Các dự án chung với Trung Quốc có nguy hiểm hay không?
Mùa xuân năm nay, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã ký thỏa thuận với Trung Quốc về việc biến ba hòn đảo nằm ở Biển Đông thành các trung tâm du lịch. Trung Quốc đang bỏ ra hàng tỷ đô la cho mục đích này. Tại một trong những hòn đảo đó – đảo Fuga, để dự định xây dựng “thành phố thông minh», Trung Quốc dự kiến sẽ chi 2 tỷ đô la.
Bước đi này của tổng thống Philippines phù hợp với chính sách hữu nghị của ông với Bắc Kinh. Duterte cho rằng hợp tác với Trung Quốc trong lĩnh vực kinh tế sẽ tốt hơn là tranh luận với nước này về các đảo ở Biển Đông hoặc gây chiến với họ. Đầu năm nay, Duterte tuyên bố ngư dân Trung Quốc có thể đánh bắt cá trong vùng lãnh hải của Philippines.
Người Trung Quốc nhanh chóng phản ứng với chính sách của tân tổng thống Philippines. Họ bắt đầu tích cực mua bất động sản ở Philippines và đầu tư vào lĩnh vực sòng bạc.
Tất nhiên, bất kỳ dòng vốn nào đổ vào nền kinh tế của một quốc gia đều tốt cho quốc gia đó. Nhưng người Philippines cho rằng cùng với việc các doanh nhân Trung Quốc đổ xô vào nước này, giá bất động sản đã tăng mạnh và tầng lớp trung lưu của Philippines không còn có thể mua nhà ở Manila và các thành phố lớn khác. Các dự án của Trung Quốc gần như không mang lại công ăn việc làm mới cho người Philippines, vì các doanh nhân Trung Quốc chủ yếu đưa người Trung Quốc sang làm việc.
Đối với các dự án liên quan đến sự phát triển ba hòn đảo, các nhà quân sự cấp cao của Philippines chú ý đến thực tế là những hòn đảo này có tầm quan trọng chiến lược, hai đảo trong số đó nằm ở Vịnh Subic, nơi mà căn cứ hải quân Hoa Kỳ từng được triển khai cho đến năm 1992. Và có một mối nguy hiểm lớn là khi kết thúc xây dựng, người Trung Quốc sẽ không đi đâu cả và các đảo sẽ trở thành đảo Trung Quốc trên thực tế. Cũng tương tự như Bãi cạn Scarborough trở thành rạn san hô của Trung Quốc hồi năm 2012
Hoa Kỳ vẫn là đồng minh quân sự của Philippines
Đội tàu của Hoa Kỳ do tàu sân bay năng lượng hạt nhân Ronald Reagan dẫn đầu cập cảng Philippines đã trở thành sự kiện trong tuần qua. Đại sứ Hoa Kỳ tại Philippines Sung Yong Kim nói:
“Chuyến thăm này là minh chứng mạnh mẽ cho tình hữu nghị, quan hệ đối tác và liên minh mạnh mẽ của chúng tôi với Philippines, cũng như bằng chứng về cách tiếp cận chung của chúng tôi đối với khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và cởi mở”.
Mọi người ai cũng đều hiểu rằng các tàu Mỹ đến Philippines vừa là phô trương sức mạnh của Mỹ đối trọng với Trung Quốc, vừa là sự xác nhận nghĩa vụ đồng minh với Philippines, quốc gia mà Washington đã ký Hiệp ước phòng thủ lẫn nhau. Philippines duy trì quan hệ quân sự với Hoa Kỳ. Có những cố vấn quân sự Mỹ hiện diện trên các đảo. Các tướng lĩnh Philippines có mối liên hệ chặt chẽ với người Mỹ và có cảm tình với Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, bản thân Duterte không đi theo Hoa Kỳ trong tất cả mọi việc. Trong vấn đề cung cấp vũ khí cho quân đội, ông ta đã cho phép mình thoát khỏi định hướng đơn phương về phía Hoa Kỳ và mua súng của Trung Quốc và Nga. Duterte cũng phản ứng tiêu cực với kế hoạch của Nhà Trắng về triển khai tên lửa tầm trung ở các nước châu Á. “Philippines sẽ không bao giờ cho phép Hoa Kỳ triển khai hệ thống tên lửa trên lãnh thổ của mình” – mới đây, Tổng thống Duterte đã tuyên bố như vậy.
Duterte giữa hai làn đạn
Từ năm 2016, ngay khi bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống, Duterte đã phải biện minh cho hành vi của mình đối với Trung Quốc. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy 73% người Philippines không tin tưởng Trung Quốc. Nhiều người chỉ trích tổng thống đã xếp xó quyết định của Tòa án Trọng tài Hague, công nhận hành động của Bắc Kinh tại Biển Đông là trái pháp luật. Tuy nhiên, Duterte có chỉ số uy tín trong nước rất cao. Các cuộc thăm dò ý kiến tương tự cho thấy 80% cử tri ủng hộ ông.
Do đó, khi tới Bắc Kinh vào cuối tháng này, Duterte sẽ phải thể hiện các kỹ năng ngoại giao của mình để duy trì mối quan hệ tốt với Trung Quốc, nhận hỗ trợ kinh tế và đảm bảo an ninh cho đất nước ông. Theo một số nguồn tin, tại cuộc gặp với lãnh đạo Trung Quốc, Duterte dự định sẽ giải quyết các vấn đề như khai thác chung tài nguyên thiên nhiên ở Biển Đông và việc Bắc Kinh thực hiện quyết định của Toà án Hague. Câu hỏi cuối cùng thuộc hạng mục không thể giải quyết được, bởi vì từ năm 2016, Bắc Kinh đã tuyên bố rằng họ không công nhận phán quyết của trọng tài Hague.
Nhưng Duterte phải đề cập vấn đề này để trở thành người bảo vệ lợi ích quốc gia trong mắt các cử tri ủng hộ mình. Nhưng nói chung, tổng thống Philippines sẽ tuân thủ đường lối hợp tác với Trung Quốc, chứ không phải đối đầu với nước này về vấn đề biển đảo. Điều này sẽ phù hợp với đường lối chung của các nước ASEAN trong vấn đề liên quan đến Trung Quốc.
