Nhưng nhiều kẽ hở trong việc quản lý đã khiến nhiều cảng biển ở Việt Nam đang ngập trong hàng nghìn container phế liệu “vô chủ”.
Chi tỷ đô nhập phế liệu, hàng nghìn container bỏ ở cảng
Tại buổi họp báo về công tác quản lý phế liệu nhập khẩu ngày 30/7, ông Âu Anh Tuấn, quyền Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết: Thời gian qua, sau khi Trung Quốc thực hiện chính sách cấm nhập khẩu 24 loại phế liệu, hoạt động nhập khẩu, mua bán phế liệu ở nước ta có chiều hướng gia tăng mạnh, có nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến môi trường sống gây bức xúc trong dư luận.
Theo Tổng cục Hải quan, 6 tháng đầu năm, đã có tới hơn 1,2 tỷ USD phế liệu các loại nhập khẩu vào Việt Nam, trong đó gần 1 tỷ USD là phế liệu sắt thép. Đặc biệt, trong 5 tháng đầu năm 2018, khối lượng nhựa phế liệu nhập khẩu tăng đột biến gần 200% so với cả năm 2017 (lượng phế liệu nhựa, giấy, sắt thép cả năm 2017 là hơn 1,7 tỷ USD).
Phế liệu nhập khẩu về Việt Nam chủ yếu là từ Thái Lan, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc…
Tuy nhiên, nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu không đáp ứng các điều kiện quy định về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất nên doanh nghiệp không đến làm thủ tục hải quan hoặc không được cơ quan hải quan giải quyết thủ tục thông quan.
Điều này dẫn đến tình trạng một lượng lớn các loại phế liệu nhập khẩu đang tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam, chủ yếu là nhựa, giấy, sắt thép phế liệu.
Theo Tổng cục Hải quan, lượng phế liệu tồn tại cảng Cát Lái — TP.HCM tính đến ngày 25/7/2018 là gần 3.600 container, trong đó có tới hơn 2.400 container tồn quá 90 ngày.
Số liệu container phế liệu tồn tại cảng Hải Phòng tính đến ngày 5/7/2018 là gần 1.500 container (trong đó 1.342 container là phế liệu nhựa, tăng thêm 228 container so với ngày 5/6/2018).
Mới khởi tố 1 doanh nghiệp gian lận
Tổng cục Hải quan (Cục Điều tra chống buôn lậu) cho biết đang chủ trì triển khai kế hoạch "Điều tra, xác minh, xử lý vi phạm trong hoạt động nhập khẩu phế liệu".
Căn cứ kết quả điều tra xác minh và những chứng cứ, tài liệu đã thu thập được, Cục Điều tra chống buôn lậu đã phát hiện vụ việc vi phạm của Công ty TNHH dịch vụ thương mại xuất nhập khẩu Đức Đạt.
Từ ngày 21/7/2017 đến 22/11/2017 Công ty Đức Đạt đã sử dụng các giấy tờ, tài liệu giả gồm Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu và các văn bản Thông báo lô hàng phế liệu nhập khẩu để kiểm tra, thông quan để nhập khẩu qua cảng Sài Gòn Khu vực 1, Khu vực 3 — TP.HCM và cảng Cái Mép, tỉnh Bà Rịa — Vũng Tàu. Tổng khối lượng nhập khẩu lên đến 12 nghìn tấn với tổng trị giá theo khai báo hơn 35 tỷ đồng.
Sau khi xác định vụ việc có dấu hiệu của tội phạm Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, Cục Điều tra chống buôn lậu đã ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự đối với Công ty Đức Đạt và chuyển hồ sơ vụ việc cho cơ quan Công an tiếp tục điều tra làm rõ. Đây là công ty duy nhất tính đến thời điểm hiện nay bị khởi tố vì tội gian lận nhập phế liệu.
Nói về vụ việc công ty Đức Đạt, ông Nguyễn Việt Quang, Phó Cục trưởng Cục Điều tra chống buôn lậu cho biết phải mất 3 tháng để đi điều tra, xác minh hoạt động của Công ty Đức Đạt sau khi phát hiện dấu hiệu không bình thường. Công ty này nhập phế liệu ở 3 địa phương là Hải Phòng, Bà Rịa Vũng Tàu và TP.HCM.
Cục Điều tra chống buôn lậu đã có văn bản đề nghị xác minh Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu, cùng danh sách 156 số thông báo về việc nhập khẩu phế liệu kèm theo và nhận được trả lời từ Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Ninh Bình rằng: Không phát hành Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu, cùng 156 thông báo về việc nhập phế liệu cho Công ty Đức Đạt.
Theo điều tra, người đứng ký tên xác nhận trên Giấy Chứng nhận đủ điều kiện nhập phế liệu là một lãnh đạo thuộc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Ninh Bình nhưng đã… nghỉ hưu từ ngày 12/9/2015, trong khi Giấy Chứng nhận ngày ký là 14/9/2015.
"Đức Đạt làm giả tất cả giấy tờ nhập khẩu phế liệu", ông Quang cho biết.
Tại buổi họp báo, ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan đề cập đến một trong những khó khăn trong quản lý phế liệu nhập khẩu là không phát hiện ngay được doanh nghiệp nào thực sự được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất.
"Trên hệ thống một cửa quốc gia hiện nay không có thông tin nào về số DN đủ điều kiện nhập phế liệu nên cơ quan hải quan không đối chiếu ngay được", ông Mai Xuân Thành nói. Theo thông tư 41, DN nhập phế liệu chỉ cần một bản sao của giấy xác nhận đủ điều kiện nhập phế liệu và một bản photo giấy thông báo nhập khẩu phế liệu của các cơ quan có thẩm quyền.
Lãnh đạo Tổng cục Hải quan cho hay: "Ngày 27/7 vừa qua chúng tôi đã đăng tải trên website danh mục các DN đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất trên cơ sở số liệu của Bộ Tài nguyên và môi trường với hơn 200 DN. Thế nhưng, trao đổi với Bộ Tài nguyên và Môi trường thì danh sách này còn thiếu những DN được Sở Tài nguyên và Môi trường phê duyệt. Do đó cơ quan cảng, hải quan, đại lí vận tải khó khăn xác định đơn vị nào đủ điều kiện nhập phế liệu.
Giải pháp khắc phục bất cập này, ông Mai Xuân Thành kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường cung cấp lên Cổng thông tin một cửa quốc gia danh sách DN được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu cho sản xuất nhập khẩu phế liệu. Cơ quan hải quan sẽ có cơ sở đối chiếu, tránh trường hợp hải quan không được yêu cầu DN phải xuất trình bản chính để so sánh đối chiếu.
Nguồn: Vietnamnet
