8 trạm dừng nghỉ trên các tuyến cao tốc Cầu Giẽ — Ninh Bình, Nội Bài — Lào Cai, Tp. Hồ Chí Minh — Long Thành — Dầu Giây đều được Tổng Công ty đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) chỉ định thầu. Đáng chú ý, trạm dừng nghỉ tại Tp. Hồ Chí Minh — Long Thành — Dầu Giây được VEC chỉ định thầu cho Công ty Cổ phần phát triển đầu tư Thái Sơn, Bộ Quốc phòng (sân sau của Đinh Ngọc Hệ — tức "Út trọc").
Đây là những nội dung được nêu rõ trong văn bản số 1603/VEC-KVS về việc xã hội hóa các trạm dừng nghỉ trên các tuyến đường cao tốc, dự án do VEC làm chủ đầu tư do Kiểm soát viên VEC Trương Việt Đông gửi Bộ Giao thông vận tải (GTVT).
Chọn nhà đầu tư theo "quy trình ngược"?
Trong văn bản, ông Trương Việt Đông chỉ rõ tình trạng nhà đầu tư được ưu ái đến mức "vừa đá bóng, vừa thổi còi".
"Cụ thể, Nhà đầu tư tự lập phương án thiết kế, dự toán, tính toán phương án tài chính của dự án trình VEC xem xét, đàm phán ký hợp đồng. Việc lựa chọn nhà thầu như vậy là ngược trình tự đầu tư xây dựng cơ bản", văn bản nêu rõ.
"Tổng mức đầu tư cho các công việc cần xã hội hóa tại các trạm dừng nghỉ không được VEC phê duyệt để quản lý chi phí. Không có kế hoạch đấu thầu, dự toán giá gói thầu, hồ sơ yêu cầu và chấm thầu"
Không những thế, các thủ tục còn được thực hiện theo dạng "đi đêm" như: "Không tổ chức công khai kêu gọi nhà đầu tư tham gia hợp tác đầu tư trạm dừng nghỉ trên đường cao tốc (ví dụ đăng báo mời nhà đầu tư). Không tổ chức lựa chọn nhà đầu tư theo quy định của Luật đấu thầu", văn bản nêu rõ.
"Thậm chí, VEC không quản lý được chi phí đầu vào, không thẩm định lại thiết kế, dự toán, không có quy định chặt chẽ, đầy đủ về việc thẩm tra, phê duyệt quyết toán phần chi phí đầu tư thực hiện này để làm cơ sở tính toán lại phương án tài chính, thời gian hoàn vốn cho nhà đầu tư vào lợi nhuận của VEC", ông Đông cho biết.
Ông Trương Việt Đông cũng cảnh báo, "tất cả các tồn tại nêu trên có thể dẫn tới tổng vốn đầu tư của tất cả các trạm dịch vụ trên tuyến cao tốc là chưa phù hợp, hiện nay vốn đầu tư đều dựa trên đề xuất của Nhà đầu tư nên có chi phí lớn, dẫn đến thời gian hoàn vốn bị kéo dài. VEC không có lợi nhuận, không tăng hiệu quả kinh tế của các dự án đường cao tốc".
Để xảy ra sai sót nghiêm trọng trên, ông Đông đánh giá: VEC là đơn vị xây dựng phương án đầu tư cụ thể cho từng dự án trạm dừng nghỉ. Trong đó, Hội đồng thành viên VEC chịu trách nhiệm quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và báo cáo Bộ GTVT các vấn đề vượt thẩm quyền.
"Tuy nhiên, tất cả các trạm dừng nghỉ trên các tuyến cao tốc đều không được VEC xây dựng phương án đầu tư cụ thể cho từng dự án mà đã lựa chọn nhà đầu tư là không đúng với hướng dẫn tại văn bản số 9570/BGTVT-KHĐT", ông Đông chỉ rõ.
"Tuy nhiên, trong phương án tàu chính và Hợp đồng kinh tế giữa VEC và nhà đầu tư chưa tính toán phân chia lợi nhuận thu được từ việc kinh doanh trạm dịch vụ cho VEC. Điều này là không hợp lý", ông Đông chỉ rõ.
"Điểm mặt" 8 trạm dừng nghỉ của VEC không qua đấu thầu
A. Dự án cao tốc Nội Bài — Lào Cai
1. Trạm dừng nghỉ Km22+900 giá trị hợp đồng giai đoạn 1 là 113 tỷ đồng, thời gian hoàn vốn tạm xác định là 21 năm. Đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH Phước An
2. Trạm dừng nghỉ Km57+500 giá trị hợp đồng giai đoạn 1 là 19 tỷ đồng, thời gian hoàn vốn tạm xác định là 28 năm. Đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH Tuấn Tú — Phú Thọ
3. Trạm dừng nghỉ Km117+500 giá trị hợp đồng là 39,5 tỷ đồng, thời gian hoàn vốn là 18 năm. Đơn vị trúng thầu là Công ty CP Phú Thịnh — Phú Thọ.
4. Trạm dừng nghỉ Km171+500 bên trái tuyến, đơn vị trúng thầu là Công ty Vietbus.
6. Trạm dừng nghỉ Km236+940 giá trị hợp đồng khoảng 147,4 tỷ đồng, thời gian hoàn vốn chưa xác định (tính đến thời điểm tháng 5/2015). Đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH đầu tư dịch vụ Long Hải.
B. Dự án cao tốc Cầu Giẽ — Ninh Bình
1. Trạm dừng nghỉ Km227 giá trị hợp đồng giai đoạn I là 62 tỷ đồng, thời gian hoàn vốn chưa xác định (tính đến thời điểm tháng 5/2015). Đơn vị trúng thầu là Công ty Cổ phần đầu tư dịch vụ thương mại Tân Thịnh
C. Dự án cao tốc Tp. Hồ Chí Minh — Long Thành — Dầu Giây
1. Trạm dừng nghỉ Km41+100, giá trị trúng thầu là 225 tỷ đồng, đơn vị trúng thầu là Công ty Cổ phần phát triển đầu tư Thái Sơn, Bộ Quốc Phòng (sân sau của Đinh Ngọc Hệ — tức Út "trọc").
