Theo lời ông, năng lượng tiêu cực của đám đông giận dữ định hướng trước hết vào chống coronavirus.
Chuyện gì đang xảy ra ở Serbia?
Trong vài tuần qua, tình hình dịch tễ học với coronavirus ở Serbia đã ngày càng trở nên tồi tệ, con số người mắc bệnh và tỷ lệ tử vong cao hơn so với tháng Tư.
Hôm thứ Ba, Tổng thống Serbia Aleksandar Vučić đã có thông điệp gửi quốc dân, nêu lên sự cần thiết phải tái thi hành các biện pháp cứng rắn chống virus, trong đó ông sẽ ban hành lệnh giới nghiêm từ thứ Sáu đến thứ Hai.
Ý tưởng trở lại áp dụng giờ giới nghiêm không nhận được sự tán thành trong cộng đồng xã hội Serbia. Buổi tối và đêm 7 tháng 7 tại Belgrade, cũng như buổi tối và đêm 8 tháng 7 tại Belgrade, Novi Sad, Niche và Kragujovec, đã diễn ra những cuộc biểu tình rầm rộ và bùng phát thành bạo loạn.
Sau cuộc biểu tình ngày 7 tháng 7, khi những người giận dữ cố gắng đột nhập vào tòa nhà trụ sở Hội đồng Serbia, đốt xe cảnh sát và thùng rác, đập vỡ kính cửa sổ, ném đá và chai lọ vào cảnh sát, thì thoạt đầu là Bộ trưởng Y tế Zlatibor Lončar rồi sau đó là Tổng thống Aleksandar Vučić đã tuyên bố rằng quyết định ban hành lệnh giới nghiêm chưa phải là dứt khoát và mặc dù siết chặt những biện pháp cứng rắn nhưng cũng rất có thể sẽ không cần giới nghiêm.
Hôm nay, sau hai ngày cân nhắc, Ban chỉ huy chống khủng hoảng với coronavirus cuối cùng đã công bố những biện pháp mới: cấm tụ tập hơn 10 người, cả trong phòng kín cũng như ngoài đường phố; hạn chế giờ làm việc của các câu lạc bộ, quán cà phê và nhà hàng: cần đóng cửa các gian phòng bên trong từ 21:00 đến 6:00 sáng. Các khoảng hiên ngời trời đóng từ 23:00 đến 6:00. Các biện pháp mới sẽ không áp dụng trên toàn lãnh thổ Serbia, mà chỉ có hiệu lực ở riêng Belgrade, vì thủ đô Serbia đang là nơi bộc lộ thực trạng dịch bệnh nặng nghiêm trọng nhất.
Tức giận, tuyệt vọng và năng lượng tiêu cực
Ngoài những cuộc biểu tình phản đối ban hành lệnh giới nghiêm, những người xuống đường ở Belgrade và các đô thị khác bày tỏ thái độ bất bình với công việc của Ban chỉ huy chống khủng hoảng với coronavirus: dân cáo buộc Ban này thường đưa ra những ý kiến trái ngược nhau, hạ thấp số lượng nạn nhân coronavirus và thiếu hướng dẫn dân chúng, trong quá trình thông qua quyết định có bao nhiêu phần từ nhãn quan y tế, bấy nhiêu phần là từ góc độ chính trị.
Phát biểu trên đài phát thanh Sputnik, chuyên gia trưởng về dịch tễ học của Serbia kiêm đại diện Ban chỉ huy chống khủng hoảng với coronavirus, ông Predrag Kon đã trả lời những cáo buộc của người biểu tình và bình luận về hoạt động này. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rằng đối thủ chính trong cuộc đấu tranh này là một loại virus, rằng toàn hành tinh, bao gồm những người thuộc những quan điểm chính trị khác nhau và với những thang bậc giá trị cuộc sống khác nhau, hiện đang thống nhất lại trong một nguyện vọng chung là chiến thắng dịch bệnh coronavirus.
«Chúng ta đã có cơ hội nhìn thấy sự giận dữ, tuyệt vọng và năng lượng tiêu cực dồn nén trong các cuộc biểu tình có mục tiêu trước hết là chống coronavirus, nhưng lại bật ra mọi thứ như yếu tố phá hoại trong tình huống khi mà dịch bệnh virus rơi xuống đầu tất cả chúng ta», - đại diện Ban chỉ huy chống khủng hoảng với coronavirus của Serbia đánh giá.
Ông lưu ý rằng Belgrade đang đấu tranh để giữ vững hệ thống y tế đang phải chịu quá tải: tình hình đang xấu đi nhanh chóng và kinh nghiệm chỉ ra rằng những biện pháp nghiêm khắc nhất - như giới nghiêm và cách ly - rất có khả năng sẽ mang lại kết quả nhanh chóng.
