Donald Trump đang tìm kiếm sức mạnh gì?

Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày thứ Hai 13-8-2018 đã ký ngân sách quốc phòng Mỹ cho năm tài chính 2019 với số tiền khoảng 716 tỷ đô la, có nghĩa là nhiều hơn ngân sách 2018 tới 3% (tương đương 20 tỷ USD). Ngân sách này này đặc biệt chú ý đến việc hiện đại hóa hầu hết tất cả các lực lượng quân đội, kể cả các lực lượng chiến lược. Sputnik đã ghi lại bình luận của Đại tá Nguyễn Minh Tâm, chuyên gia về các vấn đề chính trị và quân sự quốc tế liên quan tới vấn đề này.

Sputnik: Với tư cách là một chuyên gia về các vấn đề chính trị và quân sự quốc tế, theo ông thì mục đích của việc tăng ngân sách quốc phòng của Mỹ hiện tại là gì?

Đại tá Nguyễn Minh Tâm: Trong lịch sử hiện đại, có nhiều người cho rằng, chính sự chạy đua vũ trang với chi phí vô cùng tốn kém đã dẫn đến sự sụp đổ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu. Và hiện nay, không ít người đã có đánh giá như vậy đối với nước Mỹ. Quả đúng là trên thực tế, người Nga đã trưng ra những thứ vũ khí mà công nghệ quốc phòng hiện đại của Mỹ không có khả năng vô hiệu hóa chúng. Đúng là trên thực tế, người Nga đã chứng minh rằng tên lửa hạt nhân của họ có thể vượt qua mọi hệ thống đánh chặn của Mỹ. Điều đó có nghĩa rằng, không một địa điểm nào trên lãnh thổ Mỹ sẽ được an toàn một khi nổ ra chiến tranh.

Thực tế cũng cho thấy rằng, không hiếm khi việc "chém gió" về tiềm lực quốc phòng có thể là sự đe dọa buộc đối phương phải tự hy sinh sự phát triển kinh tế — xã hội của mình để đổi lấy sự an toàn. Việc này từng diễn ra trong lịch sử nhân loại. Bởi mua sắm vũ khí có giá trị là một thì việc duy tu, bảo dưỡng để chúng có thể hoạt động đúng hiệu năng là mười. Chiến tranh, dù diễn ra ở mức độ tiềm năng như "Chiến tranh lạnh" vẫn là một sự tốn kém lớn nhất trong lịch sử nhân loại. Và chính nó cũng là một sự tàn phá về kinh tế nếu xét dưới góc độ phát triển, nâng cao mức sống của người dân.

Đối với tổng thống Mỹ đương nhiệm Donald Trump thì việc hứa hẹn các chi phí quốc phòng Mỹ được tăng thêm chỉ có những mục tiêu chiến thuật.

Thứ nhất, việc tăng thêm chi phí quốc phòng 3% so với năm 2018 không phải là mức tăng quá lớn đối với quy mô của nền kinh tế Mỹ. Mức tăng này nằm trong khuôn khổ mức tăng chi phí quốc phòng Mỹ sao cho nó không chiếm quá 2% tổng ngân sách và không vượt quá 5% GDP. Đối với tổng GDP đến gần 18.000 tỷ USD/năm thì chi phí quốc phòng 716 tỷ USD/năm không ảnh hưởng đến các chính sách quốc gia khác của Mỹ.

Thứ hai, quan trọng hơn là mục tiêu giành lại thế thượng phong đã mất. Với chi phí quốc phòng lớn nhất thế giới nhưng lại bị thất thế ở Syria, sa lầy ở Afghanistan, "đứng nhìn" hai miền Triều Tiên "xích lại gần nhau", không kiểm soát nổi nhiều "điểm nóng" khác trên thế giới cho thấy ngân sách quốc phòng của Mỹ được sử dụng kém hiệu quả, nếu không nói là rất lãng phí. Do đó, việc tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố ngân sách đó dùng để đóng tàu chiến mới (cụ thể trước mắt là hoàn thiện tàu sân bay Gerald Ford), để mua máy bay mới như F-35.v.v… cũng chỉ là những giải pháp đối phó với sự thách thức vai trò quân sự-chính trị trên thế giới với Nga và Trung Quốc, điều mà Washington đã không thể đạt được tại Syria và Trung Đông.

