Tại sao trong thời gian đại dịch, cả hai nước đều làm trầm trọng thêm cuộc đối đầu? Sau đây là bài của Sputnik về nội dung này.
Vụ chạm trán nguy hiểm
Đầu tháng 4, các tàu chiến của Iran đã mấy lần tiến sát gần các tàu của Hải quân Mỹ và không phản ứng ngay lập tức cảnh báo phải rời đi. Vài tuần sau, một tàu tấn công nhanh của Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC- đơn vị tinh nhuệ của Lực lượng Vũ trang Iran) đã táo tợn lao đến chặn đầu chiếc tàu khu trục treo cờ sọc sao.
"Tôi đã chỉ đạo quân đội Mỹ tấn công và tiêu diệt bất kỳ tàu tấn công nhanh nào của Iran quấy rối tàu của hải quân nước này hoạt động ở vùng Vịnh", - Donald Trump thông báo trên Twetter.Theo Tehran, các tàu chiến Mỹ đang hiện diện bất hợp pháp ở vùng Vịnh, Hoa Kỳ vi phạm luật biển.
"Nhưng họ đã bị giáng đòn đích đáng", - Chuẩn đô đốc Alireza Tangsiri - người đứng đầu lực lượng hải quân của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Iran tuyên bố.
Iran đang thử công nghệ không gian
Cuộc tranh cãi không hạn chế bởi việc đó. Chỉ huy Lực lượng IRGC cảnh báo rằng, họ có thể triển khai các tên lửa chống tàu với tầm bay xa nhằm vào các tàu sân bay Mỹ ở vịnh Ba Tư và vịnh Oman.
"Nếu trước đây, phạm vi bay của các tên lửa không vượt quá 45km, hiện nay chúng tôi có các tên lửa và ngư lôi trên biển với tầm xa 700km", - Chuẩn đô đốc Alireza Tangsiri nói thêm.
Nhưng, bản tin quan trọng nhất là vụ phóng vệ tinh đầu tiên của Iran "Noor".
"Nhờ ơn Chúa, Iran đã trở thành một cường quốc không gian. Quả vệ tinh đã được tạo ra mà không cần sự trợ giúp của nước ngoài và bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ", - Chỉ huy Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) Hossein Salami tuyên bố sau cuộc phóng thành công.
Mặc dù những nỗ lực trước đó đã không thành công, Mỹ vẫn cáo buộc chính quyền Iran vi phạm nghị quyết 2231 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc cấm Cộng hòa Hồi giáo phóng tên lửa.
Tehran sẽ không đầu hàng
Vòng xoáy căng thẳng mới trong quan hệ giữa Hoa Kỳ và Iran có thể được giải thích bởi thực tế là sự chú ý đến dịch bệnh COVID-19 đang dần suy yếu, và nền chính trị truyền thống đang quay trở lại, ông Nikolai Kozhanov, Phó Giáo sư tại Trung tâm nghiên cứu về Vịnh Ba Tư của Đại học Qatar, nhà nghiên cứu cao cấp tại Viện Nghiên cứu kinh tế thế giới và quan hệ quốc tế (IMEMO) thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nói.
"Washington vẫn tiếp tục gây áp lực với Tehran ngay cả trong thời gian cách ly nghiêm ngặt ở cả hai nước. Bây giờ, khi chính quyền Iran đang dần dỡ bỏ các hạn chế để khởi động lại nền kinh tế đang gặp khó khăn, Hoa Kỳ cố gắng lợi dụng tình hình và gia tăng căng thẳng. Nếu trước đây IMF đã dự báo sự đình trệ trong nền kinh tế Iran trong năm 2020, thì bây giờ, sau đại dịch, theo dự báo của IMF, GDP của Iran sẽ giảm 6%. Trong bối cảnh đó, Hoa Kỳ gửi tín hiệu rằng, cuộc đối đầu không bị lãng quên", - chuyên gia giải thích với Sputnik.
