Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) đang hoàn thiện trình Chính phủ danh mục bãi bỏ các quy hoạch sản phẩm, dịch vụ, hàng hóa, cụ thể thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng. Trong đó bộ này đề xuất bỏ quy hoạch sân golf.
Có quy hoạch vẫn phát triển tràn lan
Khoảng 5 năm trước, sau đợt nở rộ Chính phủ phải ra quyết định "thắt chặt" phát triển sân golf đến năm 2020. Điều này là cần thiết bởi thực tế không ít trường hợp phá rừng, chuyển đổi đất rừng sản xuất, đất nông nghiệp làm sân golf. Nổi bật nhất phải kể đến như trường hợp phá rừng làm sân golf kết hợp resort ở Phú Yên. Có doanh nghiệp (DN) nuôi tham vọng đến năm 2020 xây dựng 100 sân golf khắp cả nước.
Đầu năm 2018 Bộ KH-ĐT xin bổ sung một loạt dự án sân golf vào quy hoạch đến năm 2020. Nhiều dự án đã hoàn thành được chấp thuận mở rộng thêm, có cái quy mô gấp 3 lần dự án ban đầu. Có khoảng 15 dự án được bổ sung (điều chỉnh quy mô) vào quy hoạch với diện tích tăng thêm khoảng 7.000 ha. Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện cả nước có khoảng 77 sân golf (62 sân golf đang hoạt động) chiếm diện tích đất khoảng 22.500 ha.
Trong bối cảnh đó, bỏ quy hoạch sân golf cũng gây nhiều ý kiến quan ngại loại hình này bùng phát. Thế nhưng theo các chuyên gia, việc bỏ quy hoạch sân golf cũng như một số quy hoạch khác là hợp lý vì đó là công cụ quản lý đã lỗi thời. TS Lê Đăng Doanh cho rằng: quy hoạch không thể nào theo kịp và đúng với nhu cầu phát triển thực tế của cuộc sống, thị trường. Chính vì vậy, không chỉ sân golf mà nhiều quy hoạch ngành sản phẩm khác cũng nên xem xét bãi bỏ là hợp lý. Để cho các DN tự do đầu tư kinh doanh và nhà nước sẽ tăng cường quản lý bằng các công cụ khác của luật pháp.
KTS Ngô Viết Nam Sơn cũng cho rằng chúng ta đã có luật Quy hoạch, đó là sự tích hợp các loại quy hoạch ngành, sản phẩm nên không cần thiết có các quy hoạch riêng biệt nữa.
Nên có nhiều điều kiện thuế và môi trường
Theo Bộ KH-ĐT, bỏ quy hoạch sẽ chuyển golf thành loại hình đầu tư kinh doanh có điều kiện như: không được sử dụng đất lúa, không sử dụng đất quốc phòng an ninh, không sử dụng đất bảo tồn văn hóa. Đáp ứng những điều kiện như vậy thì được quyền làm. Một địa phương có quyền xây dựng 5 — 10 sân golf tùy điều kiện.
Các chuyên gia cho rằng golf là môn thể thao và nhu cầu chơi golf là có thật nhưng số lượng sân golf ở VN hiện nay không hề nhỏ. Đồng ý rằng việc đầu tư sân golf nên để thị trường và DN tự quyết định, nhưng nếu DN chiếm vài trăm héc ta đất mà kinh doanh không hiệu quả nhà nước sẽ thất thu thuế. Chính vì vậy, nên rà soát lại xem các sân golf hiện nay hoạt động hiệu quả ra sao, đã đóng góp cho ngân sách như thế nào. Trên cơ sở đó sẽ có những chính sách (điều kiện) khuyến khích hay hạn chế đầu tư. Bên cạnh đó, làm sao hài hòa lợi ích của các nhà đầu tư sân golf và các loại hình kinh doanh khác. Ví dụ như tại Lâm Đồng, giá trị sản xuất nông nghiệp bình quân gần 160 triệu đồng/ha/năm, vậy DN muốn làm sân golf phải chứng minh giá trị tạo ra phải lớn hơn con số đó.
KTS Ngô Viết Nam Sơn phân tích: Khi mới du nhập vào VN, người ta xem sân golf là không gian xanh nhưng các nhà môi trường đã chứng minh sân golf không phải là không gian thân thiện với môi trường vì sử dụng nhiều tài nguyên nước và một lượng lớn phân bón hóa chất để giữ cho cỏ được xanh. Chính vì vậy, song song với việc bỏ quy hoạch nhà nước cần xây dựng các tiêu chuẩn chất lượng môi trường cho các sân golf. Một vấn đề quan trọng khác là các điều kiện kinh doanh sân golf phải chống được tình trạng đầu cơ đất, chiếm đất làm các dự án khác hoặc chuyển đổi mục đích gây thiệt hại cho người dân và thất thu ngân sách.
Đồng tình với quan điểm này, TS Lê Xuân Thuyên, Trường đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia TP.HCM), đề xuất muốn phát triển hay phát triển đến mức nào loại hình kinh doanh này là do nhà nước vì có thể điều chỉnh bằng các quy định của pháp luật. Nếu không muốn có thể hạn chế bằng cách tăng thuế sử dụng đất, thuế môi trường… hoặc ký quỹ môi trường để bảo đảm các sân golf không gây ô nhiễm và phát tán ô nhiễm ra bên ngoài và ngược lại.
GS-TSKH Đặng Huy Huỳnh nêu quan điểm: Điều quan trọng là các dự án này phải làm báo cáo đánh giá tác động môi trường và phải được đánh giá một cách khách quan trên cơ sở khoa học, không phải đối phó như trước nay. Điều quan trọng thứ hai là phải tham vấn cộng đồng — cũng phải làm thật sự, xem người dân xung quanh đó họ có chấp nhận dự án đó không. Khi bỏ quy hoạch thì nhà nước làm sao để đảm bảo các sân golf không làm trên đất rừng, đất nông nghiệp, quốc phòng… như trước nay.
Theo các chuyên gia, nhà nước nên xây dựng hệ thống luật pháp sòng phẳng với các đối tượng trong xã hội. Với các dự án kinh tế thì các DN phải tự đứng ra thương lượng với người dân theo giá thị trường, chính quyền không nên đứng ra thu hồi hộ cho DN.