Cuối cùng, mục tiêu chiến thuật của tổng thống Mỹ Donald Trump và "Đảng Con Voi" là giành ưu thế cho đảng này trong cuộc bầu cử bán phần Hạ nghị viện và Thượng nghị viện Mỹ sắp tới. Trong trường hợp này, các giới tài phiệt Mỹ chi phối hệ thống truyền thông đã liên tiếp tung ra những thông tin về sự đe dọa của các vũ khí mới của Nga, Trung Quốc và một phần nào đó từ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên và Iran, từ đó, thúc đẩy tâm lý bất an trong xã hội Mỹ, buộc chính quyền phải có những cam kết đảm bảo an toàn cho nước Mỹ. Từ đó, chính quyền Mỹ buộc phải có những biện pháp mua sắm vũ khí mới. Và do đó, đây là cơ hội tìm kiếm lợi nhuận cho các tập đoàn công nghiệp sản xuất phương tiện chiến tranh của Mỹ. Những thủ đoạn này đã từng lặp đi lặp lại suốt vài thế kỷ tồn tại của nước Mỹ. Nó không hề lạ lẫm trong lời tuyên bố của tổng thống Donald Trump.

Sputnik: Theo ông thì điều này sẽ làm trầm trọng thêm quan hệ với các nước khác, bao gồm cả Nga hay không?

Đại tá Nguyễn Minh Tâm: Theo tôi thì Nga không hề lạ lẫm với tuyên bố của Donald Trump về ngân sách quốc phòng của Mỹ. Ít nhất thì tổng thống Vladimir Putin và bộ tham mưu của ông cũng đã quá quen với những biến động "lá mặt, lá trái" của chính quyền Mỹ mà Donald Trump là tổng thống Mỹ thứ ba mà họ phải đối mặt. Tuy nhiên, dù là tống thống Mỹ nào đi nữa thì ngay trong thời điểm hiện tại, tổng thống Vladimir Putin và bộ tham mưu của ông cũng hiểu rằng nước Mỹ đang đối mặt với ba sự phá sản lớn.

- Một là sự phá sản về kinh tế nội địa khi nền sản xuất nội địa của Mỹ đã "tụt hậu" hàng chục năm do dòng vốn đầu tư chảy ra nước ngoài. Đây là "lỗi" của kẻ thích dùng tiền để nâng cao đời sống chứ không dùng để phát triển sản xuất. Nói nôm na là của kẻ thích mua cá để ăn chứ không chịu sắm cần câu cá. Đó là hậu quả của một chuỗi chính sách theo đuổi lợi nhuận phi sản xuất nội địa của nền kinh tế Mỹ.

- Hai là sự phá sản về kinh tế đối ngoại khi dựng lên hàng rào bảo hộ bằng thuế quan nhằm yểm trợ cho nền sản xuất trong nước. Hệ lụy của điều này là những người lao động Mỹ sẽ phải chịu thu nhập ít hơn (do giá thành sản xuất phải giảm kéo theo tiền lương giảm). Đây sẽ là một sự bất an tiềm tàng trong xã hội Mỹ.

- Ba là sự phá sản trong chiến lược toàn cầu mà Mỹ đang tự cho mình đóng vai trò dẫn đầu. Sự dẫn đầu của Mỹ là một "sự dẫn đầu ảo" chỉ dựa trên đồng dollar mà chỉ có Cơ quan Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) là nơi duy nhất có quyền in ấn. Một khi các nước trao đổi với nhau bằng dòng tiền của mình mà "phớt lờ" dollar thì sự dẫn đầu của Mỹ thông qua đồng dollar sẽ kết thúc.

Tất nhiên là người Mỹ còn nhiều biện pháp để cứu vãn vai trò "đứng đầu thế giới" của họ. Song với sự trưởng thành bất chấp cấm vận của nền kinh tế Nga (do nó dựa trên sản xuất là chủ yếu chứ không phải buôn bán) cũng như nền kinh tế Trung Quốc, nền kinh tế Nhật Bản, nền kinh tế EU, nền kinh tế Ấn Độ và nhiều nền kinh tế lớn khác, thời kỳ thống trị của đồng dollar sớm muộn sẽ kết thúc.

Và vì thế, việc ông Donald Trump mua thêm vũ khí chẳng thể giải quyết được việc gì ngoài việc của một gã cowboy Mỹ với lời nguyền: "Đã chết thì tất cả sẽ cùng chết"!

Sputnik: Quan điểm cá nhân của riêng ông về việc tăng ngân sách cho quốc phòng của Mỹ là như thế nào?

Đại tá Nguyễn Minh Tâm: Theo đánh giá của tôi, đó vẫn là sự bị động trước sự phát triển mọi mặt của Liên bang Nga và Trung Quốc mà Mỹ đang cố hết sức ngăn chặn nhưng không hiệu quả. Dù Mỹ có lắm súng, nhiều tiền, nhưng trong thời đại hiện nay, những thứ đó không còn là thứ để cho Mỹ có thể dễ dàng sai khiến các nước khác nữa.

Sputnik: Chân thành cảm ơn ông đã dành thời gian cho Sputnik.