Liên Xô: Thợ săn tàu ngầm
Ngành đóng tàu Liên Xô đã thu lượm những kinh nghiệm trong việc chế tạo tàu sân bay trực thăng. Tuy nhiên, do các đặc điểm của học thuyết quân sự, tàu sân bay trực thăng của Liên Xô có những khác biệt (cả vẻ ngoài và phạm vi hoạt động) so với các tàu tương tự của nước ngoài. Theo học thuyết quân sự của Liên Xô, các chiến dịch đổ bộ đóng một vai trò thứ yếu, Matxcơva không có kế hoạch gửi lính thủy đánh bộ đi rất xa. Đặc biệt là, Liên Xô đã có đũ tàu đổ bộ cỡ lớn cho các hoạt động gần biên giới.
Vào những năm 1960, các chuyên gia đóng tàu đã được giao nhiệm vụ phát triển tàu tuần dương sân bay trực thăng có khả năng phát hiện và tiêu diệt các tàu ngầm tên lửa hạt nhân của đối phương ở khoảng cách rất xa. Vài năm sau, Hạm đội Biển Đen nhận được hai tàu thuộc dự án 1123 "Kondor" – các tàu tuần dương "Moskva và "Leningrad".
Mỗi tàu mang tới 14 máy bay trực thăng chống ngầm, thiết bị hiện đại và vũ khí mạnh mẽ: tên lửa chống ngầm, ống phóng ngư lôi 533 mm, bom phản lực, hệ thống phòng không và khẩu pháo. Số lượng thủy thủ đoàn có thể lên tới 800 người.
Tàu sân bay trực thăng Liên Xô đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ ở biển Địa Trung Hải và Đại Tây Dương. Và không chỉ riêng các nhiệm vụ chiến đấu. Ví dụ, vào năm 1974, tàu tuần dương chở trực thăng “Leningrad” đã tham gia gỡ mìn ở kênh đào Suez. Cả hai con tàu dần "già đi", và trong những năm 1990, chúng đã được rút khỏi hạm đội. Các vấn đề kinh tế ở nước Nga mới và ... niềm tin quá mức vào "ý muốn hòa bình" của phương Tây đã ngăn cản việc sửa chữa và hiện đại hóa hai tàu này. Cuộc sống đã chứng minh: đây là một sai lầm nghiêm trọng!
Ý tưởng chung: tàu đổ bộ khổng lồ ở vùng biển xa
Kể từ giữa những năm 1970, Hải quân Hoa Kỳ sử dụng các tàu đổ bộ đa năng (UDK) lớp Tarawa: các tàu viễn chinh khổng lồ có khả năng vận chuyển tới 2.000 lính mũ nồi xanh với hàng chục xe bọc thép và máy bay trực thăng. Vào năm 2015, các tàu lớp Tarawa đã được thay thế bằng tàu UDK tiên tiến hơn. Ngoài ra, Hạm USS America được đưa vào thành phẩn Hải quân Hoa Kỳ.
Ở Liên Xô, vào giữa những năm 1980, các nhà thiết kế đã phát triển dự án 11780 - rất giống với dự án của Mỹ, tên gọi không chính thức của nó là "Ivan Tarawa". Bến tàu nổi khổng lồ với lượng giãn nước hơn 30.000 tấn có thể mang theo máy bay trực thăng và máy bay tấn công Yak-38 (tương tự như máy bay ném bom Sea Harrier của Anh), vận chuyển hơn 1.000 lính thủy đánh bộ và 55 xe bọc thép, bao gồm cả các xe tăng. Sức mạnh rất ấn tượng! Tuy nhiên, do những bất đồng trong bộ chỉ huy quân sự cấp cao, dự án đã không được thực hiện.
Nga cần có tàu UDK của riêng mình
Trong tình hình địa chính trị hiện nay, Nga phải đuổi kịp các nước khác. Sau khi hợp đồng với Pháp về cung cấp tàu sân bay trực thăng kiểu Mistral bị phá vỡ, các nhà đóng tàu Nga đã chuẩn bị một số phương án thay thế.
Năm 2015, các chuyên gia đã giới thiệu khái niệm về UDK "Priboi". Lượng giãn nước khoảng 14.000 tấn, thời gian hoạt động xa bờ biển - 2 tháng, tầm hoạt động - 5.940 hải lý. “Priboi” có thể mang theo 8 máy bay trực thăng Ka-27, 6 thuyền đổ bộ, 500 lính thủy đánh bộ và tới 60 chiếc xe bọc thép.
Một phương án khác là tàu UDK “Lavina”. Lượng giãn nước - 24.000 tấn. Phạm vi hoạt động tương đương với “Priboi”, nhưng thời gian hoạt động xa bờ biển ngắn hơn - chỉ khoảng 1 tháng. Con tàu có khả năng mang theo 16 máy bay trực thăng, kể cả trực thăng tấn công Ka-52K Katran, 500 lính thủy đánh bộ và 50 đơn vị thiết bị quân sự, một số thuyền đổ bộ. Vũ khí tự vệ: các khẩu pháo 76 mm và 30 mm, hệ thống phòng không Pantsir-ME và hệ thống ngư lôi chống ngầm cỡ 330 mm Paket-NK.
Theo kế hoạch, các chuyên gia sẽ bắt đầu đóng hai tàu đổ bộ đa năng vào năm 2020. Vào năm 2025 và năm 2026 các tàu này sẽ được chuyển giao cho Hải quân. Trong tương lai, Nga có thể tiếp tục đóng tàu lớp này.
