Tại sao Hamtaro trở thành một biểu tượng chống đối ở Thái Lan?

Chuyện gì đã xảy ra?

Hàng trăm người biểu tình trẻ tuổi đã xuống đường ở Bangkok và tổ chức toàn bộ hành động: những người tham gia chạy quanh Đài tưởng niệm Dân chủ và hát bài ca từ loạt phim hoạt hình về chú chuột Hamtaro thay vì khẩu hiệu chống chính phủ, thay thế những dòng riêng lẻ bằng cum từ "giải tán quốc hội".

Một số người cầm thú nhồi bông Hamtaro trong tay. 

Lý do của các cuộc biểu tình và "tiềm năng virus" của Hamtaro

Phong trào thanh niên tự do (the Free Youth) đang đưa ra 3 yêu cầu lớn đối với chính phủ. Đầu tiên, những người biểu tình đang yêu cầu thủ tướng đương nhiệm của đất nước Prayut Chan-Ocha từ chức và giải tán quốc hội. Thứ hai - tiến hành sửa đổi hiến pháp, được viết bởi quân đội. Và thứ ba, ngừng đàn áp các nhà hoạt động dám thực hiện quyền tự do ngôn luận. Đồng thời, lý do cho sự không hài lòng với chính phủ hiện tại là cuộc khủng hoảng kinh tế do dịch coronavirus gây ra. 

Một phụ nữ trẻ tên là “Fah” nói với truyền thông tiếng Anh rằng việc lựa chọn Hamtaro là để tránh xa các cuộc biểu tình truyền thống.

«Người lớn có thể nghĩ rằng những gì chúng tôi làm không thể được thực hiện nghiêm túc. Nhưng đây là một cách mới tiến hành các cuộc biểu tình đối với thế hệ mới»,- cô gái nói.

Một thành viên khác tên Jesse cũng nói thêm rằng Hamtaro đã trở thành biểu tượng nhờ "tiềm năng lan truyền" của nó. 

«Trước hết, đó là một cách để thu hút sự chú ý đến cuộc đấu tranh của cộng đồng thế giới. Nếu họ không dùng đến Hamtaro, truyền thông thế giới sẽ đưa tin về sự phản đối của họ bằng những thông điệp ít ỏi, còn điều này làm dấy lên sự quan tâm và tò mò. Tất nhiên, các phong trào phản kháng dưới hình thức như vậy là chủ nghĩa dân túy và có vẻ không nghiêm trọng, nhưng các nhà lãnh đạo của phong trào phản kháng, trước hết, phải đối mặt với nhiệm vụ thu hút càng nhiều người ủng hộ càng tốt về phía họ», - giáo sư tại Khoa Nhân văn của HSE,nhà khoa học chính trị và triết gia Oleg Matveychev nói với Sputnik. 

Fumiko Toyama của Đại học Tsukuba ghi nhận biểu tượng của Hamtaro:

«Một người phụ nữ lên tiếng bảo vệ cuộc biểu tình đã giải thích ý nghĩa của lời bài hát mới của Hamtaro như sau: «Chúng ta, tất cả đều là chuột nhốt trong lồng.Một lần, các cấu trúc xã hội thu hẹp cái lồng này đến mức chúng gần như phá vỡ nó, vì vậy những con chuột đồng phải chạy vì tự do của chúng tôi». Giai điệu từ anime về Hamtaro rất dễ nhớ, chỉ cần nghe một lần là đủ. Ấn tượng của tôi khi lần đầu tiên nghe bài hát này là: "Hamster" không gì khác hơn là "những người" bị nhốt vào lồng. Tôi cũng nghĩ rằng các bộ trưởng của chế độ quân sự có thể được ví như "chuột", bởi vì họ có quyền lực tối cao đối với họ, khiến họ bị nhốt ở trong cái lồng lớn".

Hình thức phản kháng này là đặc điểm riêng của Thái Lan hay là một xu hướng mới?

Người dân Thái Lan từ lâu đã thu hút sự chú ý vì cách tiếp cận sáng tạo của họ để bày tỏ ý kiến ​​phản đối. Đặc biệt, sau cuộc đảo chính quân sự năm 2014 tại Thái Lan, biểu tượng dễ nhận biết nhất của cuộc đấu tranh chống chế độ là ba ngón tay giơ lên ​​- ý tưởng này được mượn từ bộ phim nổi tiếng "The Hunger Games".

