Đây là cái gì: phương pháp điều trị mới nhất hay chỉ là một cơn điên cuồng? Sputnik cố gắng trả lời câu hỏi này.
“Lần đầu tiên việc cấy phân đã được thực hiện vào thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên ở Trung Quốc”, - bác sĩ tiêu hóa Evgenia Schreiner từ Trung tâm Công nghệ y tế mới ở thành phố Novosibirsk nói với Sputnik. Trung tâm này là cơ sở y tế đầu tiên ở Nga thực hiện cấy phân.
Người Trung Quốc đã có nhiều phương pháp và thủ tục cho việc này: sử dụng thuốc thụt hậu môn, ăn phân khô hoặc phân tươi, - bác sĩ tiêu hóa giải thích. Tổ tiên xưa của người Trung Hoa đã điều trị các rối loạn tiêu hóa bằng phương pháp này.
Trong lịch sử hiện đại, việc cấy phân đã được thực hiện lần đầu tiên vào năm 1955 tại Hoa Kỳ, và kể từ cuối những năm 1980 các bác sĩ tích cực sử dụng phương pháp này để điều trị tiêu chảy nhiễm trùng clostridial - tình trạng tiêu chảy do Clostridium difficile gây ra. Theo bà Schreiner, phương pháp này đã trở nên phổ biến ở Hoa Kỳ chủ yếu bởi vì Clostridium difficile (tác nhân gây bệnh viêm đại tràng màng giả) đã xuất hiện ở khu vực này sớm hơn nhiều so với các quốc gia khác.
Trong cuộc phỏng vấn của Sputnik, bác sĩ Ricardo Espinoza, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Las Condes ở Chile, cho biết rằng, ở Mỹ Latinh phương pháp “cấy phân” bắt đầu được sử dụng từ năm 2012.
Kinh nghiệm điều trị
Ở Chile phương pháp này đã được sử dụng lần đầu tiên vào năm 2014. Brazil, Argentina và Colombia cũng thu lượm những kinh nghiệm về cấy phân.
“Tất nhiên, mọi người đều bối rối trước những gì chúng tôi làm, vì một số người bắt đầu tưởng tượng rằng, chúng tôi lấy phân từ một người để đẩy vào hậu môn của người khác. Trên thực tế, điều này xảy ra theo cách khác”,- bà Schreiner giải thích.
Trên thực tế, chất được cấy ghép cho bệnh nhân hầu như không có gì giống với chất mà chúng ta gọi phân. Quy trình là như sau: phân của người hiến khỏe mạnh được trộn với nước muối, sau đó đi qua bộ lọc. Cái mà chúng ta gọi phân được giữ lại trên bề mặt bộ lọc và chất lỏng chảy xuống. Chất lỏng được gọi là microbiota là sự kết hợp của các vi sinh vật khác nhau sẽ được sử dụng để cấy ghép.
Cấy ghép được thực hiện theo nhiều cách khác nhau:
- sử dụng thuốc thụt hậu môn
- nội soi đại tràng (Colonoscopy)
- qua đường mũi với đầu dò
- uống viên nang
Những phương pháp này có thể thay đổi tùy theo quốc gia và bệnh nhân.
Ghép phân hoặc cấy ghép vi sinh vật trong phân (Fecal microbiota transplantation - FMT) được sử dụng chủ yếu để điều trị nhiễm trùng clostridial, đặc biệt là khi bệnh tái phát hoặc khi điều trị bằng kháng sinh không mạng lại kết quả.
“Kết quả của việc sử dụng phương pháp cấy phân là rất tuyệt vời, trong 90% trường hợp ca cấy ghép đạt được thành công. Và đối với những bệnh nhân mà TFM không giúp gì lần đầu tiên vì một số lý do, thì quy trình này có thể được lặp lại. Hơn nữa, như thường lệ, việc lặp lại quy trình này là thành công”, - bác sĩ Espinoza giải thích.
Kể từ năm 2014 đến nay, 17 bệnh nhân đã được điều trị bằng TFM tại Bệnh viện Las Condes.
