Bước đi quan trọng hướng tới hòa bình và an ninh vững chắc ở Biển Đông

Kết quả cuộc gặp lần này thu hút sự chú ý không chỉ bởi có cả Bộ trưởng Quốc phòng của các nước như Nga, Hoa Kỳ và Trung Quốc bay đến Singapore. Các nhà lãnh đạo quân sự đó không thường xuyên tham gia cuộc gặp, nhưng lần này họ không chỉ ngồi dự suốt phiên họp toàn thể, mà còn tổ chức những cuộc gặp song phương với nhau, việc tự nó thể hiện ý nghĩa  giá trị trong điều kiện không giản đơn hiện tại. Ví dụ, Bộ trưởng Quốc phòng Nga S.Shoigu đã gặp người đứng đầu cơ quan quân sự Hoa Kỳ J. Mattis

Các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN cũng đạt kết quả cao. Có thể nói họ đã thực hiện những bước đi quan trọng trong ba hướng: thỏa thuận tăng cường các biện pháp chống khủng bố xuyên biên giới, tạo lập cấu trúc bảo vệ chống nguy cơ sử dụng vũ khí hóa học, sinh học và phóng xạ. Nhưng đáng chú ý nhất là các đại diện ASEAN đã ký kết Hướng dẫn phòng ngừa sự xích gần không lường trước của máy bay quân sự trên bầu trời Biển Đông.

Bản Hướng dẫn khuyến cáo các phi công không tiếp cận khu vực hoạt động của máy bay thuộc các quốc gia khác, không mô phỏng các cuộc tấn công và những thủ thuật có thể xem như động tác chuẩn bị sử dụng vũ khí. Các phi công cũng nên tránh những cử chỉ và ngôn từ xúc phạm trong các chuyến bay.

Theo thừa nhận chung, các điều mục của văn kiện này không mang tính ràng buộc, nhưng không vì thế mà giảm giá trị của bản Hướng dẫn. Bộ trưởng Quốc phòng Singapore Ng Eng Hem, chủ trì cuộc gặp khi tuyên bố bảo vệ văn kiện đã đưa ra so sánh như sau: "Văn kiện giống như chiếc đai an toàn, nó không bảo vệ được hoàn toàn, nhưng cung cấp chí ít là sự bảo vệ nào đó".

Tại  Singapore đã vang lên những phát biểu công bằng đòi hỏi các đối  thủ chính hiện nay trên bầu trời Biển Đông — CHND Nhân dân Trung Hoa và Hoa Kỳ — nên tham gia vào thỏa thuận này hoặc ký văn kiện tương tự của họ. Hiện thời điều đó chưa diễn ra. Nhưng các Đối tác Đối thoại tham dự cuộc gặp  ADMM + tại Singapore (Australia, Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, New Zealand, Hàn Quốc, Nga và Hoa Kỳ) trong bản tuyên bố chung cuối cùng đã lưu ý rằng về nguyên tắc họ ủng hộ bản Hướng dẫn. Các nước ASEAN hài lòng chấp thuận điều này và hy vọng rằng vào năm tới, tại cuộc gặp mới của ADMM +, tám quốc gia Đối tác sẽ liên kết đưa chữ ký của họ vào tài liệu ngăn ngừa những vụ va chạm của máy bay quân sự trên bầu trời Biển Đông.

Việc ký kết bản Hướng dẫn là bước đi quan trọng trên con đường tiến tới hình thành bầu không khí hòa bình và an ninh lâu bền ở vùng Biển Đông. Trước đó, các nước ASEAN đã thông qua Bộ quy tắc phòng ngừa sự xích gần ngoài kế hoạch trên biển, đã chuẩn bị phiên bản dự thảo Quy tắc ứng xử cho các bên ở Biển Đông. Có thể những biện pháp về hình thành hệ thống an ninh khu vực không quá ấn tượng đối với các quan sát viên bên ngoài, nhưng lại là những thỏa thuận hoàn toàn thực tế và đầy triển vọng.