Tại buổi họp báo về Đề án Thống kê khu vực kinh tế chưa quan sát sáng nay (20/2), rất nhiều câu hỏi được đưa ra đối với Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (TCTK) Nguyễn Bích Lâm xoay quanh chuyện nếu tính khu vực kinh tế chưa quan sát vào GDP thì sẽ làm giảm tỷ lệ nợ công.
Hiện nợ công của Việt Nam đang quanh mức 61%, nằm trong phạm vi cho phép của Quốc hội là không vượt quá 65%.
Tuy nhiên, nếu tính thêm khu vực kinh tế chưa quan sát vào GDP, hiển nhiên tỷ lệ nợ công nói trên sẽ giảm đi rất nhiều trong khi số nợ vay không thay đổi. Khi trần nợ công vẫn giới hạn 65%, rất nhiều ý kiến chuyên gia lo ngại điều này sẽ tạo điều kiện cho tăng quy mô nợ công trong thực tế (vay thêm để chi tiêu mà tỷ lệ nợ công vẫn dưới 65%).
Được hỏi về quan điểm đối với những lo ngại này, ông Nguyễn Bích Lâm cho rằng, Tổng cục Thống kê có trách nhiệm phản ánh đúng nhất quy mô, chỉ tiêu GDP; phản ánh sát thực tình hình kinh tế — xã hội.
"Cho nên thời gian qua tính toán thiếu thì ngành thống kê phải bổ sung thông tin, đánh giá đầy đủ. Không chỉ Việt Nam mà các cơ quan thống kê trên thế giới đều làm. Đó là nhiệm vụ của cơ quan thống kê.
"Cho nên chúng ta không ngại bổ sung thêm vào GDP thì gây thêm nợ công. Nợ công hay chi tiêu công là chính sách của Chính phủ, được quyết định theo từng giai đoạn. Còn trách nhiệm của Tổng cục Thống kê đánh giá đúng tình hình", Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê giải thích thêm.
"Nhưng tuy vậy, nền kinh tế ta quy mô nhỏ, tiềm lực tài chính chưa dồi dào thì Quốc hội đưa ra tỷ lệ nợ công là không vượt 65%. Chính phủ đã thực hiện tốt, nợ công ngày càng giảm tốt. Nhà kinh tế lo ngại thì lo quá xa cho nền kinh tế. Chúng tôi chỉ có trách nhiệm phản ánh bức tranh kinh tế", Tổng cục trưởng Nguyễn Bích Lâm nói.
Bà Nguyễn Thị Hương, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết, khu vực kinh tế chưa quan sát gồm 5 nhóm: Kinh tế ngầm (cơ bản hợp pháp do đơn vị hợp pháp hay có tính hợp pháp nhưng giấu giếm để trốn tránh trách nhiệm, nếu bị phát hiện thì bị xử phạt hành chính); Kinh tế bất hợp pháp (hoạt động vi phạm pháp luật như buôn lậu, gian lận thương mại, mại dâm, hay hoạt động kinh tế do đơn vị hợp pháp làm nhưng trái pháp luật, nếu bị phát hiện sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự); Kinh tế phi chính thức (thông thường đây là hoạt động kinh doanh cá thể có quy mô nhỏ, sản xuất đơn giản và không đăng ký kinh doanh, có vai trò và đóng góp nhất định cho nền kinh tế); Kinh tế tự sản tự tiêu (hộ gia đình); Kinh tế bị bỏ sót (khu vực, hoạt động bị sót trong quá trình thu thập thống kê).
Theo nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao ngày 1/2/2019, Tổng cục Thống kê lập Đề án để phản ánh chính xác hơn quy mô nền kinh tế, tiếp cận chuẩn mực quốc tế trong đánh giá đối với khu vực kinh tế chưa được quan sát.
Đề án được triển khai từ 2019. Năm 2019 sẽ xác định hoạt động gì được liệt kê vào 5 nhóm kinh tế chưa quan sát được như đề cập ở trên, từ đó đo lường tính toán, rút kinh nghiệm để năm 2020 đo lường chính thức. Trên cơ sở đó, hàng năm đánh giá kết quả, cập nhật phương pháp biên soạn các chỉ tiêu kinh tế.
