Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này, phóng viên của Sputnik đã nói chuyện với một số nhà hoạt động, bao gồm cả nhà lãnh đạo của Đảng vì Độc lập của Alberta.
Nhà lãnh đạo Đảng vì Độc lập của Alberta ông Todd Wayne (đảng được thành lập vào năm 2001, sau đó bị giải thể và tái lập vào năm 2008) nói:
“Tình cảm ly khai ở Alberta ngày càng tăng do nhiều yếu tố. Nhưng, theo tôi, hệ thống phân phối vốn là lý do chính cho việc này. Alberta cung cấp ngày càng nhiều tài nguyên của mình, đổi lại nhận được ít hơn. Người dân trong tỉnh coi hệ thống này là không công bằng”.
Tân thủ hiến Alberta Jason Kenney không chia sẻ ý tưởng ly khai, nhưng, ông muốn sửa đổi hệ thống này. Trong chiến dịch tranh cử, nhà lãnh đạo Đảng Bảo thủ thậm chí còn cảnh báo rằng, nếu ông lên nắm quyền, ông sẽ tổ chức cuộc trưng cầu dân ý về vấn đề này.
Căng thẳng giữa các tỉnh
Trong những năm gần đây, Alberta đã trở nên rất giàu có nhờ các mỏ dầu. Nguồn vốn chính của Quebec là việc khai thác dầu cát của Alberta (được coi là gây ô nhiễm môi trường).
Todd Wayne nói:
“Mỗi năm, Alberta gửi hàng tỷ đô la Canada đến các tỉnh như Quebec và Ontario. Những khoản tiền lớn ra khỏi Alberta, và chúng tôi không còn thấy lợi ích gì. Cư dân Alberta biết rõ điều này”.
Nhà khoa học chính trị và người dẫn chương trình phát thanh Guillaume Ratté-Côté nói:
“Ở Alberta, mọi người đều biết rằng, Quebec nhận được hàng tỷ đô la từ việc phân phối vốn trong ngành công nghiệp dầu mỏ. Đủ để nghe đài phát thanh rất phổ biến ở tỉnh này để biết rõ điều đó. Không chỉ những chuyên gia mà tất cả những người dẫn chương trình phát thanh ở Alberta đều có thể giải thích rằng, Quebec nhận được số tiền đáng kể, và sau đó “phàn nàn” mình là đối tượng bị phân biệt ở Canada. Chính bởi vậy cư dân Alberta có "thái độ lạnh lùng" đối với Quebec".
Chủ nghĩa dân tộc của Alberta rất khác với chủ nghĩa dân tộc của Quebec. Nhiều người Quebec đang làm việc ở Alberta, nhưng họ không coi mình là người Alberta mà chỉ so sánh mình với người Texas. Họ đeo mũ cao bồi đi xem rodeo và cảm thấy như người nước ngoài.
Một nửa số người ly khai ở Alberta ủng hộ việc gia nhập Hoa Kỳ sau khi tách khỏi Canada. Thủ lãnh của Parti 51 (Đảng 51) của Quebec ông Hans Mercier chia sẻ ý tưởng này. Đảng này cam kết biến Quebec thành một tiểu bang của Hoa Kỳ.
Trong cuộc phỏng vấn của Sputnik, ông Hans Mercier nói:
“Ý tưởng ly khai trở thành phổ biến ở một tỉnh khác, điều đó cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề và xác nhận sự thất bại của hệ thống hiến pháp Canada. Ý tưởng này của Alberta khiến chúng tôi phải hành động ngay lập tức để chấm dứt tình trạng phân bổ không công bằng mà Quebec phụ thuộc rất nhiều”.
Ông Guillaume Ratté-Côté cho rằng, Alberta có nhiều cơ hội gia nhập Hoa Kỳ hơn là giành được độc lập. Ông thậm chí tin rằng Tổng thống Trump sẽ ủng hộ ý tưởng này:
“Đã từ lâu Hoa Kỳ không sáp nhập những lãnh thổ mới. Nếu điều này có thể xảy ra, thì sẽ diễn ra dưới thời Trump, nghĩa là ngay bây giờ. Donald Trump thích chiến thắng và rất coi trọng các tài nguyên thiên nhiên. Ông đã hồi sinh ngành than. Trump có thể sử dụng dầu cát của Alberta để chứng minh sự thành công trong chính sách của ông”.
Tuy nhiên, Todd Wayne thừa nhận rằng dự án gia nhập Hoa Kỳ chưa được cân nhắc kỹ về chiến lược kinh tế:
“Alberta có thể gia nhập Hoa Kỳ, nhưng, sau đó Alberta sẽ phải trả một phần nợ liên bang. Đây không phải là giải pháp tốt nhất đối với chúng tôi”.
