Ông Duterte thực hiện lời hứa
Quyết định này của Tổng thống Philippines không phải là cái gì đáng ngạc nhiên đối với người Mỹ. Ngay từ một tháng trước đó, ông Duterte đã đe dọa người Mỹ là sẽ phá bỏ thỏa thuận năm 1998 nếu Washington không cho phép đồng sự của ông là Thượng nghị sĩ Ronald de la Rosa nhập cảnh Hoa Kỳ. Chính quyền Mỹ không cấp visa cho ông Ronald dela Rosa, bởi vì ông, với tư cách là cảnh sát trưởng đã thực hiện đường lối của Tổng thống Duterte trong cuộc chiến cứng rắn không khoan nhượng chống kinh doanh ma túy.
Như đã rõ, Chính phủ Hoa Kỳ không thích phương pháp đấu tranh mà ông Duterte sử dụng để chống lại những đối tượng buôn bán ma túy. Các nhà hoạt động nhân quyền của Hoa Kỳ đã tính đếm con số hàng ngàn nạn nhân đã bị cảnh sát Philippines lấy đi mạng sống mà không cần đến bất kỳ thủ tục pháp lý nào. Ngay từ khi bắt đầu nhậm chức Tổng thống, ông Duterte đã triển khai cuộc chiến quyết liệt chống ma túy ở đất nước mình. Và cũng ngay từ đầu, năm 2016, người Mỹ đã tung ra vô số lời chỉ trích nhắm vào ông Duterte.
Cách hành xử của Tổng thống Philippines có đúng không?
Bằng quyết định của mình, Tổng thống Philippines cho thấy ông không khoan hòa với sự can thiệp của nước ngoài vào công việc nội bộ của đất nước ông. Và lập trường như vậy là hoàn toàn hợp lý. Những biện pháp chống bọn buôn bán ma túy cũng có thể được biện minh. Ngay từ khi bắt đầu chiến dịch chống ma túy, ông Duterte đã nhận được sự ủng hộ về mặt tinh thần từ các nước ASEAN, nơi nhận thức rõ về mối nguy hiểm của nạn ma túy đối với toàn nhân loại. Thế nhưng oái oăm thay, không thể nói tương tự về thái độ của một số người Philippines.
Quyết sách của ông Duterte gặp phải sự phê bình cả trong Quốc hội và Chính phủ. Chẳng hạn, quyết định phá vỡ thỏa thuận với người Mỹ đã không nhận được sự hoan nghênh hào hứng của Ngoại trưởng Philippines, Teodoro Locsin, người cho rằng bước đi như vậy sẽ làm suy yếu khả năng của Philippines trong việc bảo vệ an ninh quốc gia ở Biển Đông trước sự bành trướng của Trung Quốc. Theo quan điểm của nhà ngoại giao này, điều quan trọng đối với Philippines là duy trì liên hệ quân sự chặt chẽ với Hoa Kỳ. Đó cũng là lập trường của một số nhà quân sự Philippines.
Tất nhiên, có thể nhớ lại rằng một năm rưỡi trước đây, các cố vấn Mỹ đã giúp Chính phủ Duterte đánh bại bọn khủng bố Hồi giáo trên đảo Mindanao. Nhưng liệu người Mỹ có thể làm điều gì đó với ý nghĩa nặng ký hơn? Hôm nay, tại thủ đô các nước ASEAN, phần lớn các chính trị gia ngờ rằng nếu Bắc Kinh thực hiện hành động hung hăng nào đó chống các nước ASEAN, thì Hoa Kỳ sẽ đến cứu viện. Và mặc dù Philippines gắn bó với Hoa Kỳ bằng liên minh quân sự, những liên hệ này không phải là đảm bảo đáng tin cậy về sự bảo vệ dành cho Philippines. Ông Duterte cũng có thể từ chối cả Hiệp ước 1951 nếu Hoa Kỳ vẫn tiếp tục can thiệp vào công việc nội bộ của quốc đảo này.
Như đang thấy, các nước ASEAN nên gửi gắm hy vọng nhiều hơn vào chính mình, cần đoàn kết hơn nữa và hoạt động như một lực lượng thống nhất chống lại mối đe dọa từ bên ngoài. Chính đó là những gì như Tổng thống Philippines hiểu.
Đại diện chính thức của ông Duterte tuyên bố: “Chính lúc này chúng tôi cần dựa vào chính mình. Chúng tôi sẽ tăng cường nền quốc phòng của đất nước và sẽ không trông đợi ỷ lại vào bất kỳ quốc gia nào khác”.
