Các nhà khoa học đã giải thích lý do tại sao kế hoạch đề xuất của Vương quốc Anh để tạo ra "Singapore trên sông Thames" trở thành mối lo ngại của Liên minh châu Âu.
Thủ tướng Boris Johnson giữ lập trường cứng rắn trong các cuộc đàm phán thương mại với EU, khiến khối này lo lắng về việc người Anh có thể tận dụng mô hình kinh tế thuế thấp với quy chuẩn quản lý yếu, mô hình mà phe bảo thủ gọi là "Singapore trên sông Thames". Và điều này, đến lượt nó, có thể thách thức EU với các tiêu chuẩn cao về hàng hóa, quyền của người lao động, thuế và môi trường.
Ưu và nhược điểm của kịch bản Singapore đối với Vương quốc Anh
Khái niệm "Singapore trên sông Thames" đã được thảo luận trong giới bảo thủ Anh từ năm 2016. Trong một bài viết năm 2017 cho The Telegraph, Bộ trưởng trong nội các Cameron, Owen Paterson, đã ca ngợi mô hình của Singapore vì "thuế thấp, chi phí thấp và các chính sách điều chỉnh yếu kém". Vào ngày 30 tháng 12 năm 2018, Ngoại trưởng lúc bấy giờ Jeremy Hunt đã chọn Singapore làm ví dụ, trong khi phác thảo tầm nhìn của ông về "sự thịnh vượng sau Brexit".
Về phần mình, trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg vào tháng 11 năm 2018, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long đã thách thức ý tưởng này, ông nói rằng không thể " đưa ra quyết định [kinh tế] của một xã hội và áp dụng nó cho một xã hội khác " .Thủ tướng đã chú trọng đến thực tế: chi tiêu của chính phủ Anh, lương hưu của chính phủ và chăm sóc sức khỏe quốc gia chiếm từ 40 đến 45% GDP, trong khi ở Singapore, những chi phí này chỉ chiếm 16-17% GDP.
Theo Charles Woolfson, giáo sư danh dự về nghiên cứu xã hội tại Viện nghiên cứu di cư, dân tộc và xã hội tại Đại học Linkoping: những người bảo thủ Anh coi mô hình kinh tế Singapore là "một xã hội trong đó không kiểm soát được doanh nghiệp tự do , dường như, ít nhất là cho đến gần đây, đưa ra một công thức cho tăng trưởng kinh tế nhanh chóng ".
"Đối với chính phủ bảo thủ hiện nay, được dẫn dắt bởi những người ủng hộ nhiệt tình thị trường tự do, "kịch bản Singapore" sẽ đạt được nhờ môi trường siêu thân thiện với thuế doanh nghiệp thấp hoặc bằng không, lương thấp, công đoàn yếu và các biện pháp an sinh xã hội thô sơ", - ông giải thích.
Theo lời Wolfson, mối quan ngại của EU có thể không chính đáng, vì chính phủ của ông Boris Johnson dường như đang cố gắng "hạ thấp mức sống và tiền lương, cố gắng tăng khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Anh sau khi rời EU". Ông cảnh báo rằng "kịch bản Singapore là tương lai ảm đạm của những người lao động bình thường".
"Hầu hết các đối tác quốc tế, chẳng hạn như WTO và EU, coi Singapore là một mô hình của các nền kinh tế Đông Nam Á, với tính chất cân bằng thương mại tự do với sự điều tiết các yếu tố sản xuất",- ông lưu ý.
Mô hình Singapore sẽ «làm việc» ở Anh?
Theo ý kiến của Viện sĩ, điều này là ít khả năng.
"Singapore là một quốc gia nhỏ, trong khi Vương quốc Anh là một quốc gia rộng lớn với số lượng lớn chính phủ tự trị, như ở Scotland, xứ Wales và Bắc Ireland",- ông Bowies nói.
Nhà khoa học cũng lập luận rằng niềm tin Anh sẽ "hạ chuẩn" mạnh sau Brexit để thu hút đầu tư là sai lầm.
