Chuyên gia Nga: Trung Quốc không có lý do gì để sử dụng Gwadar như căn cứ hải quân

Trong khi đó, trong mấy năm qua, những tin về việc Trung Quốc đang xây dựng căn cứ hải quân ở Gwadar được lặp đi lặp lại nhiều đến mức nó được coi gần như là sự thật. Trên thực tế, phía Trung Quốc không có lý do cụ thể nào để sử dụng Gwadar như một quân cảng hỗ trợ cho hạm đội của họ, chuyên gia quân sự Nga Vasily Kashin lưu ý trong bài bình luận cho Sputnik.

Trong mấy năm gần đây, hầu như tất cả các dự án cảng biển do Trung Quốc phát triển ở nước ngoài đều gây ra những suy đoán về việc xây dựng một căn cứ quân sự ở đó. Ngoài Gwadar, cảng Hambantota ở Sri Lanka cũng là một chủ đề phổ biến trong những tin đồn như vậy, mặc dù chính quyền Sri Lanka đã tuyên bố rõ rằng, cảng không thể được sử dụng vào các mục đích quân sự.

Trước hết cần phải làm sáng tỏ vấn đề: nếu cảng này được Trung Quốc hỗ trợ thì bằng cách nào điều đó sẽ giúp Bắc Kinh sử dụng cơ sở hạ tầng cảng vào các mục đích quân sự. Nếu công ty Trung Quốc hoạt động tại các cảng ở Pakistan và Sri Lanka, thì công ty này vẫn không có quyền kiểm soát việc tàu nước ngoài vào lãnh hải của quốc gia này — quyền kiểm soát thuộc về chính quyền của các nước đó. Tức là, bất cứ tàu chiến nào của nước ngoài, kể cả tàu chiến Trung Quốc, không thể vào cảng nếu không nhận được giấy phép thích hợp từ chính quyền địa phương.

Nếu trong mọi trường hợp Trung Quốc vẫn phải nhận giấy phép đó, thì có thể đặt ra câu hỏi: liệu Hải quânTrung Quốc có thể sử dụng hợp lý cảng biển được xây dựng bằng vốn Trung Quốc hay không, nếu có các phương án lựa chọn khác. Lợi thế duy nhất mà tàu chiến Trung Quốc có thể có được từ việc sử dụng một cảng do công ty Trung Quốc vận hành là giảm giá dịch vụ do cảng cung cấp. Mặc dù hầu như không thể hy vọng vào điều đó bởi vì công ty điều hành không thể tùy ý thay đổi mức giá.

Mặt khác, kịch bản giả định với các căn cứ quân sự cũng có những nhược điểm rõ ràng. Nói chung, nếu tàu chiến neo đậu tại cảng thương mại thì điều đó tạo ra nhiều bất tiện cho cả hoạt động kinh doanh tại cảng và cho các quân nhân. Chiếc tàu chiến mang vũ khí là một nguồn nguy hiểm cao độ, khiến nó luôn được bảo vệ. Đôi khi một tàu chiến tương đối nhỏ, ví dụ như tàu khu trục, có số lượng thủy thủ đoàn lớn gấp hàng chục lần so với siêu tàu buôn. Ở đây nảy ra câu hỏi: vấn đề cung cấp dịch vụ cho những người này trong thời gian trên bờ sẽ được giải quyết như thế nào?

Tất nhiên, tàu chiến thường sử dụng các cảng thương mại để tiếp nhiên liệu và bảo trì. Nhưng, nếu có những phương án thay thế, một giải pháp hợp lý hơn nhiều là sử dụng các căn cứ hải quân chủ nhà trong thời gian viếng thăm các quốc gia nước ngoài. Trên thực tế, hải quân Trung Quốc làm như vậy khi ghé thăm các hải cảng Pakistan. Các tàu chiến Trung Quốc đã ghé thăm căn cứ hải quân chính của Pakistan tại Karachi và căn cứ tàu ngầm Jinna ở thành phố Ormar.

Xét theo mọi việc, để mở rộng địa lý bố trí hạm đội của mình, Trung Quốc sẽ xây dựng các căn cứ đặc biệt, ví dụ như ở Djibouti. Khi nói về Pakistan, báo chí thường nhắc đến kế hoạch xây dựng căn cứ hải quân với sự tham gia của Trung Quốc ở Jiwani cách Gwadar  80km. Nhưng tại thời điểm này chúng ta vẫn chưa biết quy chế của cơ sở này.