Phát biểu tại Hong Kong hôm 19/11, ông Patrick Murphy, quan chức thuộc bộ phận chuyên trách Đông Á và Thái Bình Dương của Bộ Ngoại giao Mỹ, khẳng định Washington muốn giữ quan hệ ngoại giao cấp cao với Bắc Kinh trên bình diện song phương và đa phương, nhưng "sẽ không nhượng bộ" về vấn đề Đài Loan và Biển Đông.
Ông Murphy, một trong những nhà ngoại giao cấp cao tháp tùng Phó tổng thống Mỹ Mike Pence trong chuyến thăm châu Á tuần qua, cho rằng Đài Loan và Biển Đông là hai vấn đề lớn nhất đang cản trở quan hệ Mỹ — Trung.
Vị quan chức nói Bắc Kinh nên chịu trách nhiệm vì đã phức tạp hóa tình hình và làm sâu sắc sự nghiêm trọng của hai vấn đề trên.
"Chúng tôi đã duy trì quan hệ (với Trung Quốc) bằng cách giữ nguyên hiện trạng qua nhiều thập kỷ, nhưng Trung Quốc đang thay đổi hiện trạng đó tại Đài Loan và Biển Đông, và điều này dẫn đến căng thẳng", South China Morning Post dẫn phát biểu của ông Murphy.
"Chúng tôi muốn đóng góp vào sự thành công (của quan hệ Mỹ — Trung) bằng mọi cách có thể. Nhưng làm sao bạn có thể cùng lúc đối thoại với một nước đang xây dựng, tranh giành, quân sự hóa (Biển Đông), những động thái bào mòn sự tin tưởng?"
"Mỹ giữ quan điểm nhất quán (về Biển Đông và Đài Loan) trong nhiều thập kỷ… chúng tôi thống nhất với cộng đồng quốc tế trong việc kêu gọi Trung Quốc giữ nguyên hiện trạng ở hai khu vực trên", vị quan chức khẳng định.
Tuyên bố trên được đưa ra sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Phó tổng thống Mỹ Mike Pence "đấu khẩu" về vấn đề thương mại tại hội nghị cấp cao APEC ở Papua New Guinea. Căng thẳng Mỹ — Trung cũng khiến diễn đàn lần đầu tiên trong lịch sử không đưa ra được tuyên bố chung.
Quân đội Trung Quốc cũng tăng cường hiện diện quân sự ở eo biển Đài Loan, động thái khiêu khích nhằm cảnh cáo chính quyền tự trị của hòn đảo.
Từ lâu, Bắc Kinh đã xem Đài Loan là một tỉnh cần được thống nhất vào "một Trung Quốc", thể hiện rõ họ sẵn sàng sử dụng vũ lực nếu cần thiết. Tuy nhiên, Washington đã cải thiện quan hệ với Đài Loan từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức hồi năm ngoái.
