Thấy gì qua hiện diện của tàu Trung Quốc trong cuộc thao diễn hải quân ở Nhật Bản?

Vào tháng 4 năm 2019, tàu khu trục lớp Akizuki của Nhật Bản đã đến Trung Quốc để tham gia cuộc duyệt binh hải quân ngoài khơi thành phố cảng Thanh Đảo nhân dịp kỷ niệm 70 năm thành lập lực lượng hải quân của Giải phóng quân Nhân dân Trung Quốc, đây là chiếc tàu chiến đầu tiên của Nhật Bản đến thăm Trung Quốc trong 7 năm qua. Hai chuyến thăm đầu tiên của các tàu chiến của Trung Quốc và Nhật Bản diễn ra vào năm 2019 sau một thời gian dài cho thấy rằng, trong mối quan hệ giữa hai quốc gia Đông Bắc Á có những thay đổi, chuyên gia quân sự Nga Vasily Kashin viết trong bài bình luận cho Sputnik. 

Cuộc thao diễn hải quân của Nhật Bản có sự tham gia của các tàu chiến từ một số quốc gia, ngoài Trung Quốc còn có cả Hoa Kỳ, Ấn Độ, Úc, Canada và Singapore. Nhưng, đây là lần đầu tiên, Nhật Bản không gửi lời mời hải quân Hàn Quốc tới tham gia sự kiện này. Như vậy, do việc mối quan hệ Nhật - Hàn trở nên tồi tệ hơn sau năm 2018, đã hình thành một tình huống nghịch lý. Trung Quốc, nước liên tục được đề cập đến trong các tài liệu chính thức của chính phủ Nhật Bản như một nguyên nhân gây lo ngại trong lĩnh vực quốc phòng và là một yếu tố quyết định tác động đến kế hoạch quân sự của Nhật Bản, đã được mời tham dự sự kiện quan trọng này của hạm đội Nhật Bản. Còn Hàn Quốc, cũng như Nhật Bản là một đồng minh của Hoa Kỳ, đã vắng mặt tại cuộc thao diễn hải quân. 

Những năm gần đây, mối quan hệ Trung-Nhật bước vào giai đoạn ổn định và giảm căng thẳng: những phát biểu của cả hai bên không mang tính gay gắt như trước, hai bên đã nối lại các liên hệ chính trị ở cấp cao nhất và ở cấp cao, và đang tiến hành đối thoại thành công về nhiều vấn đề kinh tế và công nghệ. Nhưng, những mâu thuẫn cơ bản vẫn chưa biến mất. Nhật Bản tiếp tục tăng cường lực lượng không quân và hải quân và gần đây đã quyết định chỉnh sửa hai tàu khu trục trực thăng lớp Izumo biến thành tàu sân bay hạng nhẹ. Trung Quốc cũng tiếp tục hoạt động quân sự rất tích cực ở Biển Đông, tăng cường lực lượng hạm đội. Trong bối cảnh này, việc giảm mức độ tương tác giữa Hàn Quốc và Nhật Bản là một thành công lớn của chính sách đối ngoại Trung Quốc, ngay cả nếu mục tiêu này đã đạt được mà không cần nhiều nỗ lực từ Bắc Kinh. 

Trung Quốc đã sử dụng cuộc thao diễn hải quân ở Nhật Bản để giới thiệu các tàu chiến mới của mình. “Thái Nguyên” là một trong những tàu chiến tiên tiến nhất của Trung Quốc. Chỉ có các tàu khu trục Type 055 (trên thực tế đây là tàu tuần dương tên lửa) là hiện đại hơn so với Type 052D. Nhưng, các tàu này mới bắt đầu được cung cấp cho Hải quân vào đầu năm 2019. Chắc là Bộ tư lệnh Hải quân Trung Quốc chưa xem xét khả năng sử dụng các tàu chiến mới này trong các sự kiện quốc tế. Type 052D - các tàu chiến Trung Quốc đầu tiên được trang bị hệ thống phóng tên lửa thẳng đứng cùng hệ thống radar mảng pha quét điện tử chủ động, có khả năng sử dụng một số loại tên lửa. 

Nhật Bản cũng sở hữu một số tàu chiến có khả năng tương tự - nhưng, các tàu này được trang bị hệ thống AEGIS và bệ phóng Mk41 của Mỹ, trong khi tàu Trung Quốc được chế tạo trên cơ sở các phát minh, sáng chế nội địa. 

Ý nghĩa chính trị của việc tàu chiến Trung Quốc hiện diện tại sự kiện ở Nhật Bản khá rõ ràng: Trung Quốc rất thân thiện, nhưng, đồng thời đủ mạnh để đập tan mọi âm mưu và hành động xâm phạm.