Có những số liệu để tham khảo so sánh: trong hai tuần qua, số người nhiễm bệnh và tử vongvì coronavirus ở Serbia mỗi ngày đều vượt chỉ số tháng Tư. Ngày 7 tháng 7 - 299 bệnh nhân mới và 13 trường hợp tử vong (vượt kỷ lục về con số nạn nhân trong toàn bộ thời gian dịch bệnh). Ngày 8 tháng 7 - 357 ca nhiễm bệnh (gần như phá kỷ lục về số lượng người mắc bệnh, nhiều hơn chỉ có ngày 2 tháng 7 với 359 bệnh nhân), 11 người tử vong.
Ông Kon giải thích rằng còn có cách thức khác để đấu tranh với mối đe dọa gia tăng dịch bệnh coronavirus:
«Tôi hy vọng rằng ngày càng nhiều người hiểu ra rằng đeo khẩu trang bắt buộc có thể là phương án thay thế thích hợp cho việc cấm cố giới nghiêm. Có nghĩa là nên tránh các tiếp xúc gần ở mọi nơi, kể cả ngoài trời, nếu khoảng cách dưới 1 mét, cần phải đeo khẩu trang cả ở trên phố, còn khi có mấy người trong một không gian kín thì khẩu trang sẽ là nhất thiết, không phụ thuộc vào cự ly giãn cách giữa mọi người. Bởi vì trong trường hợp như vậy khả năng lây lan virus là 1%».
Người đối thoại với Sputnik ủng hộ lệnh cấm tụ tập hơn 10 người và lưu ý rằng việc cắt giảm giờ làm việc của các quán cà phê, nhà hàng và câu lạc bộ là hợp lý, bởi vì trong các gian phòng nơi người ta nhảy múa hát hò thì virus lây truyền cả qua khoảng cách xa và khả năng nhiễm bệnh tăng cao.
Các bác sĩ cần hoạt động như trên mặt trận thống nhất
Các công dân không hài lòng còn nêu yêu cầu cụ thể như đòi thay các bác sĩ đang làm việc trong Ban chỉ huy chống khủng hoảng với coronavirus, vì họ thường nêu ý kiến trái ngược nhau, gây nhầm lẫn trong cộng đồng xã hội. Tối thứ Tư, trả lời những người bình luận trên tài khoản Facebook của ông, ông Predrag Kon tuyên bố sẵn sàng rời cương vị để nhường chỗ cho «GS Bran Elli Radovanovic đáng kính và không biết sợ», nhưng cho đến nay sự tình «ông Kon rời chức vụ» vẫn chưa vượt ra ngoài khuôn khổ bài đăng trên Facebook.
Ông nêu đề xuất tách các chuyên gia dịch tễ học thành một đội riêng biệt trong khuôn khổ Ban chỉ huy chống khủng hoảng với coronavirus, để trong tương lai không xảy ra tình trạng «ý kiến mâu thuẫn nhau».
«Chúng ta cần có lập trường chung rất mạnh mẽ của các nhà dịch tễ học vì một lý do giản đơn - bởi vì đội chuyên gia có thể nêu ý kiến khác biệt đáng kể với các nhân vật khác. Làm việc theo nhóm, thì các quyết định cũng thường được đưa ra một cách tập thể, nhưng mỗi người lại diễn giải quyết định này theo cách riêng của mình. Vì thế gây nhầm lẫn trong cộng đồng. Theo tôi thấy, như vậy là sai, nhưng cũng không có nghĩa là quyết định mà tôi đang nói đến sẽ được thông qua».
Cần minh bạch dữ liệu về số nạn nhân coronavirus
Trong xã hội Serbia loan tin khiến mọi người cho rằng các dữ liệu công bố hàng ngày về số ca tử vong do coronavirus là không đúng sự thật, con số nạn nhân thực sự của đại dịch là cao hơn nhiều.
Người đối thoại với Sputnik lý giải cáo buộc về xuyên tạc thông tin như sau:
«Đây là câu hỏi đáng giá triệu USD. Tuỳ thuộc vào cách nhìn. Đây là lần đầu tiên chúng ta phải đối mặt với đại dịch như vậy. Các chuyên gia CNTT của chúng tôi đã phát triển một ứng dụng đặc biệt, được điền tại chỗ, trong bệnh viện và phòng thí nghiệm. Pháp luật của nước chúng tôi quy định rõ về yêu cầu cấp chứng tử do bệnh truyền nhiễm. Bây giờ lần đầu tiên chúng tôi có công cụ cho phép chúng tôi thực hiện việc này một cách nhanh chóng. Không một ai trong chúng tôi nghi ngờ ứng dụng».
Theo đánh giá của ông, trong điều kiện tuân thủ các biện pháp chống coronavirus mới do Ban chỉ huy chống khủng hoảng công bố, tỷ lệ bệnh nhân mới mắc COVID-19 ở Serbia cần giảm xuống trong vòng 2 đến 3 tuần lễ tới.
