Nha và Đức đều ký: "Ngay từ những năm 1970, quyền tự quyết của người dân đã được ghi nhận trong biên bản này. Người Catalonia cũng như người Bavaria là những dân tộc riêng biệt — một thực tế không thể nghi ngờ. Do đó họ đều có quyền tự quyết." Bạo lực mà nhà chức trách Tây Ban Nha áp dụng với cử tri Catalonia được ông Weber gọi là hành động phản dân chủ và không thể chấp nhận.
Theo lời chính khách Đức, ông và các cộng sự đang dõi theo tình hình ở Catalonia: "Khi Catalonia trở nên độc lập, đó sẽ là một mô hình cho các diễn biến sự kiện của chúng tôi. Theo thăm dò mới nhất do YouGov tiến hành, 32% người Bavaria ủng hộ một Bavaria độc lập". Ông Weber nhắc là chỉ vài năm trước đây, chỉ số này là 21%. Chính khách hy vọng sẽ có ngày, số lượng người ủng hộ độc lập chiếm đa số.
CHLB Đức sẽ không để Luật Cơ bản bị phá vỡ
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa Đảng Bavaria được đa số ủng hộ sẽ có thể khởi xướng trưng cầu dân ý vì Luật Cơ bản của Đức cấm Bavaria rút khỏi CHLB Đức. Quyết định được Tòa án Hiến pháp liên bang thông qua vào đầu năm nay. Cơ sở của quyết định nêu:
"Ở Cộng hòa Liên bang Đức — một nhà nước dựa trên quyền lực cấu thành của người Đức, — các bang không phải là "ông chủ của Luật Cơ bản". Vì vậy, theo Luật Cơ bản, không có chỗ cho những nguyện vọng ly khai của từng vùng. Những nỗ lực này sẽ vi phạm trật tự Hiến pháp."
Đối với người Bavaria như vậy có nghĩa: Chúng tôi tất nhiên là chúng tôi, nhưng chúng tôi cũng là nước Đức. Ông Weber không chấp nhận cách tiếp cận này: "Trung ương ngày càng nắm nhiều quyền hơn — trong lĩnh vực văn hoá, trong giáo dục phổ thông, trong chính sách tài khóa. Đây là cách làm sai. " Theo ông trong EU tình hình cũng tương tự. Một Châu Âu chỉ hòa bình khi các quốc gia có thể thực hiện quyền tự quyết.