Người dân Thái Lan đã đạt được danh tiếng không kém trên thế giới nhờ các bài hát rap chống chính phủ. Video dài năm phút "Prathet Ku Mi" ("What My Country Got"), được phát hành bởi nhóm Rap Against Dictatorship "Rap chống chế độ độc tài" năm 2018, đã có hơn 85 triệu lượt xem trên Youtube cho đến ngày hôm nay. 

Bất chấp đại dịch coronavirus, người dân Thái Lan vẫn tiếp tục tìm cách bày tỏ ý kiến ​​phản đối, bây giờ chỉ trên Internet. Nó đã đến mức thanh niên Thái Lan quyết định tham gia lực lượng với người biểu tình ở Hồng Kông, sử dụng Twitter cho mục đích riêng của họ. 

«Trong thời gian xảy ra đại dịch, hoạt động biểu tình ở Thái Lan đã thay đổi và thể hiện dưới dạng flash mob. Với những hạn chế được áp đặt, Twitter đã trở thành không gian chính thể hiện tự do ngôn luận trong một thời gian, nhưng ngay sau đó, người dùng Thái Lan bắt đầu nghi ngờ về sự an toàn của nền tảng và bắt đầu chuyển sang mạng xã hội Minds thay thế, đảm bảo không có sự kiểm duyệt, kết hợp với mức độ riêng tư cao. Vì vậy, các hình thức thể hiện sự phản kháng ở những người trẻ tuổi (và không chỉ ở châu Á) luôn rất linh hoạt và cơ động, nhưng cho đến nay chúng chỉ hiệu quả vì chúng tập trung vào sự sáng tạo và thu hút sự chú ý của mọi người đối với nhu cầu của họ..», - Oleg Matveychev lưu ý.

Cái đó hiệu quả không?

Làn sóng phản đối này được mệnh danh là youthquake (từ youth - tuổi trẻ và earthquake - trận động đất), và nó phản ánh hoạt động chính trị đang gia tăng trong giới trẻ sinh viên châu Á, có thể là Thái Lan, Đài Loan hay Hồng Kông. Nhưng hình thức phản đối như vậy hiệu quả đến đâu? 

«Rất khó để thay đổi cấu trúc xã hội lớn cùng một lúc, nhưng có thể cười nhạo báng một số chính trị gia nhất định. Những lời chỉ trích như vậy hoàn toàn theo tinh thần của người Thái và từ lâu đã được họ sử dụng rộng rãi. Có lẽ một phong cách chế giễu tương tự có thể được nhìn thấy ở các quốc gia khác ở châu Á. Tôi không biết, những hành động đó có hiệu quả như thế nào với tư cách như một lời chỉ trích chính phủ, nhưng tôi nghĩ rằng họ tránh được sự can thiệp của quân đội - sử dụng một bài hát dễ thương trong các cuộc biểu tình ít nhất một chút, nhưng khiến cho các cuộc biểu tình phổ biến mang tính chất hòa bình», - Fumiko Toyama nói.

Tình hình chính trị ở Thái Lan từ lâu đã ở trong tình trạng không ổn định, trải qua nhiều cuộc khủng hoảng. Cuộc đảo chính quân sự mới nhất, xảy ra vào năm 2014, là một trong hơn 12 hành động tương tự được thực hiện bởi quân đội Thái Lan kể từ năm 1932, khi chế độ quân chủ bị bãi bỏ ở nước này. 

Vào tháng 3 năm 2019, Thái Lan đã tổ chức cuộc bầu cử quốc hội đầu tiên sau 8 năm, kết quả là đảng đối lập chính, Pheu Thai, giành được đa số ghế. Tuy nhiên, đảng này không thể tham gia vào việc lựa chọn nhà lãnh đạo tiếp theo của đất nước, vì tất cả 250 ghế trong Thượng viện đều thuộc về quân đội. Sau đó, các cuộc biểu tình bắt đầu bùng lên liên tục ở nước này, và một trong những phong trào nổi tiếng nhất trong những năm gần đây là "cuộc chạy đua chống lại chế độ độc tài". Nó diễn ra vào tháng 1 năm 2020 - khoảng 10 nghìn người đã tham gia sự kiện.