Thời gian gần đây, một số địa phương ở nước ta xuất hiện nhiều bệnh nhân bị mắc căn bệnh Whitmore. Trước thông tin gây hoang mang của người dân về vi khuẩn Whitmore là “vi khuẩn ăn thịt người”, bác sĩ CKII Phạm Ngọc Hàm, Trưởng khoa Y học nhiệt đới, Bệnh viện Đà Nẵng đã có những chia sẻ cụ thể về bệnh lý này.
Vi khuẩn gây lở loét và hoại tử đã có từ lâu
Trước nhiều thắc mắc về bệnh Whitmore có nguy hiểm không, bác sĩ Hàm cho biết bệnh Whitmore (Melioidosis) do vi khuẩn Burkholderia pseudomallei sống trong môi trường tự nhiên gây ra. Bệnh đã có từ lâu, gây áp xe, hoại tử nhiều cơ quan, trong đó có da và vùng da bị bệnh gây loét hoại tử nên bị nhiều người gọi là "ăn thịt người".
Tuy nhiên, theo bác sĩ Hàm thì đây không phải loại vi khuẩn “ăn thịt người” như tên của nó. Bệnh rất ít gặp và không không bùng phát thành dịch, tuy nhiên lại thường tiến triển rất nhanh, nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt với những người đang mắc các bệnh mạn tính.
Cả người và động vật đều có thể nhiễm bệnh khi tiếp xúc trực tiếp với đất và bề mặt nước bị nhiễm vi khuẩn, do hít phải các hạt nước hoặc bụi li ti có nhiễm vi khuẩn, uống phải nguồn nước có vi khuẩn. Nguy cơ gây bệnh qua tiếp xúc trực tiếp với vết xây xước nhỏ ngoài da. Bệnh hiếm khi lây truyền từ người sang người nhưng công tác phòng tránh bệnh Whitmore vẫn cần được đảm bảo.
Bệnh Whitmore được phát hiện tại Việt Nam vào năm 1925, bệnh xuất hiện tại một số tỉnh phía Nam và được xếp vào các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm bị bỏ quên. Khoảng 5 - 10 năm trước đây, thống kê chỉ có 20 ca mắc Whitmore thì từ đầu năm 2019 cho đến nay đã ghi nhận đến 20 ca, chủ yếu bệnh nhân đến từ các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung bộ…
Đang vào mùa của bệnh Whitmore
Đà Nẵng nói riêng và các tỉnh thành miền Trung nói chung đang vào thời tiết giao mùa, với nguy cơ bùng phát của rất nhiều loại dịch bệnh truyền nhiễm, trong đó có Whitmore.
Tại Bệnh viện Đà Nẵng vào năm 2017 có tiếp nhận 12 ca Whitmore, năm 2018 tiếp nhận 13 ca. Và từ đầu năm 2019 đến nay ghi nhận được 6 ca.
Bác sĩ Hàm cho biết đa số các ca được điều trị thành công và theo dõi điều trị ngoại trú. “Bệnh cảnh lâm sàng của bệnh Whitmore đa dạng phức tạp như sốt với các kiểu như sốt cơn hoặc sốt kèm theo lạnh run, sốt kéo dài, suy hô hấp, loét da, viêm đường tiết niệu, viêm phổi, áp xe ở gan, lách, nhiễm trùng huyết, suy đa phủ tạng. Bệnh nhân có nguy cơ bị chẩn đoán nhầm với bệnh khác như: bệnh viêm phổi, bệnh lao phổi, áp xe cơ, bệnh nhiễm trùng huyết do các vi khuẩn khác như tụ cầu, liên cầu...”, bác sĩ Hàm chia sẻ về các biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân nhiễm Whitmore.
Theo đó, ở miền Trung, bệnh thường gặp vào mùa mưa, tập trung tháng 7 - 11 hằng năm. Thời gian ủ bệnh thường 1-21 ngày, trung bình là 9 ngày. Mức độ nghiêm trọng của bệnh dựa vào tình trạng nhiễm trùng. Người bệnh tiểu đường, bệnh phổi mạn tính, bệnh thận mạn tính và ung thư có nguy cơ tử vong cao hơn khi nhiễm vi khuẩn này.
Đối với bệnh Whitmore, hiện chưa có vắc xin phòng bệnh, tuy nhiên vẫn có cách để phòng tránh. Theo đó, người dân cần chủ động hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, bao gồm đất hoặc nước bùn lầy, đặc biệt là những nơi có ô nhiễm nặng; trang bị đầy đủ giày, dép và găng tay đối với những người thường xuyên phải làm việc ngoài trời, tránh tiếp xúc trực tiếp với đất và nước nhiễm bẩn.
Bác sĩ Hàm cũng đặc biệt lưu ý người dân khi có vết thương hở trên da, vết loét hoặc bỏng, cần tránh tiếp xúc với đất hoặc nước có nguy cơ bị ô nhiễm và chứa vi khuẩn. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc thì phải sử dụng băng chống thấm và cần đảm bảo vệ sinh sạch sẽ, rửa sạch trước và ngay sau khi tiếp xúc. Những người mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, suy giảm miễn dịch... cần được điều trị ổn định, bảo vệ các tổn thương để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn…
Nếu nghi ngờ mắc phải có các triệu chứng của bệnh Whitmore, cần đến ngay cơ sở y tế, cụ thể là Khoa Y học nhiệt đới để được thăm khám, phát hiện vi khuẩn gây bệnh và điều trị kịp thời.
“Mặc dù ít gặp và không lây lan trực tiếp từ người sang người, nhưng công tác phòng tránh bệnh Whitmore vẫn cần được thực hiện để hạn chế khả năng mắc phải những triệu chứng nghiêm trọng của bệnh, nhất là với những đối tượng có nguy cơ cao”, bác sĩ Hàm cảnh báo.
Bệnh Whitmore được phát hiện tại Việt Nam vào năm 1925, bệnh xuất hiện tại một số tỉnh phía Nam và được xếp vào các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm bị bỏ quên. Khoảng 5 - 10 năm trước đây, thống kê chỉ có 20 ca mắc Whitmore thì từ đầu năm 2019 cho đến nay đã ghi nhận đến 20 ca, chủ yếu bệnh nhân đến từ các tỉnh phía Bắc và Bắc Trung bộ…
