Tuy nhiên, với sự sụp đổ của Liên Xô, Mỹ đã đánh mất nguyên tắc tổ chức xác định chính sách đối nội và đối ngoại của đất nước, tác giả khẳng định. Sự mất trật tự chiếm ưu thế ngày nay trong các vấn đề chính sách đối ngoại của Mỹ cho thấy nước này vẫn chưa quyết định sẽ làm gì sau khi mất đối thủ chính, như chuyên gia đánh giá.
"Chúng ta phải làm gì bây giờ khi đã mất kẻ thù tốt nhất của mình?". Theo tin đồn, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Colin Powell đã phản ứng như vậy với sự sụp đổ của Liên Xô, như chuyên gia quốc phòng và an ninh Wallace Gregson nhắc lại trên trang báo National Interest. Thật vậy, mối đe dọa Liên Xô đã đặt ra phậm vi khuôn khổ cho việc tổ chức, không chỉ đối với kế hoạch quân sự, mà cả chính sách đối ngoại, cũng như một phần không nhỏ trong chính sách đối nội của Hoa Kỳ trong thời gian chiến tranh, tác giả lưu ý. Và thể theo tình trạng lộn xộn chiếm ưu thế trong các lĩnh vực này ngày nay, câu hỏi của Powell vẫn chưa được trả lời, chuyên gia kết luận.
Sau Thế chiến II, Mỹ đã thiết lập "hệ thống quốc tế chưa từng có", nó thúc đẩy sự truyền bá dân chủ, tạo ra những động lực tích cực cho các quốc gia liên minh với Mỹ và khiến cho những kẻ độc tài bối rối. Hình ảnh của chúng tôi về "cơn mưa dạ quang" đã thể hiện một cách hùng hồn với các dân tộc bị áp bức", tác giả nhắc lại, đồng thời bổ sung rằng kết quả của chiến lược này là sự bùng nổ kinh tế, làn sóng dân chủ hóa, và chiến thắng trong "cuộc đấu tranh sinh tồn" với chủ nghĩa Cộng sản, giành chiến thắng trong cuộc chiến tranh thế giới khác mà chưa kịp bắt đầu.
Năm 1944, Hoa Kỳ đã sử dụng đòn bẩy đáng kể của mình đối với các quốc gia khác, thông qua việc ký kết Thỏa thuận kinh tế Bretton Woods, đánh dấu sự kết thúc của kỷ nguyên chủ nghĩa thực dân và đặc quyền của đế quốc, mà các đồng minh của Mỹ là Pháp và Anh phản đối dữ dội.
Tuy nhiên, "một phút hào quang đơn cực" của Hoa Kỳ chỉ tồn tại năm năm sau khi kết thúc chiến tranh, sau đó Liên Xô và "bác Iosif Stalin" đã thể hiện sự không sẵn lòng hợp tác bằng cách dàn dựng cuộc phong tỏa hạt nhân ở Tây Berlin, "quan tâm" đến Đông Âu và tiến hành thử nghiệm vũ khí hạt nhân do chính họ sản xuất.
"Mặc dù thực tế nhiều kỳ vọng sau chiến tranh đã không thành hiện thực, hệ thống Bretton Woods vẫn tồn tại. Kế hoạch Marshall cung cấp cho châu Âu các nguồn lực quan trọng để đối phó với cuộc khủng hoảng sau chiến tranh và chống lại sự tấn công dữ dội của Liên Xô. Hệ thống này đã giúp Hoa Kỳ và cái gọi là "thế giới tự do" có thể sống sót trong cuộc chiến tranh lạnh", tác giả tin tưởng chắc chắn.
Đồng thời, sự sụp đổ của Liên Xô khiến Hoa Kỳ tin rằng không còn ai để chiến đấu và không còn thách thức nào đối với trật tự dân chủ tự do. Tuy nhiên, Trung Quốc, nơi Hoa Kỳ đã đặt nhiều kỳ vọng lớn sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, cũng không xứng đáng với niềm hy vọng về "chiến thắng của nền dân chủ tự do phương Tây".
"Tính theo mức độ Trung Quốc trỗi dậy, chúng ta mất tất cả những gì mình kiếm được", Gregson kết luận.
Theo Hiệp hội Freedom House, quyền chính trị và quyền tự do dân sự đã giảm trong 13 năm qua trên toàn thế giới. Đồng thời, một phần ba các quốc gia Đông Nam Á, nơi tầng lớp trung lưu đang phát triển nhanh nhất thế giới, chịu ảnh hưởng của Bắc Kinh.
Như chuyên gia này khẳng định: nguyên nhân dẫn đến điều này là do Hoa Kỳ tin rằng vị trí thống trị của nền dân chủ tự do là vấn đề quyết định "với sự sụp đổ của Liên Xô, chúng tôi- Hoa Kỳ, đã đánh mất nguyên tắc tổ chức trung tâm, một điều tiên quyết trong việc xác định, hình thành và điều phối chính sách và chiến lược của chúng tôi",- Gregson giải thích rõ và cho rằng hiện thời không có gì để thay thế nó.
Chúng ta phải nhận ra rằng hòa bình, tự do và hòa bình dựa trên luật pháp không thể tồn tại nếu không có sự hỗ trợ và vai trò lãnh đạo của Hoa Kỳ",- chuyên gia viết.
