Trong cuộc phỏng vấn của Sputnik nhân dịp Ngày Truyền thống ngành Ngoại giao Nga, Đại sứ Liên bang Nga tại Việt Nam Konstantin Vnukov nói về quá trình thực hiện các dự án chung, về tình hình du lịch giữa Matxcơva và Hà Nội trong bối cảnh virus corona đang lây lan trên thế giới, cũng như về sự hợp tác kỹ thuật quân sự mà Nga là đối tác truyền thống của Việt Nam.
Một năm quan trọng
- Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân đã mời Chủ tịch Hội đồng Liên đoàn Nga Valentina Matvienko đến thăm chính thức Việt Nam trong năm 2020. Liệu trong năm nay sẽ có những chuyến thăm của các nhà ngoại giao và lãnh đạo các cơ quan của Nga và Việt Nam?
- Tôi không muốn hạn chế bởi một lĩnh vực này, nên nói rằng, thời gian gần đây một truyền thống tốt đẹp của hai nước chúng ta là duy trì cuộc đối thoại chính trị chuyên sâu, kể cả ở cấp cao nhất.
Trong năm nay hai nước chúng ta có nhiều ngày đáng ghi nhớ. Mới gần đây vào ngày 30 tháng 1, chúng ta đã kỷ niệm 70 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao. Nhân dịp sự kiện này chúng ta tổ chức Năm Chéo Liên bang Nga và Việt Nam, sẽ có rất nhiều hoạt động khác nhau.
Ngày 9 tháng 5, toàn bộ nước Nga và toàn thế giới sẽ kỷ niệm 75 năm Chiến thắng chủ nghĩa phát xít. Những người bạn Việt Nam sẽ kỷ niệm sự kiện này cùng với chúng tôi, vì chiến thắng trong Thế chiến II có tầm quan trọng rất lớn, kể cả đối với Việt Nam. Có những tuyên bố của Chủ tịch Hồ Chí Minh nói rằng, nếu không có chiến thắng trong cuộc chiến tranh chống phát xít Đức sẽ không thể tuyên bố độc lập của Việt Nam vào ngày 2/9/1945.
Vào ngày 30 tháng Tư, chúng ta sẽ kỷ niệm một sự kiện quan trọng của các bạn Việt Nam - 45 năm giải phóng Sài Gòn và thống nhất đất nước.
Phía Việt Nam khẳng định có ý định gửi một phái đoàn cao cấp đến Matxcơva vào tháng 5 năm nay để tham dự các hoạt động trọng thể nhân dịp kỷ niệm 75 năm Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại.
Điều đó cho thấy rằng, chúng ta có một cuộc đối thoại chuyên sâu. Và quốc hội của hai nước đóng một vai trò quan trọng trong cuộc đối thoại này.
Cuộc tập trận hải quân ASEAN
- Việt Nam phản ứng thế nào trước đề xuất của Matxcơva tổ chức cuộc tập trận hải quân chung với ASEAN?
- Chúng tôi (Liên bang Nga) đã tiến hành các cuộc tập trận như vậy với một số nước ASEAN, bao gồm cả Việt Nam. Điều rất quan trọng đối với tôi là vào tháng 12 năm ngoái đã diễn ra cuộc tập trận Nga-Việt đầu tiên để hỗ trợ thủy thủ đoàn tàu ngầm trong trường hợp khẩn cấp. Phía Nga được đại diện bởi tàu cứu hộ “Igor Belousov” thuộc Hạm đội Thái Bình Dương. Tôi đã đến dự hoạt động này và đã ngạc nhiên với mức độ cao và quy mô lớn của những bài tập này.
Nói chung, phải nói rằng quan hệ hợp tác hải quân giữa Nga và Việt Nam là một truyền thống tốt đẹp. Mỗi năm, các tàu chiến của chúng tôi ghé thăm các cảng của Việt Nam. Vào tháng 7 năm ngoái, chiến hạm Việt Nam lần đầu tiên cập cảng Vladivostok để tham gia cuộc diễu binh nhân dịp kỷ niệm Ngày Hải quân Nga. Tôi nghĩ rằng đây là một cơ sở tốt để tăng cường hợp tác hải quân giữa hai nước.
