Giải Nobel Y Khoa năm 2019 được trao cho các nhà khoa học William G. Kaelin, Peter Ratcliffe (Hoa Kỳ) và Greff Semenza (Anh) vì các phát hiện về cách các tế bào cảm giác và thích nghi với sự hiện diện của oxy. Ủy ban giải Nobel Y học của Viện Karolinska (Thụy Điển) đã công bố tin này vào hôm thứ Hai tại Stockholm. Ủy ban Nobel cho biết, dù người ta đã biết từ lâu rằng oxy là thiết yếu để duy trì sự sống, cơ chế phân tử đằng sau cách các tế bào phản ứng khi lượng cung oxy giảm hoặc tăng vẫn là bí ẩn. Và các nhà khoa học Kaelin, Ratcliffe và Semenza đạt giải năm nay chính là những người giải thích được cơ chế đó.
“Đã từ lâu, chúng ta đã biết rằng, nồng độ oxy điều chỉnh quá trình sản xuất erythropoietin, hormone tăng trưởng chịu trách nhiệm sản xuất các tế bào hồng cầu trong cơ thể - các tế bào máu đỏ mang oxy. Nhưng, chúng ta không biết cơ chế phân tử đằng sau cách các tế bào phản ứng khi lượng cung oxy giảm hoặc tăng. Ví dụ, bằng cách nào thận "hiểu" rằng, nồng độ oxy đã giảm và nó phải tạo ra nhiều erythropoietin hơn? Hóa ra có một cơ chế phân tử "cảm nhận thấy" điều này. Đây là một cơ chế rất thanh lịch", - ông Kämpe nói.
Ông cũng giải thích về cách phản ứng của các tế bào.
"Tất cả các tế bào trong cơ thể con người đều tiết ra protein HIF-1a ở mức độ không thay đổi. Khi thiếu oxy, nhân tế bào nhận tín hiệu rằng, mức độ protein này bị giảm. Sau đó, protein được biến đổi - propyl hydroxylation - giúp tế bào “hiểu” điều này. Cơ chế này được kích hoạt trong tất cả các tế bào của cơ thể mỗi khi mức oxy giảm đi. Ví dụ, nếu bạn bị thương, cơ chế này được kích hoạt tại chỗ tổn thương", - chuyên gia nói.
Phát hiện này có thể được đưa vào sử dụng ngay trong những năm tới, ông Kämpe nói thêm.
"Bây giờ các nhà khoa học đang thực hiện các cuộc thử nghiệm lâm sàng về các loại thuốc ngăn chặn sự hydroxyl hóa. Phương pháp này có thể được sử dụng thay vì erythropoietin. Thay cho thuốc tiêm, bệnh nhân sẽ sử dụng thuốc uống. Ngoài ra, nhiều khối u kích hoạt cơ chế này và sử dụng nó vì lợi ích của chính chúng. Trong trường hợp này có thể ngăn chặn cơ chế này để khối u không nhận được chất dinh dưỡng", - chuyên gia giải thích.
Ông nói thêm rằng, khoảng hai tuần trước, Trung Quốc đã công bố những bài khoa học về kết quả đầu tiên sử dụng các phương pháp điều trị dựa trên cơ chế được phát hiện bởi Kaelin, Ratcliffe và Semenza.
