Ngày 9/11/2018, tại Phân viện Puskin, Hà Nội đã diễn ra Lễ kỷ niệm 35 năm ngày thành lập Phân viện. Phân viện Tiếng Nga mang tên A.X. Puskin được thành lập tại Hà Nội vào năm 1983, là cơ quan đầu ngành về tiếng Nga ở Việt Nam. Sự ra đời của Phân viện là dấu ấn nổi bật cho mối quan hệ khăng khít giữa Việt Nam và Liên Xô thuộc lĩnh vực văn hóa-giáo dục trong những năm 80 thế kỷ trước. Từ khi ra đời, Phân viện Puskin tại Hà Nội đã trở thành "Ngôi nhà chung" của các nhà Nga ngữ học Việt Nam.
Sau khi Liên bang Xô Viết tan rã, khắp thế giới người ta bỏ các phân viện Puskin, thậm chí bài xích tiếng Nga ở ngay các nước cộng hòa Xô Viết trước đây. Số cơ sở dạy tiếng Nga, số người học tiếng Nga giảm hẳn, nhiều khi gây suy nghĩ về một tương lai vắng bóng tiếng Nga ở Việt Nam. Nhưng Phân viện Puskin tại Hà Nội — Phân viện tiếng Nga vẫn tồn tại, duy nhất trên thế giới — và thủy chung với tình nghĩa sâu nặng với tiếng Nga, vẫn tiếp tục thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình: tuyên truyền quảng bá ngôn ngữ và văn hóa Nga ở Việt Nam, bất chấp khó khăn chồng chất.
PGS — TS Lê Cẩm Thạch, nguyên cán bộ Phân viện Puskin đã từng nói:
"Tôi tin là có một thế giới tâm linh. Từ ngày ông Puskin có mặt trên đất nước Việt Nam này, thì Phân viện chúng tôi hay giới Nga ngữ học Việt Nam chúng tôi, kể cả những em học sinh chuyên ngữ, cho đến những người có bằng cấp cao như GS.TS.; TS.KH. không một lúc nào quên hương khói ông, mà hương khói đây tôi nghĩ theo nghĩa rộng nghĩa là lúc nào cũng trông nom về tiếng Nga ở Việt Nam này, có lẽ yếu tố này giúp cho Phân viện vẫn mãi mãi tồn tại".
Suốt 35 năm hoạt động, Phân viện Pushkin thực hiện sứ mệnh vĩ đại của mình đó là tuyên truyền và quảng bá tiếng Nga, văn hóa Nga. Suốt 35 đó, Phân viện đã và đang không ngừng tích cực hỗ trợ các cơ sở giáo dục của Việt Nam trong dạy và học tiếng Nga, góp phần rất lớn vào việc củng cố tình bạn và mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam — Liên bang Nga.
Những năm gần đây Phân viện Puskin rất nỗ lực tổ chức các hoạt động nhằm hỗ trợ dạy và học tiếng Nga trên toàn quốc.
"Hàng năm, Phân viện tổ chức Olympic tiếng Nga online dành cho học sinh chuyên Nga, giải thưởng cho thí sinh chiến thắng là các khóa học tiếng Nga mùa hè tại Matxcova; tổ chức các cuộc thi tiếng Nga cho học sinh, sinh viên như đọc thơ, viết luận và thuyết trình, sáng tác, làm video clips; tổ chức các hoạt động lớn dành cho học sinh, sinh viên Việt Nam và Nga, như Festival văn hoá Việt-Nga, Ngày tiếng Nga, giao lưu Việt-Nga; tổ chức các khóa học tiếng Nga-trại hè tại LB Nga cho học sinh, sinh viên", Bà Nguyễn Thị Thu Đạt, Giám đốc Phân viện Puskin tại Hà Nội phát biểu với Sputnik.
"Cho những người giảng dạy tiếng Nga, hàng năm chúng tôi tổ chức nâng cao trình độ cho giáo viên tiếng Nga toàn quốc, tham gia xây dựng Chương trình môn tiếng Nga — Ngoại ngữ 2 cho bậc học phổ thông. Ngoài ra, Phân viện Puskin cũng tích cực tổ chức các khóa dạy tiếng Nga cho người Việt Nam theo mục đích, nhu cầu của người học; các khóa tiếng Nga và kỹ năng mềm ngắn hạn cho lưu học sinh trước khi sang Nga du học; các khóa bồi dưỡng, luyện thi, tổ chức thi và cấp chứng chỉ tiếng Nga quốc tế", Bà Nguyễn Thị Thu Đạt nói với Sputnik.