Không phải ngẫu nhiên mà vào tháng 11 năm ngoái, Thủ tướng Nga đã đề xuất sáng kiến tổ chức cuộc tập trận hải quân Nga-ASEAN. Vấn đề này đang được thảo luận rất tích cực.
Du lịch và virus corona
- Phải chăng lượng khách du lịch Nga đến Việt Nam đã giảm sau khi Việt Nam xác nhận có những trường hợp người bị nhiễm virus corona mới? Liệu Matxcơva có ý định giúp Việt Nam trong việc ngăn chặn sự lây lan của bệnh này?
- Nói chung, Chính phủ Việt Nam với tư cách là một quốc gia láng giềng với Trung Quốc đã áp dụng những biện pháp hiệu quả và kịp thời để chống lại sự lây lan của virus corona mới.
Chúng tôi duy trì liên lạc chặt chẽ với Bộ Y tế Việt Nam, chúng tôi nhận báo cáo tình hình trên cơ sở thường xuyên.
Xét qua thông tin mà những khách du lịch Nga đã gửi cho chúng tôi, chúng tôi thấy rằng, số lượng khách du lịch sẽ giảm nhẹ. Nhưng bây giờ vẫn còn sớm để nói về những con số cụ thể.
Về việc cung cấp hỗ trợ chuyên nghiệp trong cuộc chiến chống lại sự lây lan của căn bệnh này, tất nhiên, chúng tôi luôn sẵn sàng cung cấp sự giúp đỡ cần thiết. Chúng tôi có kinh nghiệm trong sự hợp tác như vậy, kể cả thông qua Trung tâm nhiệt đới.
Tôi muốn nói rằng, Việt Nam cũng cung cấp sự hỗ trợ. Dữ liệu gần đây cho thấy, nhà nước Việt Nam, theo sáng kiến riêng, đã quyết định cung cấp hỗ trợ cho nước láng giềng Trung Quốc, chuyển giao số lượng lớn vật tư, trang thiết bị y tế gồm máy thở, quần áo sát khuẩn, găng tay, khẩu trang y tế, v.v.
Kim ngạch thương mại và hoạt động đầu tư
- Theo Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn, Hà Nội đang phấn đấu đưa kim ngạch thương mại với EAEU lên 10 tỷ USD vào năm 2020. Kim ngạch thương mại Việt-Nga trong năm 2019 là bao nhiêu? Phải làm thế nào để tăng kim ngạch thương mại?
- Thực tế là, trong năm 2016 Hiệp định thương mại tự do Liên minh Kinh tế Á Âu (EAEU) - Việt Nam đã đi vào hiệu lực. Việc thực hiện thành công và hiệu quả thỏa thuận này đã cho phép tăng đáng kể khối lượng thương mại giữa Việt Nam và năm quốc gia EAEU, trước hết với Nga.
Năm 2018, kim ngạch thương mại đã lên mức cao kỷ lục trong toàn bộ thời kỳ hậu Xô Viết - khoảng 6,1 tỷ USD. Nhưng, đáng tiếc, trong năm 2019 đã ghi nhận sự sụt giảm nhất định. Theo dữ liệu thống kê của chúng tôi, trong tháng 1-tháng 11 năm 2019, kim ngạch thương mại đạt khoảng 4,5 tỷ USD. Một trong những nguyên nhân chính của điều đó là các chỉ số quan trọng nhất của xuất khẩu Nga đã suy giảm.
Trong khi đó, xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục tăng trưởng. Đồng thời, Nga đã gia tăng xuất khẩu sang thị trường Việt Nam năng lượng, gỗ, bột giấy và các sản phẩm giấy, thiết bị ô tô và thực phẩm.
Vào cuối năm ngoái, nhờ sự phối hợp chặt chẽ với các đối tác Việt Nam, chúng tôi có thể làm vấn đề bớt bức xúc với yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với các nguồn cung cấp ngũ cốc Nga. Danh sách các doanh nghiệp trong nước nhận được quyền xuất khẩu sản phẩm thịt sang Việt Nam được mở rộng. Tôi nghĩ rằng những biện pháp này sẽ ảnh hưởng tích cực đến khối lượng thương mại giữa hai nước.
