Phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 7 khóa XII (ngày 12-5-2018), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định:
"Phải coi cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng; công tác cán bộ là khâu "then chốt" của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị". Những lời chí cốt ấy, đủ thấy quyền lực nhà nước và uy quyền của người lãnh đạo ở bất kỳ thời nào, giai đoạn nào cũng vô cùng quan trọng, không gì có thể thay thế được.
Quyền lực và uy quyền
Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Quyền lực của Nhà nước được thể hiện bằng pháp luật để giữ vững trật tự xã hội. Nhà nước mạnh hay yếu, phồn thịnh hay suy thoái đều do bộ máy lãnh đạo nắm quyền điều khiển theo Hiến pháp và pháp luật. Hiểu đúng nghĩa thì, quyền lực là cái mà người khác phải phục tùng. Quyền lực tạo nên từ hai phía: hệ thống chính quyền các cấp và người nắm quyền lãnh đạo.
Uy quyền là cái uy của người lãnh đạo nắm giữ quyền lực. Uy quyền là biểu hiện của nhân cách, phong cách; sự sắc sảo, minh tuệ của tư duy; lòng trung thành với mục tiêu cách mạng; tài cảm hóa mọi người. Đó là tố chất của người lãnh đạo.
Quyền lực và phẩm chất quyền lực
Thời xa xưa, quyền lực là bạo lực, nhưng không có sức mạnh vô song. Sau đó, quyền lực được thay thế bằng của cải, nhưng của cải cũng không phải vô cùng. Thời nay, nhân loại đã và đang lấy tri thức làm động lực phát triển xã hội. Tri thức đang thực sự là năng lượng của quyền lực và uy quyền của hệ thống chính trị ở bất kỳ một quốc gia nào. Bởi tri thức là vô hạn, có sức mạnh vô song. Đây là điều mà Alvin Toffler — tác giả cuốn sách "Thăng trầm quyền lực" — đã đề cập. Ở đó, phẩm chất, năng lực và uy tín của người lãnh đạo, đặc biệt người lãnh đạo ở tầng chiến lược có vai trò "trụ cột" đối với sự thăng trầm của mỗi quốc gia, dân tộc. Bởi thế, mới có những câu, như: "Vua sáng thì dân vinh", "Quan đần — dân khổ", "Quan tham — dân khốn"…
Nhân dân luôn đòi hỏi cán bộ lãnh đạo từ Trung ương tới cơ sở phải thực sự là tấm gương ngời sáng về phẩm chất, năng lực và uy tín. Nhân dân cũng mong bộ máy lãnh đạo cần phải được tinh gọn. Đường hướng xây dựng, kiện toàn tổ chức bộ máy và xây dựng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là cán bộ cấp chiến lược đã được Hội nghị Trung ương 6 và Hội nghị Trung ương 7 khóa XII đề ra. Thiển nghĩ, việc triển khai thực hiện phải thực sự là một cuộc cách mạng về tư duy của cán bộ, đặc biệt những người đứng đầu các cấp, các ngành, tỉnh, thành phố,… trong cả nước.
Nói về năng lực của người lãnh đạo, tức là nói đến tài năng làm việc của họ với người khác. Thông qua làm việc với người khác để đạt được mục tiêu công việc của mình. Họ biết cách làm việc, biết lắng nghe, biết tiếp thu ý kiến phản biện, biết tổng quát và mở hướng đi lên. Đây là biểu hiện của tri thức, trí tuệ, tư duy, tài năng dắt dẫn, cảm hóa thuộc cấp của người cán bộ một cách đàng hoàng, đĩnh đạc, minh bạch; không cậy thế cậy quyền, không lên mặt, không thủ đoạn. Năng lực của người lãnh đạo còn thể hiện rõ trong tiến trình thực hiện công việc, biết chọn ra những việc quan trọng, biết quyết định đúng chỗ; biết dự liệu được những việc làm do mình lãnh đạo, chỉ đạo.
Uy tín của người lãnh đạo là một tiêu chí có tính tích hợp các tiêu chí phẩm chất đạo đức, năng lực để tạo nên uy tín. Cho nên, uy tín là một tiêu chí, tiêu chuẩn vô cùng quan trọng phải có của người lãnh đạo các cấp, nhất là cấp Trung ương. Thiếu uy tín, mất uy tín cũng có nghĩa là thiếu lòng tin, mất lòng tin với mọi người, có nghĩa là uy danh, uy quyền không còn thì không thể lãnh đạo được ai. Cho nên, uy tín của người lãnh đạo phải là uy tín đích thực, là sự ảnh hưởng lớn lao từ quyền uy với công việc, được tín nhiệm, được tin yêu của những người bị lãnh đạo. Nghĩa là người lãnh đạo phải thực sự có đức, có tài, giàu bản lĩnh, giàu năng lực chuyên môn. Nói đi đôi với làm. Biết trọng lời hứa. Gần dân, sát dân, hiểu dân. Ngay thẳng, trung thực, thật thà, lịch thiệp. Luôn chăm lo đời sống cho nhân dân… Uy tín để lãnh đạo là đương nhiên, nhưng uy tín có được là sự tích tụ của quá trình đào tạo, làm việc, học tập, rèn giũa, gìn giữ về phẩm chất, đạo đức, về năng lực, tâm lý chia sẻ, thu phục lòng người.
