Đồng thời, trong Nghị định 112 vừa được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ký cũng nêu rõ cán bộ, công chức, viên chức lợi dụng vị trí công tác nhằm mục đích vụ lợi, có thái độ hách dịch, cửa quyền hoặc gây khó khăn, phiền hà đối với nhân dân có thể bị buộc thôi việc.
Quy định mới về kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức
Nghị định số 112/2020/NĐ-CP do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ký về việc xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức được ban hành ngày 18/9/2020 vừa qua.
Chính phủ Việt Nam ban hành nghị định về xử lý kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức (Nghị định 112) căn cứ vào Luật Tổ chức Chính phủ ngày 19/6/2015, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 22 tháng 11 năm 2019, Luật Cán bộ, công chức ngày 13/11/2008, Luật Viên chức ngày 15/1/2010, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ công chức và Luật Viên chức 25/11/2019. Nghị định này cũng được ban hành theo đề nghị của Bộ trưởng Bộ Nội vụ.
Theo đó, về đối tượng áp dụng và phạm vi điều chỉnh, Nghị định 112 quy định rõ việc áp dụng các hình thức kỷ luật tương ứng với các hành vi vi phạm; thẩm quyền, trình tự, thủ tục xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức, viên chức.
Nghị định mới này được áp dụng đối với cán bộ trong các cơ quan hành chính nhà nước, đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách (gọi chung là cán bộ), công chức, viên chức, đặc biệt là đối với cả các đối tượng cán bộ, công chức, viên chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu và với người làm việc trong tổ chức cơ yếu thực hiện theo quy định của pháp luật về cơ yếu.
Về nguyên tắc xử lý kỷ luật, Nghị định 112 nêu rõ, văn bản của Chính phủ đảm bảo “khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, nghiêm minh, đúng pháp luật”.
Mỗi hành vi vi phạm chỉ bị xử lý một lần bằng một hình thức kỷ luật. Trong cùng một thời điểm xem xét xử lý kỷ luật, nếu cán bộ, công chức, viên chức có từ hai hành vi vi phạm trở lên thì bị xử lý kỷ luật về từng hành vi vi phạm và áp dụng hình thức kỷ luật nặng hơn một mức so với hình thức kỷ luật áp dụng đối với hành vi vi phạm nặng nhất, trừ trường hợp bị xử lý kỷ luật bằng hình thức bãi nhiệm, buộc thôi việc.
Đặc biệt, trong Nghị định 112 không tách riêng từng nội dung vi phạm của cán bộ, công chức, viên chức để xử lý kỷ luật nhiều lần với các hình thức kỷ luật khác nhau.
Đồng thời, Nghị định mới này cũng nhấn mạnh, trường hợp cán bộ, công chức viên chức đang trong thời gian thi hành quyết định kỷ luật mà tiếp tục có hành vi vi phạm thì bị áp dụng các hình thức kỷ luật như: Nếu có hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật ở hình thức nhẹ hơn hoặc bằng so với hình thức kỷ luật đang thi hành thì áp dụng hình thức kỷ luật nặng hơn một mức so với hình thức kỷ luật đang thi hành.
Trong trường hợp người cán bộ có hành vi vi phạm bị xử lý kỷ luật ở hình thức nặng hơn so với hình thức kỷ luật đang thi hành thì áp dụng hình thức kỷ luật nặng hơn một mức so với hình thức kỷ luật áp dụng đối với hành vi vi phạm mới.
“Khi xem xét xử lý kỷ luật phải căn cứ vào nội dung, tính chất, mức độ, tác hại, nguyên nhân vi phạm, các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ, thái độ tiếp thu và sửa chữa, việc khắc phục khuyết điểm, vi phạm, hậu quả đã gây ra” , Nghị định nêu rõ.
Đồng thời, văn bản này cũng quy định, không áp dụng hình thức xử phạt hành chính hoặc hình thức kỷ luật đảng thay cho hình thức kỷ luật hành chính, xử lý kỷ luật hành chính không thay cho truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu hành vi vi phạm đến mức bị xử lý hình sự.
Đặc biệt, trong Nghị định 112 cũng nêu rõ, nghiêm cấm mọi hành vi xâm phạm thân thể, tinh thần, danh dự, nhân phẩm trong quá trình xử lý kỷ luật.
“Cán bộ, công chức, viên chức có hành vi vi phạm lần đầu đã bị xử lý kỷ luật mà trong thời hạn 24 tháng kể từ ngày quyết định xử lý kỷ luật có hiệu lực có cùng hành vi vi phạm thì bị coi là tái phạm; ngoài thời hạn 24 tháng thi hành vi vi phạm đó được coi là vi phạm lần đầu nhưng được tính là tình tiết tăng nặng khi xem xét xử lý kỷ luật”, Nghị định nhấn mạnh.
Chưa xem xét kỷ luật cán bộ bị ốm nặng, bệnh hiểm nghèo
Theo Nghị định mới này của Chính phủ, Việt Nam sẽ cho phép 4 trường hợp chưa xem xét kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức khi để xảy ra sai phạm. Thứ nhất là cán bộ công chức viên chức đang trong thời gian nghỉ hàng năm, nghỉ theo chế độ, nghỉ việc riêng được cấp có thẩm quyền cho phép.