Hợp tác liên ngân hàng cũng đang phát triển tích cực. Vào tháng 10 năm ngoái, hai bên đã ký kết thỏa thuận hợp tác thanh toán song phương giữa các hệ thống thanh toán quốc gia của hai nước chúng ta. Sau khi hoàn thành các công việc kỹ thuật, công dân Nga sẽ có thể thanh toán bằng thẻ MIR tại Việt Nam.
Một nguồn rất tốt để tăng khối lượng thương mại và mở rộng sự hợp tác giữa hai nước là các liên hệ kinh tế liên vùng. Công việc nghiêm túc đang được thực hiện với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Năm ngoái, chúng tôi đã tổ chức tại Hà Nội một cuộc triển lãm rất lớn - Triển lãm quốc tế công nghiệp “Expo-Russia Vietnam”.
- Liệu các công ty Nga đang hoạt động tại Việt Nam có kế hoạch tăng cường hợp tác trong lĩnh vực thăm dò và sản xuất hydrocarbon trên lãnh thổ Liên bang Nga và Việt Nam hay không?
- Theo truyền thống, sự hợp tác trong lĩnh vực nhiên liệu và năng lượng là một trong những ưu tiên. Năm 2019, khối lượng dầu thô, sản phẩm dầu nhờn và than được cung cấp cho Việt Nam đã tăng đáng kể. Liên doanh Vietsovpetro là mảng hợp tác hiệu quả của hai nước và cung cấp tới một phần ba sản lượng dầu tại Việt Nam. Khoảng 2/3 khối lượng khí đốt tự nhiên tại Việt Nam được khai thác với sự tham gia của các công ty Nga Zarubezhneft, Gazprom, Rosneft. Và các khoản đầu tư của chúng tôi vào nền kinh tế Việt Nam lên tới hàng tỷ đô la. Ví dụ, Zarubezhneft là công ty lớn thứ hai tại Việt Nam về khối lượng đầu tư trong khâu thăm dò khai thác, chỉ đứng sau Tập đoàn Dầu khí quốc gia PetroVietnam.
Các công ty liên doanh Rusvietpetro và Gazpromviet cũng hoạt động thành công tại Nga và khai thác cả dầu mỏ và khí đốt. Hai bên đang thảo luận về triển vọng kết nối các công ty Nga với các lĩnh vực hợp tác năng lượng mới, bao gồm cả việc cung cấp LNG và khai thác các mỏ dầu khí mới không chỉ ở Việt Nam mà còn ở Nga.
- Trước đây, Nga và Việt Nam đã thảo luận về dự án xây dựng Trung tâm Nghiên cứu Khoa học và Công nghệ hạt nhân tại Việt Nam, cũng như về triển vọng lắp ráp xe ô tô mang thương hiệu KAMAZ và GAZ tại Việt Nam, mà đây là các nhà sản xuất ô tô hàng đầu của Nga. Các dự án này đang phát triển thế nào?
- Nói chung, mọi thứ đang diễn ra tốt đẹp. Tháng 5 năm ngoái, trong khuôn khổ chuyến thăm Nga của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, tập đoàn Rosatom đã ký kết với Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam bản ghi nhớ về việc thúc đẩy triển khai dự án xây dựng Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân tại Việt Nam. Hiện tại, một địa điểm đã được chọn để xây dựng cơ sở này, và các chuyên gia của hai nước đang tích cực chuẩn bị các tài liệu để ký hợp đồng tư vấn khảo sát và lập báo cáo nghiên cứu khả thi và xây dựng trung tâm.
Về dự án thứ hai, mặc dù sự cạnh tranh trên thị trường Việt Nam rất lớn, nhưng, các nhà sản xuất ô tô Nga đang củng cố vị thế của họ.
Theo thống kê của Việt Nam, năm ngoái, khoảng 1.500 xe ô tô Nga đã được nhập khẩu vào Việt Nam với tổng giá trị khoảng 100 triệu USD. Sự tăng trưởng - so với năm 2018 - hơn gấp ba lần về tổng giá trị, gần gấp bốn lần về số lượng. Chẳng hạn, tháng 12 năm ngoái, lô xe ô tô GAZ đầu tiên đã được nhập khẩu vào Việt Nam với thuế suất 0%, - gần 400 chiếc xe trong khuôn khổ giao thức liên chính phủ để hỗ trợ sản xuất các phương tiện vận tải tại Việt Nam.