"Trước tiên, Vương quốc Anh sẽ giữ các tiêu chuẩn đã có về môi trường, lao động, quản lý và điều chỉnh như những dấu ấn khác biệt để thu hút đầu tư và đảm bảo sự chắc chắn và an toàn trong các giao dịch quốc tế. Thứ hai, Singapore cũng có các tiêu chuẩn và khung pháp lý rất cao, và môi trường cạnh tranh của nó được giải thích bằng các đề xuất giá trị chứ không phải là một hệ thống phức tạp về kinh tế ",- giáo sư nêu ý kiến.
Theo ông Antonio Moreno, giáo sư kinh tế và tài chính tại Đại học Navarra, có khả năng thực sự là sau Brexit, Anh sẽ tạo ra một thể loại "Singapore trên sông Thames" của riêng họ.
"Cuối cùng, Vương quốc Anh có ưu tiên cao hơn đối với quy tắc quản lý thấp của chính phủ, thuế thấp hơn và quy định ít hơn so với ở lục địa châu Âu, điều đó có thể có nghĩa là cạnh tranh cao hơn", - Moreno nhận định. "Tuy nhiên, nếu Vương quốc Anh đi theo con đường này, tồn tại mối nguy hiểm là nó có thể dẫn đến ít gắn kết xã hội và bất bình đẳng kinh tế trong nước".
Thỏa thuận thương mại giữa EU và Vương quốc Anh có thể như thế nào?
Theo các nhà quan sát, Vương quốc Anh và EU cần tìm ra công thức tốt nhất để cùng tồn tại và "ghim chắc" nó trong thỏa thuận thương mại của họ. Vào ngày 6 tháng 2, The Guardian báo cáo rằng kế hoạch dự thảo nghị quyết của nhóm điều phối EU-UK mới được thành lập gần đây đã đưa ra quan điểm ngược lại với những gì mà phe bảo thủ gọi là «Singapore trên sông Thames». Theo tài liệu, Vương quốc Anh có nghĩa vụ tuân thủ các tiêu chuẩn của EU về quyền của người lao động, bảo vệ môi trường và viện trợ nhà nước.
Antonio Moreno giải thích rằng EU không thể giảm yêu cầu đối với tiêu chuẩn xã hội và môi trường ở Anh. Theo ông, đối với EU , sẽ vô nghĩa khi ký kết các thỏa thuận thương mại với Anh với tiêu chuẩn xã hội và môi trường thấp hơn so với thời kỳ trước Brexit.
«Những tiêu chuẩn này cũng sẽ được nhiều công dân Anh yêu cầu»,- ông nói.
Christopher Bowies cho rằng mối quan hệ giữa Anh và EU cuối cùng có thể có hình thức của một thỏa thuận song phương, « có thể phản ánh các thông số của hai hệ thống được công nhận».
- Quy định của WTO
- Mô hình thương mại cho Vương quốc Anh được thiết kế bao gồm mô hình Na Uy-EFTA và thỏa thuận thương mại tự do giữa Canada và Liên minh châu Âu.
«Dự kiến, thỏa thuận thương mại sẽ được ký kết để tiếp tục tiếp cận các thị trường EU, chiếm ít nhất một nửa thị phần thương mại của Vương quốc Anh»,- ông nói.
Về phần mình, Wolfson tin rằng Vương quốc Anh sẽ đối mặt với một vấn đề nan giải nghiêm trọng: một mặt, chính phủ bảo thủ hứa rằng sau khi rời EU, Anh sẽ tự do ký kết các thỏa thuận thương mại của riêng mình với các đối tác trên khắp thế giới, đặc biệt là với Hoa Kỳ. Mặt khác, theo lời giáo sư, đó sẽ không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Wolfson nhấn mạnh rằng "EU sẽ là thị trường duy nhất, và thị trường tương lai quan trọng đối với Vương quốc Anh".
