Tại sao Trung Quốc thu hồi những cuốn sách thiếu nhi nổi tiếng?

Những cuốn sách nào có thể gây hại cho đứa trẻ? Kỹ năng đánh giá của ai mang tính quyết định trong vấn đề này? Trong cuộc phỏng vấn của Sputnik, ông Xiao Longhai, giáo sư tại Viện Sư phạm của Đại học Chiết Giang, trả lời câu hỏi này.

Các cuốn sách lọt vào danh sách đen

Vào giữa tháng 7, các nhà chức trách của thành phố Chiêu Thông, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, đã công bố "danh sách đen" gồm 1.415 cuốn sách thiếu nhi "quảng bá các giá trị sai trái" như tự tử, bạo lực, khiêu dâm, thói quen xấu, v.v. Theo các nhà chức trách, những nội dung như vậy có thể có tác động tiêu cực đến thế hệ trẻ.

Mặc dù những lý do khiến các nhà chức trách thu hồi các cuốn sách này có vẻ khá hợp lý, nhiều người dùng trên các mạng xã hội cho rằng, nguy cơ này bị phóng đại quá mức, và những cụm từ khiến cuốn sách bị thu hồi vì tuyên truyền bạo lực, chỉ có liên quan đến những ngữ cảnh cụ thể.

Ví dụ, bộ truyện tranh thiếu nhi "Người mẹ tuyệt vời nhất" (Best Mom Ever) đã lọt vào danh sách những cuốn sách xúi giục tự sát.

Cuốn sách tranh ảnh đã được phát hành vào năm 2004. Tác giả Yang Hongying thường được gọi là “J. Rowling của Trung Quốc” vì có chỉ số lượng đầu sách được bán rất lớn. Nhận xét về tình huống một cuốn sách của bà bị đưa vào danh sách đen, Yang Hongying nói: “Nếu bạn đọc tác phẩm đến cuối và hiểu được tính cách của nhân vật chính, thì rõ ràng những cụm từ này [lý do cuốn sách bị thu hồi] bị đưa ra khỏi ngữ cảnh".

Tại cuộc họp báo, người phát ngôn của công ty “Anhui Shaoniaertong” đã xuất bản cuốn sách này, cho biết rằng, trong cuộc thảo luận về việc phát hành cuốn sách này trong năm 2004, các cuộc đối thoại về chủ đề tự sát đã gây ra cuộc tranh luận trong ban biên tập. Tuy nhiên, theo quy tắc của công ty, trước khi xuất bản, mỗi cuốn sách nhất thiết phải trải qua ba giai đoạn kiểm duyệt bởi một cơ quan đặc biệt.

 “Nếu cuốn sách không bị kiểm duyệt, chúng tôi chắc chắn không thể xuất bản nó”, - phát ngôn viên của nhà xuất bản Lee cho biết tại cuộc họp báo.

Tuy nhiên, các biện pháp này đã châm ngòi tranh luận trong cộng đồng mạng:

“Tôi đã hỏi bạn bè, tất cả chúng ta thời thơ ấu bằng cách này hay cách khác đã nghĩ về tự tử, nhưng, chúng ta vẫn sống tốt hay sao? Mỗi người đều vấp phải những vấn đề và thất bại, mỗi người cần nhìn thấy mặt tối của thế giới, nếu không, khi trưởng thành, người này sẽ không hiểu gì về cuộc sống, và bất cứ ai cũng có thể đánh lừa anh ta”,  - người dùng với biệt danh Alaso713.

“Sau khi đọc tin về những cuốn sách trẻ em nói về việc tự tử đang bị thu hồi, tôi đã hỏi cha mẹ: liệu một đứa trẻ cảm thấy thoải mái ở nhà và ở trường học, hòa nhập với giáo viên và bạn học, có thể tự sát ngay sau khi đọc cuốn sách đó?" - Urquelle.

“Đây là yêu sách quá đáng có thể có hậu quả xấu. Nếu một cuốn sách dành cho trẻ em khác xa với đời thực, nếu cuốn sách này không liên quan gì đến tâm lý trẻ em, và các nhân vật mà nó mô tả là những hình mẫu lý tưởng về mọi mặt, liệu trẻ em muốn đọc cuốn sách này không? Theo tôi, điều chính yếu là các giá trị và hướng dẫn chung là tích cực, bạn không nên dựa vào các cụm từ được lấy ra khỏi ngữ cảnh”, - k_a_t_y.

Mọi người đều hiểu rằng, phải có thái độ rất cẩn thận đến vấn đề lựa chọn tác phẩm văn học thiếu nhi. Tâm trí mong manh của đứa trẻ có thể hiểu nhầm một số nội dung, có thể sợ hãi và có thể làm theo những gì nhân vật trong cuốn sách làm. Nhưng, không nên làm cho trẻ em chỉ thấy được những nhân vật lý tưởng với hành vi hoàn hảo, những người không bao giờ gặp khó khăn!

Theo ông Xiao Longhai, để biết ý kiến ​​khách quan về việc phát hành một cuốn sách, cần phải mở rộng đội ngũ chuyên gia đánh giá sách cho thiếu nhi.

“Các cơ quan hành chính cần phải mở rộng sự tham gia tư vấn của các chuyên gia trong lĩnh vực này, chẳng hạn như các nhà xuất bản. Đồng thời, các nhà xuất bản phải chịu trách nhiệm về những cuốn sách được chọn, và giáo viên và phụ huynh nên cung cấp cho trẻ những cuốn sách phù hợp và đưa ra những khuyến nghị. Nói chung, mỗi người có những sở thích khác nhau. Sẽ đúng hơn nếu chính quyền tập trung thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ của họ, và phụ huynh và giáo viên phải giải quyết các nhiệm vụ của mình. Vấn đề này nên được xử lý bởi các chuyên gia, nếu không, ngay cả ý định tốt cũng có thể mang lại kết quả xấu. Điều này không có nghĩa là những cuốn sách về phiêu lưu có thể khiến trẻ em muốn tự sát. Điều chính ở đây là làm thế nào để định hướng cho con”.

Nhà xuất bản phải chịu trách nhiệm

Chuyên gia cũng chắc chắn rằng, những người  ra quyết định xuất bản sách chịu trách nhiệm lớn nhất.

“Theo tôi, khi chọn một cuốn sách thiếu nhi, nhà xuất bản phải chịu trách nhiệm. Mặt khác, giáo viên và phụ huynh nên đọc sách cùng với trẻ em để cùng nhau phân tích nội dung. Sau khi đọc một cuốn sách, đứa trẻ không nhất thiết phải sao chép những gì được viết trong đó. Nhưng, nếu cuốn sách có chứa nội dung không lành mạnh, thì chính quyền nên điều tra vụ việc với nhà xuất bản”, - ông Xiao Longhai nói.

Việc thu hồi những cuốn sách trẻ em đã thu hút sự chú ý của độc giả, khiến nhiều người muốn mua một số tác phẩm trong danh sách này. Và cuốn sách "Nhật ký của Mi Xiao Quan" có lượng bán ra rất lớn, lúc đầu bị thu hồi, nhưng sau câu chuyện rùm beng này sách vẫn được phát hành trở lại.