Mới cách đây vài ngày, chính quyền Mỹ từ chối nói về những hậu quả có thể xảy ra với Ảrập Xêút, nhưng hôm thứ Năm đã xuất hiện những tín hiệu đầu tiên cho thấy Mỹ sẵn sàng: Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Stephen Mnuchin đã hủy chuyến thăm của ông tới Riyadh, nơi ông dự định tham gia một hội nghị đầu tư. Áp lực cũng được tác động lên Washington tại Quốc hội Hoa Kỳ. Các nhà lập pháp yêu cầu trừng phạt và muốn đình chỉ giao dịch vũ khí với Ảrập Xêút và trục xuất đại sứ của đất nước này.
Các chuyên gia Mỹ được Sputnik phỏng vấn nêu ra các quan điểm khác nhau về việc Riyadh đang chờ đợi điều gì từ Hoa Kỳ. Một số người dứt khoát loại trừ khả năng áp đặt các biện pháp trừng phạt chống lại vương quốc vì nhắc tới nguy cơ thiệt hại về kinh tế. Một số chuyên gia khác, trái lại, tin rằng chắc chắn sẽ có các biện pháp trừng phạt.
Tranh chấp xung quanh biện pháp trừng phạt
"Đây là một mạng lưới vô cùng rối rắm, và điều này sẽ làm phức tạp thêm chính sách vốn đã đầy mâu thuẫn của chúng tôi đối với Saudi Arabia", ông Charles Glaser, giáo sư tại Đại học George Washington, cho Sputnik biết.
Đồng thời, theo ông, không có gì là bất ngờ trong các hành động của Ả Rập Xê Út đối với Hoa Kỳ. "Chúng tôi không thấy điều cơ bản mới nào trong những gì người Ả Rập đã làm," chuyên gia nói.
Nhìn chung, ông Glaser tin rằng sẽ rất khó áp đặt các biện pháp trừng phạt chống lại Riyadh, bởi vì Hoa Kỳ cần dầu mỏ của Saudi.
"Chúng tôi có thể đưa ra biện pháp trừng phạt, nhưng bước đi này sẽ quá tốn kém. Chúng tôi dựa vào Saudi để giúp chúng tôi giải quyết tình hình với Iran", người đối thoại với hãng tin nói thêm.
Ông cũng bày tỏ nghi ngờ rằng Quốc hội Mỹ sẽ có những hàng động cứng rắn đối với Ả Rập Xê Út.
Cựu nhà ngoại giao Mỹ John Herbst, người từng làm việc tại đại sứ quán Mỹ tại Ả Rập Saudi, không đồng ý với ông Glaser.
"Chính quyền không nghiêng về trừng phạt. Nhưng quốc hội Mỹ thì rất muốn đi theo hướng này. Tôi nghi ngờ rằng điều gì đó sẽ xảy ra. Sẽ có một số hình phạt, vì quốc hội Mỹ có khả năng áp đặt các biện pháp trừng phạt ngay cả khi tổng thống không muốn, với điều kiện có 2/3 phiếu bầu. Tôi cho rằng 2/3 số nghị sĩ trong quốc hội sẽ đồng ý với việc cần làm gì đó. Điều này có thể buộc chính quyền phải hành động", ông nói với Sputnik.
Theo ông, Saudi Arabia có liên quan đến vụ việc này, và điều này được làm "một cách cố ý". "Đây không phải là một sai lầm. Họ hiểu rằng vụ việc này sẽ phát đi một tín hiệu", ông Herbst nói.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa có tầm ảnh hưởng lớn, ông Lindsey Graham đã thông báo rằng ông đang lên kế hoạch đưa ra những lệnh trừng phạt cứng rắn đối với Ả Rập Xê Út, đồng thời lưu ý rằng ông cảm thấy mình bị xúc phạm bởi vụ việc. Ông cũng nói rằng ông không thể làm ăn với đất nước này trong khi các nhà lãnh đạo hiện tại nắm quyền.
Những lời từ chối mang tính biểu tượng
Trong khi đó, tronng bối cảnh tất cả những gì đang xảy ra xung quanh số phận của nhà báo, nhiều công ty và phương tiện truyền thông lớn đã từ chối tham gia vào sự kiện kinh doanh chính của năm tại Ả Rập Xê Út — diễn đàn Sáng kiến đầu tư tương lai. Họ đã hủy bỏ chuyến đi của họ đến Riyadh, đặc biệt, người đứng đầu IMF, người đứng đầu ngân hàng Standard Chartered, người đứng đầu ngân hàng Thụy Sĩ Credit Suisse, người đứng đầu chi nhánh ngân hàng HSBC của Anh, Tổng giám đốc của tập đoàn tài chính Pháp Societe Generale, tổng giám đốc của American JP Morgan Chase, giám đốc điều hành của Uber, lãnh đạo của bloomberg.
Ông Herbst tin rằng Ả-rập Xê-út "nhạy cảm với những động thái từ chối mang tính biểu tượng này"
"Có những người ở Ả-rập Xê-út suy nghĩ rất thực tế. Họ theo dõi xem những gì đang xảy ra ở đây và họ cần phải thực hiện một số thay đổi. Tôi nghĩ chúng ta sẽ nhận thấy một số hành động bổ sung từ phía họ", chuyên gia tin tưởng.
Chính quyền Ả Rập Xê Út vẫn có ý định tổ chức một hội nghị vào đúng thời hạn dự kiến, tức ngày 23-25 tháng 10, bất chấp sự từ chối của một số khách tham gia.
Chuyện gì đã xảy ra với nhà báo
Khashukji, nhà báo phụ trách chuyên mục cho tờ Washington Post và sống ở Mỹ từ năm 2017, bị mất tích tại Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 2/10. Theo lời vợ chưa cưới của anh, trước đó một hôm, nhân viên lãnh sự quán mời Hashukji lên để chuẩn bị giấy tờ, nhưng không cho cô đi cùng vào tòa nhà. Sau năm tiếng đồng hồ chờ đợi, một nhân viên của lãnh sự quán nói với cô gái rằng Hashukji đã đi rồi, và không cần phải đợi anh ta nữa.
Theo lời khẳng định của chính quyền Ả-rập Xê-út, nhà báo Khashukji bị mất tích sau khi rời khỏi tòa nhà lãnh sự quán, và cơ quan ngoại giao đang phối hợp với chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ để tìm ra nguyên nhân mất tích của nhà báo. Tuy nhiên, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan nói rằng Ả-rập Xê-út phải chứng minh vệ sự vô can của mình trong vụ mất tích của nhà báo, trong khi những lời giải thích của quốc gia này hiện nay không mang tínht thuyết phục.
Hôm thứ Năm, tờ Washington Post báo cáo rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã thông tin cho Hoa Kỳ về sự hiện diện của các bản ghi âm và video xác nhận việc nhà báo bị tra tấn và giết chết. Theo nguồn tin của tờ báo, sau khi nhà báo Khashukji đến lãnh sự quán vào ngày 2 tháng 10, anh ta đã bị giết và xả thành nhiều mảnh. Trước đó, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo nói rằng, chính quyền Saudi đã hứa sẽ tiến hành một cuộc điều tra về trường hợp mất tích của nhà báo Hashukji, đồng thời đề nghị Trump cho thêm họ "vài ngày nữa" để cung cấp cho Washington mọi sự kiện có trong tay. Sau đó, tổng thống Mỹ tuyên bố rằng nhà báo có lẽ đã chết. Hình phạt cho vụ án mạng của anh ta sẽ "rất khắc nghiệt", ông Trump đe dọa.
