Sáng 18/2, TAND quận 1 (TP.HCM) đưa ra phán quyến vụ tranh chấp quyền sở hữu trí tuệ truyện Thần đồng đất Việt giữa nguyên đơn là ông Lê Linh, bị đơn là Công ty Phan Thị và bà Phan Thị Mỹ Hạnh.
Vì sao ông Lê Linh thắng kiện?
Căn cứ vào tài liệu hồ sơ vụ án và quá trình tranh tụng tại tòa, HĐXX nhận thấy, theo quy định của pháp luật, quyền tác giả phát sinh từ thời điểm sáng tạo ra tác phẩm, thể hiện dưới hình thức vật chất nhất định. Tác giả là người sáng tạo ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm. Những điều nằm trong suy nghĩ, tồn tại dưới dạng ý tưởng thì không phải là tác phẩm văn học khoa học. Trước khi tác phẩm Thần đồng đất Việt xuất hiện thì trên thị trường chưa hề có sự hiện diện của 4 nhân vật Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo, Cả Mẹo.
Trong nhiều năm liền, trên bìa sách đều thể hiện ông Linh là tác giả của 4 nhân vật này. Bên cạnh đó, chứng cứ các tập truyện ông Linh đưa ra đều phù hợp, khẳng định ông Lê Linh là tác giả của 4 hình tượng nhân vật trong Thần đồng đất Việt. Trong thời gian đó, bên Phan Thị cũng không hề lên tiếng cải chính về việc họa sĩ Lê Linh không phải là tác giả. Công ty này trả tiền nhuận bút cho ông Linh, đây cũng là điều chứng minh bị đơn thừa nhận vai trò của ông Linh.
Việc bị đơn cho rằng việc bà Hạnh đã hình dung ra nhân vật Thần đồng đất Việt trong suy nghĩ, nhờ ông Lê Linh vẽ lại, điều này không có cơ sở vì không được thể hiện dưới dạng vật chất nhất định và không được pháp luật bảo hộ.
Từ những lập luận này, HĐXX nhận thấy ngoài ông Lê Linh thì không còn bất kỳ ai tham gia vào quá trình sáng tạo ra tác phẩm Thần đồng đất Việt. Bà Hạnh không phải là tác giả của 4 hình tượng nhân vật nên trên.
Bị đơn cho rằng ông Linh ký tên vào văn bản đăng ký ở Cục Bản quyền thừa nhận cả hai là đồng tác già, HĐXX cho rằng, văn bản trên có chữ ký của cả 2 bên đề nghị Cục Bản quyền cấp giấy chứng nhận sở hữu cho Công ty Phan Thị; văn bản có chữ ký của cả ông Linh và bà Hạnh, không có nội dung ghi ai là tác giả hay đồng tác già mà chỉ ghi chủ sở hữu là của Phan Thị.
Với yêu cầu của Lê Linh buộc Phan Thị chấm dứt quyền tạo ra các biến thể khác, xét trong quá trình giải quyết vụ án, 2 bên đều thừa nhận Phan Thị tạo ra các tập truyện sau dựa vào 4 hình tượng do ông Linh sáng tạo; việc sáng tạo từ tập 79 trở về sau là việc làm tác phẩm phái sinh.
Xét thấy Phan Thị là chủ sở hữu 4 hình tượng Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo, Cả Mẹo nên có quyền làm tác phẩm phái sinh. Tuy nhiên bị đơn lại không có quyền cắt xét tác phẩm, làm các hành động gây phương hại đến uy tín tác giả. Đối chiếu quy định của pháp luật, việc Phan Thị tiếp tục sáng tác các tập truyện (từ tập 79) là hành vi sửa chữa tác phẩm, không được sự đồng ý của tác giả. Ngay cả khi ông Linh là đồng tác giả thì việc làm này là xâm phạm quyền nhân thân.
Từ những điều này, HĐXX tuyên công nhận Lê Linh là tác giả duy nhất của 4 hình tượng trong Thần đồng đất Việt, xác nhận bà Hạnh không phải là đồng tác giả; buộc Phan Thị chấm dứt việc tạo ra và sử dụng 4 hình tượng nhân vật này trên các biến thể khác nhau; buộc Phan Thị phải xin lỗi ông Lê Linh trên 3 kỳ liên tiếp trên 2 tờ báo; buộc Phan Thị phải thanh toán chi phí 15 triệu đồng chi phí luật sư cho ông Lê Linh.
Buộc Phan Thị xin lỗi ông Lê Linh
Trước đó, vào ngày 1/2, đại diện VKS đề nghị HĐXX công nhận Lê Linh là tác giả duy nhất của 4 hình tượng, xác nhận bà Hạnh không phải là đồng tác giả; buộc Phan Thị chấm dứt việc tạo ra 4 hình tượng nhân vật này trên các biến thể khác nhau; buộc Phan Thị phải xin lỗi ông Lê Linh trên 3 kỳ liên tiếp; buộc Phan Thị phải thanh toán chi phí 20 triệu đồng chi phí luật sư cho ông Lê Linh.
Trong vụ án này, họa sĩ Lê Linh khởi kiện, yêu cầu tòa công nhận ông là tác giả duy nhất của 4 nhân vật Trạng Tí, Sửu Ẹo, Dần Béo, Cả Mẹo; yêu cầu không thừa nhận bà Hạnh là đồng tác giả; buộc Phan Thị chấm dứt việc tạo ra và sử dụng biến thể trong các tập Thần đồng đất Việt tiếp theo và ấn phẩm khác; buộc xin lỗi công khai Lê Linh trong 3 kỳ liên tiếp trên 3 tờ báo.
Thần đồng đất Việt là một bộ truyện dài hơi, thành công bậc nhất của làng truyện tranh Việt Nam. Từ 2002 tới nay, các ấn phẩm của Thần đồng đất Việt vẫn tiếp tục ra mắt. Tác phẩm không chỉ vui vẻ, hài hước, mà còn mang tính giáo dục, đưa ra nhiều bài học lịch sử văn hóa, với câu chuyện gần gũi văn hóa dân tộc. Bộ truyện không chỉ chiếm cảm tình của độc giả mà có sức ảnh hưởng trong cộng đồng truyện tranh.
