Business Insider ngày 19/10 cho biết, cùng ngày Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã kêu gọi 2 đồng minh Nhật Bản, Hàn Quốc cùng nhau chống lại các nỗ lực của Trung Quốc hòng thôn tính Biển Đông.
Mỹ và đồng minh tăng cường hiện diện trên Biển Đông
Trong cuộc họp 3 bên bên lề hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng tại Singapore, tướng James Mattis được truyền thông dẫn lời, cho biết:
"Tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta cùng chung tay, các đồng minh và đối tác trong ASEAN, chúng ta khẳng định rằng không một quốc gia nào có thể viết lại quy tắc hàng hải quốc tế. Chúng ta mong đợi tất cả các nước, bất luận lớn nhỏ, đều tôn trọng những quy tắc ấy. Hoa Kỳ cùng với các đồng minh và đối tác của chúng tôi, sẽ tiếp tục cho máy bay và tàu thuyền hoạt động ở bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép, cũng như nhu cầu lợi ích quốc gia của chúng tôi. Chúng tôi sẽ không để bị đe dọa, chúng tôi sẽ không chịu thua, vì chúng tôi không thể chấp nhận hành vi quân sự hóa của Trung Quốc ở Biển Đông hay bất kỳ sự cưỡng chế nào trong khu vực này"
Phó Tổng thống Mỹ nói rằng, Trung Quốc không muốn gì hơn là hất Hoa Kỳ khỏi Tây Thái Bình Dương, cố gắng ngăn cản Mỹ trợ giúp các đồng minh và đối tác.
Ông nhấn mạnh các thách thức của Trung Quốc gần đây trên Biển Đông chính là bằng chứng về "sự xâm lược" của Trung Quốc.
Bộ trưởng James Mattis cũng đã có cuộc gặp người đồng nhiệm Trung Quốc, ông Ngụy Phượng Hòa tại Singapore.
Nội dung hội đàm được mô tả là đơn giản và thẳng thắn, tập trung chủ yếu vào vấn đề Biển Đông, nhưng không cung cấp thông tin chi tiết cho báo giới.
Trong một động thái khác có liên quan, Kyodo News ngày 19/10 cho biết, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Takeshi Iwaya đã có cuộc gặp ông Ngụy Phượng Hòa hôm thứ Sáu tại Singapore.
Ông nói với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc rằng, hành động đơn phương trên Biển Đông — nơi Bắc Kinh đang mở rộng sự hiện diện quân sự của mình — là không thể chấp nhận.
Bất chấp xu hướng tan băng trong quan hệ Trung — Nhật, Tokyo vẫn đang theo dõi chặt chẽ nhất cử nhất động của Trung Quốc. Tháng 9 năm nay, lần đầu tiên tàu ngầm Nhật Bản đã tham gia một cuộc tập trận ở Biển Đông.
Việt Nam có thể hưởng lợi từ sự hiện diện của Hoa Kỳ trong khu vực
Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ về an ninh châu Á — Thái Bình Dương Randall G. Schriver đã có chuyến công du thứ 3 đến Việt Nam.
Randall G. Schriver giới thiệu chiến lược quốc phòng mới của Hoa Kỳ với 3 trụ cột: một là công nhận sự cạnh tranh giữa các siêu cường, chủ yếu là giữa Trung Quốc, Hoa Kỳ và Nga;
Hai là sự phát triển và chăm sóc các đồng minh, đối tác quốc phòng; và ba là cải cách cơ cấu của Bộ Quốc phòng Mỹ để họ thực hiện tốt nhiệm vụ.
Ông cũng giới thiệu các hoạt động tự do hàng hải mà Mỹ tiến hành gần đây trên Biển Đông, bao gồm sự kiện chạm trán tàu Trung Quốc hôm 30/9 ở Trường Sa.
Năm nay, Mỹ đã tiến hành 4 lần hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông, con số này năm 2017 là 4 lần, 2016 là 3 lần và 2015 là 1 lần.
Tới đây, chính phủ của Tổng thống Donald Trump có thể sẽ xem xét trừng phạt các doanh nghiệp Trung Quốc tham gia xây dựng đảo nhân tạo trên Biển Đông.
Chiến lược Ấn Độ — Thái Bình Dương tự do và mở cửa của Hoa Kỳ cũng sẽ chống lại bất kỳ tuyên bố nào của Bắc Kinh nhằm áp đặt một vùng nhận diện phòng không ở Biển Đông.
