Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Việt Nam luôn coi trọng hợp tác ASEM, đồng thời đưa ra 3 đề xuất quan trọng trong bối cảnh quốc tế mới.
Ba đề xuất quan trọng của Thủ tướng Việt Nam
Thủ tướng nhấn mạnh tình hình quốc tế chuyển biến nhanh chóng và sâu sắc, hệ thống đa phương đứng trước nhiều thách thức, biến đổi khí hậu ngày càng bất thường, công nghệ số đang định hình lại cuộc sống con người song làm gia tăng khoảng cách xã hội. Thủ tướng nêu ba đề xuất quan trọng.
Một là, ASEM cần đi đầu thúc đẩy hợp tác đa phương và trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và ứng phó với các thách thức toàn cầu, đóng góp xây dựng cơ chế quản trị toàn cầu hiệu quả, công bằng và dân chủ hơn. Hai châu lục cần hợp tác chặt chẽ giải quyết các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, duy trì hòa bình, thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, tuân thủ luật pháp quốc tế và các chuẩn mực chung.
ASEM cần thúc đẩy quản trị kinh tế — tài chính toàn cầu cân bằng, hệ thống thương mại đa phương mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ, nâng cao vai trò của WTO trong tình hình mới. Các chương trình hợp tác của ASEM cần có thêm nội hàm về ASEAN, và ASEAN cần tăng cường hợp tác với các thành viên ASEM trong xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh, tự cường và sáng tạo.
Hai là, ASEM cần đi đầu triển khai các cam kết về ứng phó biến đổi khí hậu, thiên tai và quản lý bền vững các nguồn tài nguyên, an ninh lương thực, năng lượng, nguồn nước, hợp tác Mekong — Danube, nỗ lực giảm chất thải nhựa ra đại dương; các thành viên phát triển trong ASEM hỗ trợ các thành viên đang phát triển trong tiếp cận tài chính, chuyển giao công nghệ, đầu tư năng lượng sạch, chuyển sang nền kinh tế xanh.
Ba là, phát triển bền vững, bao trùm gắn với đổi mới sáng tạo, ứng phó thách thức toàn cầu cần trở thành trọng tâm xuyên suốt của hợp tác ASEM. Cần thúc đẩy tăng trưởng bao trùm về kinh tế — xã hội, giảm nghèo bền vững, giáo dục chất lượng, phát triển nguồn nhân lực trong kỷ nguyên số; kết nối các trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm đào tạo, nghiên cứu, phát triển nhân lực trong ASEM; kết nối các mạng lưới nữ doanh nhân và giao lưu nhân dân.
Thủ tướng nhấn mạnh ASEM cần chia sẻ kinh nghiệm về khơi dậy tiềm năng đổi mới, sáng tạo, hỗ trợ các nhóm người dân dễ bị tổn thương trong xã hội tiếp cận công nghệ số, thích nghi với thay đổi và ứng phó với rủi ro. Thủ tướng thông báo Việt Nam sẽ tăng đóng góp tài chính cho Quỹ Á — Âu từ năm 2019.
Việt Nam đã ứng cử vào vị trí Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 — 2021 và đã nhận được sự ủng hộ của 53 quốc gia khu vực châu Á — Thái Bình Dương với tư cách là ứng cử viên duy nhất. Việt Nam mong nhận được sự ủng hộ của các thành viên ASEM cho trọng trách vinh dự này.
Khẳng định Việt Nam luôn coi trọng hợp tác ASEM, Thủ tướng đề xuất Việt Nam tổ chức "Hội nghị ASEM về thúc đẩy phát triển bao trùm về kinh tế và xã hội ở châu Á và châu Âu", và "Hội thảo ASEM về thúc đẩy kinh tế số trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0" trong năm 2019. Nhiều thành viên ASEM, trong đó nhiều nước đã ủng hộ và tham gia đồng sáng kiến với Việt Nam.
Tìm giải pháp hòa bình cho Biển Đông
Cũng trong ngày 19/10, các lãnh đạo ASEM đã tiến hành phiên họp riêng về "Các vấn đề quốc tế và khu vực", tập trung trao đổi các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh, chống chủ nghĩa khủng bố, không phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, an ninh hàng hải, khủng hoảng nhập cư, Trung Đông — Bắc Phi, Bán đảo Triều Tiên, I-ran… Nhiều thành viên bày tỏ quan ngại trước những diễn biến tác động đến môi trường an ninh tại châu Á, trong đó Biển Đông và Hoa Đông.
Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh hòa bình, hợp tác và phát triển là dòng chảy chính của thời đại, song cộng đồng quốc tế đang chứng kiến những chuyển dịch sâu sắc và thách thức chưa từng có.
Thủ tướng đề xuất, vấn đề trước mắt là sớm giảm cọ xát thương mại nhằm tiếp tục đà phục hồi và bảo đảm triển vọng tươi sáng của kinh tế toàn cầu. Việt Nam ủng hộ mọi nỗ lực của cộng đồng quốc tế phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế để tìm giải pháp hòa bình và bền vững cho các cuộc xung đột và tranh chấp ở Trung Đông, châu Phi, châu Á…
Việt Nam và các nước ASEAN đã và đang phối hợp chặt chẽ với cộng đồng quốc tế, trong đó có các thành viên ASEM, để duy trì hòa bình, ổn định, an ninh an toàn, tự do hàng hải và hàng không, thương mại tự do không bị cản trở ở Biển Đông, nơi có tuyến hàng hải quốc tế lớn, nối giao thương Á — Âu và toàn cầu. Theo đó, cần kiên trì thúc đẩy nỗ lực chung, tăng cường các biện pháp xây dựng lòng tin và ngoại giao phòng ngừa; giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS; tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý; kiềm chế các hành động có thể làm phức tạp thêm tình hình.
Việt Nam đề nghị các bên tiếp tục đàm phán thực chất để sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) có hiệu lực.