Thứ hai là cán bộ, công chức, viên chức đang trong thời gian điều trị bệnh hiểm nghèo hoặc mất khả năng nhận thức, bị ốm nặng đang điều trị nội trú tại bệnh viện được cơ quan y tế có thẩm quyền xác nhận.
Đặc biệt, cán bộ, công chức, viên chức là nữ giới đang mang thai, nghỉ thai sản, đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi hoặc cán bộ,c ông chức viên chức là nam giới (trong trường hợp vợ chết hoặc vì lý do bất khả kháng) đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
“Cán bộ, công chức, viên chức đang bị khởi tố, tạm giữ, tạm giam chờ kết luận của cơ quan có thẩm quyền điều tra, truy tố, xét xử về hành vi vi phạm pháp luật, trừ trường hợp theo quyết định của cấp có thẩm quyền”, Nghị định 112 nhấn mạnh.
Những cán bộ công chức nào được miễn trách nhiệm kỷ luật?
Nghị định 112 của Chính phủ cũng liệt kê bốn trường hợp được miễn trách nhiệm kỷ luật. Đó là các cán bộ, công chức, viên chức được cơ quan có thẩm quyền xác nhận tình trạng mất năng lực hành vi dân sự khi có hành vi vi phạm, phải chấp hành quyết định của cấp trên theo quy định tại khoản 5, Điều 9 Luật Cán bộ, công chức.
Những đối tượng được cấp thẩm quyền xác nhận vi phạm trong tình thế cấp thiết, do sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan theo quy định của Bộ luật Dân sự khi thi hành công vụ. Trường hợp còn lại là cán bộ công chức viên chức có hành vi vi phạm đến mức bị kỷ luật nhưng đã qua đời.
Cán bộ có thái độ hách dịch, gây khó dễ cho nhân dân có thể bị buộc thôi việc
Điểm đáng chú ý, theo nghị định 112 chính là việc cán bộ công chức, viên chức có thể bị buộc thôi việc trong một số các trường hợp cụ thể.
Tiếp đến là các đối tượng có hành vi vi phạm lần đầu, gây hậu quả “đặc biệt nghiêm trọng” thuộc một trong các trường hợp như không tuân thủ quy trình, quy định chuyên môn, nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp và quy tắc ứng xử trong khi thực hiện hoạt động nghề nghiệp, đã được cấp có thẩm quyền nhắc nhở bằng văn bản. Các đối tượng có vi phạm quy định của pháp luật về: thực hiện chức trách, nhiệm vụ của viên chức, kỷ luật lao động, quy định, nội quy, quy chế làm việc của đơn vị sự nghiệp công lập đã được cấp có thẩm quyền nhắc nhở bằng văn bản.
Các trường hợp lợi dụng vị trí công tác nhằm mục đích vụ lợi, có thái độ hách dịch, cửa quyền hoặc gây khó khăn, phiền hà đối với nhân dân trong quá trình thực hiện công việc, nhiệm vụ được giao, xác nhận hoặc cấp giấy tờ pháp lý cho người không đủ điều kiện, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác trong khi thực hiện hoạt động nghề nghiệp.
“Không chấp hành quyết định phân công công tác của cấp có thẩm quyền; không thực hiện nhiệm vụ được giao mà không có lý do chính đáng, gây mất đoàn kết trong đơn vị”, quy định nêu rõ.
Ngoài ra, Quy định 112 còn xem xét kỷ luật cho thôi việc đối với những trường hợp vi phạm nghiêm trọng quy định của pháp luật về: phòng, chống tội phạm; phòng, chống tệ nạn xã hội, trật tự, an toàn xã hội, phòng, chống tham nhũng; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Đặc biệt, văn bản còn quy định rõ về những vi phạm liên quan đến vấn đề bảo vệ bí mật nhà nước, khiếu nại, tố cáo hay vi phạm quy định của pháp luật về, đầu tư, xây dựng, đất đai, tài nguyên môi trường, tài chính, kế toán, ngân hàng; quản lý, sử dụng tài sản công trong quá trình hoạt động nghề nghiệp.
Quy định 112 còn nêu rõ cách thức xử lý đối với những đối tượng có vi phạm quy định của pháp luật về: phòng, chống bạo lực gia đình, dân số, hôn nhân và gia đình, bình đẳng giới, an sinh xã hội, quy định khác của pháp luật liên quan đến viên chức.
Đáng chú ý, hình thức xử lý kỷ luật buộc thôi việc cũng áp dụng đối với viên chức sử dụng văn bản, chứng chỉ, giấy chứng nhận, xác nhận giả hoặc không hợp pháp để được tuyển dụng vào cơ quan, tổ chức đơn vị.
Đồng thời, nếu cán bộ, công chức, viên chức nghiện ma túy cũng sẽ bị kỷ luật buộc thôi việc trong trường hợp có xác nhận của cơ sở y tế hoặc thông báo của cơ quan có thẩm quyền.