"Chúng tôi đánh giá cao những nỗ lực lớn trong hoạt động phổ biến tiếng Nga và văn hóa Nga ở Việt Nam của Phân viện Puskin. Nhưng tôi cho rằng, sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa Phân Viện và Trung tâm Văn Hóa Khoa học Nga ở Hà Nội sẽ mang lại hiệu quả cao hơn, tốt hơn", Bà Natalia Shafinskaya, Giám đốc Trung tâm Văn Hóa Khoa học Nga ở Hà Nội phát biểu với Sputnik.
Hiện nay, Phân viện Puskin là một trong những đối tác tích cực nhất của Viện tiếng Nga Quốc gia mang tên A.X. Puskin. Những năm gần đây, Phân viện Puskin vẫn nhận được sự ủng hộ của Đại sứ quán Nga tại Việt Nam và sự hỗ trợ của phía Nga cho các hoạt động quảng bá tiếng Nga ở Việt Nam.
"Tuy nhiên sự hỗ trợ còn rất khiêm tốn, và mới chỉ là các hoạt động đơn lẻ. Ví dụ, năm 2016, Viện tiếng Nga quốc gia mang tên A.X. Puskin (Viện) ký kết, mở tại Phân viện Puskin (Phân viện) "Trung tâm đào tạo tiếng Nga và khảo thí". Đó là Trung tâm nằm trong mạng lưới đối tác mang tên "Viện Puskin", kể từ đó đến nay phối hợp với Phân viện tổ chức các hoạt động tiếng Nga cho người dạy-người học; năm 2016, Quỹ "Thế giới Nga" tài trợ một phần kinh phí để tổ chức cuộc thi cho học sinh, sinh viên. Các đề xuất của Phân viện Puskin xin được phía Nga hỗ trợ thường xuyên và dài hạn chưa được chấp thuận, như cử chuyên gia Nga sang làm việc ở Phân viện để hỗ trợ phân viện và các cơ sở giáo dục, đào tạo của Việt Nam trong việc dạy, học tiếng Nga; nâng cấp Phòng đọc do Quỹ "Thế giới Nga" tài trợ lên thành "Trung tâm Nga", xem xét việc nâng cấp Phân viện Puskin thành Viện nghiên cứu và hỗ trợ giảng dạy tiếng Nga dành cho Khu vực Đông Nam Á,…", bà Nguyễn Thị Thu Đạt, Giám đốc Phân viện Puskin tại Hà Nội chia sẻ những mong mỏi của Phân viện Puskin với Sputnik.
Các nhà Nga ngữ học hàng đầu của Việt Nam, như PGS.TSKH. Nguyễn Tuyết Minh, PGS.TS. Bùi Hiền, nhà giáo Bùi Thế Khôi,… chia sẻ niềm tin, trong tương lại Chính phủ Liên bang Nga sẽ dành sự quan tâm xứng đáng đến việc mở rộng các hoạt động của Phân viện để đẩy mạnh việc dạy và học tiếng Nga tại Việt Nam.
"Trong tương lai sự tồn tại của Phân viện vẫn là cần thiết và vẫn là thiết thực đối với Việt Nam. Bởi vì nó không chỉ đơn thuần là dạy tiếng Nga, nó còn là ngoại giao nhân dân, nó còn là một sự ủng hộ tình hữu nghị truyền thống Việt Nam — Liên bang Nga", PGS —TS Nguyễn Hào, nguyên PGĐ Phân viện Pushkin phát biểu.
Hiện nay, bên cạnh hơn 40 cơ sở giáo dục bậc đại học và THPT ở Việt nam có dạy và học tiếng Nga, đã có 2 trường PTCS dạy tiếng Nga chuyên cho học sinh từ lớp 6. Những giáo viên tiếng Nga, những nhà Nga ngữ học Việt Nam, rất hy vọng vào sự khôi phục việc dạy và học tiếng Nga như một ngoại ngữ ở các trường PTCS của Việt Nam. Bên cạnh đó, phía Việt Nam đang rất cần sự trợ giúp của phía Nga trong việc giảng dạy tiếng Nga. Tiếng Nga là công cụ cho phát triển quan hệ đối tác chiếc lược toàn diện Việt Nam — Liên bang Nga hiện nay.
Với những ai đang học và dạy tiếng Nga ở Việt Nam thì Phân viện Puskin là "Ngôi nhà chung", còn với các nhà Nga ngữ học Việt Nam thì đó là "Nhà thờ tổ", nơi "gìn giữ truyền thống vinh quang — truyền bá tiếng Nga ở Việt Nam" (lời của Đại sứ Nga tại Việt Nam Konstantin Vnukov), nơi tình nghĩa sâu nặng với tiếng Nga của người Việt không bao giờ phai.