Chuyên gia Kozhanov nhắc nhở rằng, đối với chính quyền Iran, vấn đề an ninh luôn quan trọng hơn các vấn đề kinh tế xã hội. Theo ông, Iran công bố thông tin về cuộc phóng thành công của vệ tinh quân sự và việc chế tạo tên lửa chống tàu để phô trương sức mạnh quân sự với thế giới bên ngoài. Thông tin này cũng gây ấn tượng với người dân Iran.
"Iran cho thấy rằng họ sẽ không đầu hàng. Điều này cũng đánh lạc hướng sự chú ý của nhân dân khỏi các vấn đề cấp bách trong nước. Chính quyền giải thích rằng, nguyên nhân của tất cả những khó khăn trong nền kinh tế là các biện pháp trừng phạt và đại dịch coronavirus. Họ không thừa nhận những sai lầm của chính họ. Cho đến nay, người dân vẫn chịu đựng được gian khổ, nhưng không thể biết họ nói gì khi tâm sự với bạn bè. Có lẽ, đây là những nguy cơ tiềm ẩn của bất ổn", - ông Kozhanov nói.
Về lâu dài, cuộc đối đầu giữa Mỹ và Iran không thể mang lại kết quả tốt cho khu vực.
"Áp lực tâm lý đang gia tăng. Cả hai bên có thể thực hiện những bước đi sai lầm, ví dụ như vụ ám sát tướng Qasem Soleimani, người đứng đầu lực lượng IRGC, vào tháng 1 năm nay. Do đó, hành động của cả người Mỹ và người Iran đều đáng báo động", - ông Kozhanov nói.
Yếu tố thời gian không có lợi cho Mỹ
Ông Andrei Baklitsky, cố vấn từ Trung tâm PIR, nghi ngờ rằng lệnh của Trump bắn vào các tàu Iran sẽ được thực hiện.
"Thông điệp trên mạng xã hội của người đứng đầu Nhà Trắng không phải lúc nào cũng phản ánh tình trạng thực sự của vấn đề. Khi các nhà báo hỏi điều gì sẽ thay đổi sau khi Trump ra lệnh, các tướng lĩnh Mỹ ngập ngừng rồi nói: đến nay chưa có thay đổi nào", - chuyên gia nói với Sputnik.
Ông Baklitsky cho rằng, nếu các tàu Iran thực sự đe dọa Hải quân Hoa Kỳ, chúng chỉ đơn giản bị đánh chìm.
"Người Mỹ không muốn tham gia vào bất kỳ cuộc phiêu lưu nào. Đặc biệt trong tình huống không dễ dàng đối với họ. Các thành viên thủy thủ đoàn của tàu sân bay USS Theodore Roosevelt bị nhiễm virus corona. Ở Vịnh Ba Tư hiện có một tuần dương hạm mang máy bay, nhưng, sự hiện diện ở các hướng khác cũng là cần thiết. Trước hết ở hướng Trung Quộc. Vì thế Hải quân Hoa Kỳ không muốn điều động thêm lực lượng đến bờ biển Iran", - nhà khoa học chính trị nhận xét.
Theo ông, chính quyền Iran cũng không muốn tham gia cuộc chiến nóng. Cả hai bên đều muốn cho thấy rằng cuộc đấu tranh vẫn tiếp tục, nhưng, sẽ tốt hơn nếu tránh được tổn thất tài chính.
"Trong cuộc đối đầu với Iran, yếu tố thời gian không có lợi cho Hoa Kỳ. Washington đã áp đặt các lệnh trừng phạt, bắn vào các tàu Iran, thậm chí gây ra vụ ám sát tướng Soleimani. Nhưng Tehran vẫn phóng tên lửa, vẫn gây khó chịu cho tàu Mỹ ở Vịnh Ba Tư và không có ý định từ bỏ hành vi khiêu khích. Hơn nữa, vào tháng Mười - một tháng trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nên dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí đối với Iran", - ông Baklitsky nhắc nhở.
Nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump sắp kết thúc, và một trong những nhiệm vụ chính trong sách đối ngoại - trừng phạt Iran - vẫn chưa được thực hiện, chuyên gia Baklitsky nhận xét.