Giai đoạn tiếp theo là xây dựng cơ sở lắp ráp, dự kiến sẽ được đặt tại khu vực lân cận Đà Nẵng. Nói về KAMAZ, tập đoàn này hiện có các cơ sở tương ứng tại Việt Nam.
- Các công ty Nga đang nghiên cứu khả năng kết nối với các dự án cơ sở hạ tầng tại Việt Nam, bao gồm xây dựng các nhánh đường sắt, xây dựng các tuyến tàu điện ngầm ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Những dự án này đang được thực hiện như thế nào?
- Đây là một chủ đề rất quan trọng trong sự hợp tác song phương, vì theo chiến lược phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam cần phải cải thiện cơ sở hạ tầng, đặc biệt là giao thông, bao gồm cả bằng cách thu hút đầu tư nước ngoài. Khả năng tham gia các dự án như vậy đang được thảo luận trong khuôn khổ Ủy ban liên Chính phủ Việt – Nga về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học – kỹ thuật. Trong nghị định thư được ký kết vào tháng 10 năm ngoái theo kết quả cuộc họp lần thứ 22 có các điều khoản về các công việc chung trong lĩnh vực vận tải đường không và đường sắt và cơ sở hạ tầng liên quan. Hai bên đang nghiên cứu vấn đề cung cấp cho Việt Nam đầu máy toa xe và thiết bị bảo dưỡng-sửa chữa đường ray.
Ngoài ra, chúng tôi đang xem xét khả năng thiết lập sự hợp tác trong lĩnh vực xây dựng các tuyến đường sắt đô thị, bao gồm cả tàu điện ngầm.
Hợp tác kỹ thuật quân sự - trụ cột của mối quan hệ Nga-Việt
- Việt Nam là một trong những ưu tiên quan trọng trong sự hợp tác kỹ thuật quân sự của Nga. Hai bên đang thảo luận về các dự án quy mô lớn nào trong lĩnh vực này?
- Mối quan hệ giữa hai nước chúng ta được gọi là quan hệ đối tác chiến lược toàn diện. Chính sự hợp tác quân sự và hợp tác kỹ thuật quân sự là những trụ cột, tất nhiên, ban lãnh đạo của cả Liên bang Nga và Việt Nam đang rất chú ý đến lĩnh vực này.
Theo truyền thống, sự tương tác giữa các lực lượng không quân và hải quân là đặc biệt chặt chẽ. Quan hệ đối tác trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo quân sự đang phát triển tích cực.
Chúng tôi đánh giá cao sự tham gia của Việt Nam vào các sự kiện quốc tế do Bộ Quốc phòng Nga tổ chức: đây là Hội nghị Matxcơva về An ninh Quốc tế, Triển lãm Kỹ thuật Quân sự Quốc tế "Quân đội". Và quan trọng nhất, Việt Nam bắt đầu tham gia Thế vận hội Quân sự Quốc tế và đạt được thành công lớn.
Nói về hợp tác kỹ thuật quân sự, đây là một lĩnh vực truyền thống trong sự hợp tác song phương. Các công việc trong lĩnh vực này được thực hiện đúng theo luật pháp quốc tế vì lợi ích của hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực. Tháng 11 năm ngoái, một cuộc đối thoại rất hiệu quả đã diễn ra tại cuộc họp của Ủy ban liên chính phủ về hợp tác kỹ thuật quân sự. Hai bên đã thảo luận các vấn đề quan trọng nhất và đã đồng ý rằng, năm nay cuộc họp tiếp theo sẽ được tổ chức tại Matxcơva.
Cơ quan quốc phòng của hai nước cũng lên kế hoạch tổ chức một số cuộc họp và sự kiện quan trọng trong năm nay. Tuần trước, từ ngày 3 đến ngày 8 tháng 2, một cuộc đối thoại rất phong phú và hiệu quả đã diễn ra trong khuôn khổ chuyến thăm Nga của phái đoàn Bộ Quốc phòng Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam do Bộ trưởng, Đại tướng Ngô Xuân Lịch dẫn đầu. Các thỏa thuận quan trọng đã đạt được.
Nói chung, tôi xin nhắc lại rằng, sự hợp tác quân sự và kỹ thuật quân sự là một phần không thể thiếu trong quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước chúng ta và sự hợp tác này sẽ tiếp tục phát triển.
