"Buratino", "Solntsepek" và "Tosochka": những hệ thống phun lửa hạng nặng của quân đội Nga

Các bài kiểm tra cấp nhà nước của vũ khí mới đã đến giai đoạn cuối cùng. Việc đưa vào trang bị trong quân đội được dự định trong chương trình vũ khí nhà nước trong thời gian 2018-2025.

Chi tiết về vũ khí phun lửa tự hành hạng nặng của quân đội Nga — trong tài liệu của "Sputnik".

Súng phun lửa là một vũ khí gây tranh cãi từ quan điểm đạo đức. Tuy nhiên, theo thực tế của cả hai cuộc chiến tranh thế giới và các cuộc xung đột địa phương cho thấy sẽ vô cùng khó khăn nếu thiếu loại vũ khí này. Đặc tính chiến đấu mạnh mẽ và, quan trọng hơn, tác dụng tâm lý của hệ thống súng phun lửa đối với kẻ thù giúp thực hiện thành công các nhiệm vụ chiến đấu. Hiện tại, hệ thống phun lửa phản lực có hai loại: dễ di chuyển và tự hành hạng nặng.

Một hệ thống phun lửa hạng nặng (TOS) là ống phóng tên lửa với đầu đạn nhiệt áp gắn trên khung gầm tự hành. Nó rất giống với hệ thống tên lửa phóng loạt. Mục đích của TOS là hỗ trợ hỏa lực cho lực lượng bộ binh cơ giới và xe tăng. Các mục tiêu chính là bộ binh của địch thủ, kể cả trong nơi trú ẩn, xe bọc thép hạng nhẹ và tất cả các loại công sự.

TOS xuất hiện trong kho vũ khí của quân đội Liên Xô từ những năm 1980. Mô-đun chiến đấu của hệ thống đầu tiên như vậy — TOS-1 "Buratino" — được gắn trên khung gầm xe tăng T-72, đảm bảo khả năng di chuyển cao và bảo vệ đội xe. Hoạt động cùng với xe phóng là xe nạp đạn dựa trên khung gầm của xe tải. TOS bắn bằng đạn nhiệt áp cỡ 220 mm, có khả năng tiêu diệt mọi sự sống trên diện tích 2 km2. Khi tới mục tiêu, đầu đạn nổ phát ra không khí một hỗn hợp dễ cháy đốt cháy hêt oxy. Áp lực ban đầu tăng rất nhanh, và sau đó giảm đột ngột xuống thấp hơn nhiều so với áp suất khí quyển. Trong điều kiện như vậy, không gì có thể sống sót.

TOS "Buratino" đã được sử dụng thực chiến tại Afghanistan. Hai xe phóng  khai hỏa tấn công lực lương Mujahideen, mang lại cho địch thủ nhiều ấn tượng "nóng bỏng" mới. Sóng xung kích tiếp nối nhau ở vùng địa hình đồi núi, cũng tạo ra một hiệu ứng tâm lý mạnh mẽ. Vào tháng Ba năm 2000, "Buratino" đã được sử dụng trongchiến dịch chống khủng bố ở Bắc Caucasus, "hút" các chiến binh cố thủ trong nhà và hầm trú ẩn trước khi tiến hành cuộc tấn công. Độ chính xác và hiệu quả cao của TOC cho phép sử dụng thành công khi các vũ khí khác bất lực, đồng thời tránh những tổn thất không đáng kể của binh lính.

Phát triển tiếp theo — TOS-1A "Solntsepek" —  phiên bản cải tiến của "Buratino". Cơ số đạn trở nên ít hơn (24 viên đạn thay vì 30), và phạm vi tác xạ tăng lên. Nạp đạn đầy đủ chỉ mất sáu giây, pháo thủ không cần phải rời khỏi xe khi thao tác chiến đấu. "Solntsepek" được sử dụng thành công ở Syria ở các khu vực tập trung đông phiến quân, các cứ điểm và vị trí hỏa lực của các chiến binh IS. Tuy nhiên, tính đến kinh nghiệm hoạt động của hệ thống phun lửa trên khung gầm bánh xích ở địa hình sa mạc, đã quyết định phát triển phiên bản TOS trên khung gầm bánh hơi — Tosochka. Chuyên gia quân sự Alexei Leonkov giải thích trong một cuộc phỏng vấn với "Sputnik":

"Những hệ thống này đã chứng tỏ hiệu quả đặc biệt khi chống lại nhiều nhóm phiến quân rải rác, khi cần thiết phải di chuyển thiết bị trong một thời gian ngắn và tấn công mạnh mẽ vào vị trí đối phương. Khung gầm bánh hơi cho phép hoạt động chiến thuật một cách cơ động nhanh chóng ở khoảng cách xa, xe có thể tự mình di chuyển đến khu vực được giao, cũng như có độ bền cao hơn. Thiết bị bánh xích trong những trường hợp như vậy thường được vận chuyển trên rơ moóc, để không lãng phí nguồn lực của nó".

Ngoài ra, theo chuyên gia, phiên bản TOS bánh hơi sẽ mở rộng đáng kể khả năng xuất khẩu loại thiết bị quân sự này. Nhiều quân đội trên thế giới, vì điều kiện tự nhiên, thích xe bánh hơi. Tuy nhiên, Aleksey Leonkov nói thêm, khung gầm bánh hơi có khả năng tự bảo vệ kém hơn so với nền tảng bánh xích bọc thép. Do đó, Tosochka sẽ được sử dụng chủ yếu từ các vị trí trú ẩn.

Ngày nay, các hệ thống súng phun lửa hạng nặng nằm trong trang bị  hầu như tất cả các đơn vị bức xạ, hóa học và bảo vệ sinh học của lục quân. Và có nhu cầu sử dụng cao, được sử dụng rộng rãi trong các cuộc tập trận. Không phải ngẫu nhiên mà các nhà sản xuất đạn của Nga dành cho TOS năm ngoái đã tăng nguồn cung của họ lên gấp gần chín lần.