Một số tàu hải quân Mỹ tiến hành các hoạt động tự do hàng hải ở Biển Đông sẽ tiếp tục các chuyến thăm hữu nghị cảng Quốc tế Cam Ranh nhằm tăng cường, nuôi dưỡng hợp tác quốc phòng Việt — Mỹ.
Theo chuyên gia Gary Sands, đó là một sự hỗ trợ cho các tuyên bố của Việt Nam cũng như các quốc gia ven Biển Đông khác trong khu vực.
Tiềm năng hợp tác giữa các cường quốc hải quân lớn trong khu vực để thúc đẩy và quản lý một chiến lược Ấn Độ — Thái Bình Dương tự do và mở cửa ngày một lớn hơn.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam sẽ thuận lợi hơn bao giờ hết để tối đa hóa lợi ích trong việc khéo léo hợp tác với cả 3 siêu cường trong lúc Trung Quốc — Hoa Kỳ — Nga cạnh tranh ngày càng gay gắt về kinh tế, chính trị và quân sự.
Trung Quốc cần bạn bè hơn là kẻ thù trong khu vực
Đa Chiều ngày 19/10 dẫn nguồn tin AFP cho biết, Trung Quốc và ASEAN sẽ tập trận chung trên Biển Đông lần đầu tiên từ tuần tới.
Giới phân tích tin rằng, điều này cho thấy cục diện căng thẳng trên Biển Đông tạm thời có dấu hiệu hạ nhiệt. Thông tin về cuộc tập trận chung này do Bộ trưởng Quốc phòng nước chủ nhà Singapore Ng Eng Hen tuyên bố ngày 19/10.
Trong khi đó, bắt đầu từ hôm nay 20/10, hải quân Trung Quốc, Malaysia và Thái Lan cũng bắt đầu cuộc tập trận chung kéo dài 9 ngày ở eo biển Malacca.
Còn theo Tân Hoa Xã, ngày 18/10 hội nghị lần 3 về cơ chế hiệp thương giải quyết vấn đề Biển Đông giữa Trung Quốc và Philippines đã diễn ra tại Bắc Kinh.
Những chỉ dấu này cho thấy, Trung Quốc cũng đang tích cực tìm cách lôi kéo các nước ASEAN và tăng cường hợp tác với khu vực Đông Nam Á.
Điều này hoàn toàn dễ hiểu, bởi Bắc Kinh đang bị Washington cô lập trên cả mặt trận kinh tế thương mại lẫn quân sự, ngoại giao.
Con bài Bắc Triều Tiên đã không còn hữu dụng với Bắc Kinh để mặc cả với Hoa Kỳ vì ông Kim Jong-un đã và đang chủ động cầm lái con thuyền bán đảo Triều Tiên một cách ngoạn mục;
Trong khi đó, eo biển Đài Loan lại trở thành điểm nóng tiếp theo để Mỹ phân tán lực lượng của Trung Quốc.
Với điều kiện và bối cảnh hiện này, cá nhân người viết thiết nghĩ, sẽ khó có thể xảy ra các hành động liều lĩnh như Trung Quốc đã từng làm với các nước láng giềng, ví dụ như khủng hoảng Scarborough năm 2012 hay giàn khoan 981 năm 2014.
Tuy nhiên thực tế không có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy Bắc Kinh thay đổi mục tiêu độc chiếm Biển Đông, những thay đổi của họ chỉ mang tính tạm thời và sách lược trước sức ép từ Hoa Kỳ và các cường quốc khác.
Nhưng đây cũng là điều kiện để các bên liên quan tiếp tục quốc tế hóa vấn đề Biển Đông, tăng cường hợp tác trao đổi với các siêu cường, cả Mỹ lẫn Trung Quốc;
Đồng thời chào đón sự hiện diện của Nhật Bản, Ấn Độ, Australia, Anh, Pháp và có thể cả Hàn Quốc…cùng nhau duy trì hòa bình, ổn định và thượng tôn pháp luật trên Biển Đông.
Sự hiện diện của chiến hạm các nước này trên Biển Đông năm 2018 đã cho Trung Quốc thấy, Biển Đông không phải ao làng của họ để Bắc Kinh có thể tự tung tự tác, một mình một chợ.