Các bác sĩ của Trung tâm Công nghệ Y học Mới của Viện Sinh học Hóa học và Y học cơ bản thuộc chi nhánh Siberia của Viện Hàn lâm Khoa học Nga (Novosibirsk) trong cùng thời gian đã điều trị cho khoảng 140 người. Ngoài ra, phương pháp TFM cũng được sử dụng tại Matxcơva và St. Petersburg.
“Bây giờ quy trình TFM trở nên khá phổ biến, nhiều trung tâm y tế ở Nga, cả công cộng và tư nhân, đang thể hiện sự quan tâm đến phương pháp này bởi vì có nhu cầu rất lớn điều trị bệnh này”, - ông Vitaliy Valerevich Morozov, Giáo sư tại Viện Sinh học Hóa học và Y học cơ bản thuộc chi nhánh Siberia của Viện Hàn lâm Khoa học Nga (Novosibirsk) cho biết.
Đa số người có thái độ hoài nghi
Theo bác sĩ Evgenia Schreiner, mặc dù hầu hết mọi người có thái độ hoài nghi với phương pháp cấy phân, nhưng, những bệnh nhân đã bị nhiễm trùng clostridial đi ngoài 8 -10 lần/ngày khi liệu pháp kháng sinh truyền thống là vô ích đều rất phấn khởi với phương pháp này.
Ngoài việc điều trị tiêu chảy do nhiễm trùng clostridial, kể từ đầu những năm 2000, microbiota bắt đầu được sử dụng tích cực trong các thử nghiệm lâm sàng điều trị các bệnh khác.
“Ở giai đoạn đầu đã thực hiện các thí nghiệm trên động vật. Ví dụ, các bác sĩ đã lấy hai nhóm chuột. Chúng được cho ăn theo cách tương tự như nhau, nhưng, một nhóm chuột được cấy phân từ những con chuột có xu hướng dễ bị béo phì, và nhóm chuột khác được cấy phân từ những con chuột có xu hướng dễ gầy đi. Cả hai nhóm đều ăn cùng một lượng thức ăn, cùng loại thức ăn. Nhưng, nhóm chuột được cấy phân từ chuột có xu hướng gầy đi đã giảm cân so với kích thước ban đầu, trong khi những con chuột trong nhóm thí nghiệm khác đã tăng cân. Tất nhiên, kết quả của cuộc thí nghiệm này đã gây ấn tượng sâu sắc”, - bác sĩ Evgenia Schreiner nói.
Các nhà khoa học chưa thể xác định loại microbiota nào có khả năng chữa khỏi bệnh béo phì 100%. Tuy nhiên, họ đang nghiên cứu khả năng điều trị các bệnh tim mạch, tự kỷ, bệnh viêm ruột mãn tính, dị ứng bằng cách cấy phân.
Mặc dù các tác dụng phụ của liệu pháp này có thể so sánh với giả dược, nhưng, vẫn có một số rủi ro liên quan đến cấy ghép microbiota. Như chuyên gia Yevgenia Schreiner giải thích, trong quá trình cấy phân, các vi sinh vật hữu ích xâm nhập vào cơ thể bệnh nhân cùng với các virus, vi nấm, vi khuẩn, v.v. Đây là hiệu ứng lâm sàng (gọi là thử thuốc). Tuy nhiên, bác sĩ không thể dự đoán với độ chính xác tuyệt đối microbiota sẽ hoạt động như thế nào. Đến nay, cộng đồng y tế đã nghiên cứu khoảng 1.200 vi khuẩn, nhưng, trên thực tế trong ruột người có khoảng 50 nghìn tỷ vi khuẩn khác nhau.
Không phải mọi việc đều trôi chảy dễ dàng trong lĩnh vực này. Năm nay, một bệnh nhân đã chết ở Mỹ sau khi cấy phân. Hệ thống miễn dịch suy yếu của anh ta không thể đối phó với vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh mà anh ta đã nhận được từ hệ vi sinh vật mới.
Vì thế vấn đề lựa chọn người hiến trở thành quan trọng hơn.
