Quan sát viên quân sự Alexander Khrolenko
Có vẻ như ai đó đang cố gắng lôi kéo Nga vào cuộc chiến lớn ở vùng Kavkaz, để Matxcơva chuyển hướng sự chú ý và nguồn lực khỏi Belarus, Syria, Nord Stream 2 và các điểm đối đầu địa chính trị khác. Hai bên tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột - Baku và Yerevan - cố ý hoặc vô tình “gài bẫy” Matxcơva, phá hủy hệ thống an ninh của CIS và CSTO.
Ngoài ra còn có những rủi ro địa chính trị liên quan đến sự "phóng chiếu sức mạnh" của một số nước phương Tây chạy theo những lợi ích ích kỷ ở vùng Kavkaz.
Vấn đề Nagorno-Karabakh không thể được giải quyết bằng các biện pháp quân sự. Cả hai bên tham gia xung đột - Azerbaijan và Armenia (nước này bảo vệ lợi ích của Cộng hòa Nagorno-Karabakh không được công nhận và không phải là một bên tham gia đàm phán) cũng như Nhóm OSCE Minsk, do ba đồng chủ tịch - Nga, Mỹ và Pháp đứng đầu, đều đồng ý với định đề này. Dù quá trình đàm phán diễn ra chậm chạp và khó khăn, nhưng, đã không có lý do khách quan nào khiến Armenia và Azerbaijan bắt đầu giao tranh dữ dội từ sáng 27/9 có sử dụng pháo hạng nặng, xe tăng, hệ thống tên lửa và máy bay tấn công.
Cuộc “cạnh tranh” giữa các cơ quan quân sự của Armenia và Azerbaijan công bố những đoạn video cho thấy những chiếc xe nặng của đối phương bị phá hủy, số thương vong đáng báo động của cả hai bên – tất cả điều này khiến người dân Nga cảm thông chân thành với nhân dân Armenia và Azerbaijan. Về mặt khách quan, các hành động chiến sự không có lợi cho bất kỳ bên nào trong cuộc xung đột này. Nếu đối đầu leo thang hơn nữa, hậu quả có thể là bất ngờ nhất: sự hiện diện của lực lượng gìn giữ hòa bình nước ngoài (thành lập các khu vực an ninh) hoặc, với kịch bản tiêu cực nhất, cuộc chiến quy mô lớn ở Nam Kavkaz với sự tham gia của các nước CSTO (trước hết là Nga ) và NATO (ám chỉ về Thổ Nhĩ Kỳ).
Tôi xin nhắc nhở rằng, ở khu vực này với cư dân gốc Armenia và gốc Azerbaijan sinh sống, cuộc xung đột đã bùng phát vào tháng 2 năm 1988, khi Khu tự trị Nagorno-Karabakh tuyên bố ly khai khỏi Cộng hòa Azerbaijan trong thành phần Liên Xô. Ở giai đoạn đầu, các đơn vị của Bộ Nội vụ Liên Xô đảm nhận vai trò lực lượng gìn giữ hòa bình, cố gắng ngăn chặn cuộc đối đầu vũ trang trong ba năm. Sau khi Liên Xô tan rã và các đơn vị của Bộ Nội vụ rút khỏi khu vực, xung đột đã bùng phát trở lại và đến năm 1994 Azerbaijan đã mất quyền kiểm soát đối với hầu hết Nagorno-Karabakh và bảy vùng lân cận. Cuộc đàm phán về giải quyết hòa bình trong khuôn khổ của Nhóm OSCE Minsk kéo dài từ năm 1992, nhưng, xung đột thỉnh thoảng vẫn diễn ra.
Ngừng bắn ngay lập tức
Cuộc xung đột này có thể cướp đi thêm nhiều sinh mạng, gây ra nhiều thiệt hại lớn. Trong tình huống này, không còn quan trọng nữa ai là người khai hỏa vào ngày 27 tháng 9 với pháo hạng nặng và xe tăng, ai sẽ chứng tỏ ưu thế trong nghệ thuật tác chiến trên chiến trường. Hiện nay, nhiệm vụ chính là chấm dứt leo thang trên biên giới Nagorno-Karabakh, trở lại bàn đàm phán, cứu sống con người. Ngoài ra, không nên quên về cam kết duy trì mối quan hệ đồng minh.
Nếu Baku và Yerevan coi mình là đồng minh của Matxcơva, họ phải tính đến lập trường của Nga, phải nhận thức rõ hành vi của họ là nguy hiểm cho hệ thống quan hệ tương hỗ hiện có và hệ thống an ninh khu vực. Ngay cả khi tính đến các mâu thuẫn phức tạp nhất, các lập luận và lý do của cả hai bên tham gia cuộc xung đột vũ trang, Nga không muốn có một cuộc chiến ở vùng Kavkaz. Bộ Ngoại giao Nga kêu gọi các bên xung đột ở Nagorno-Karabakh ngừng bắn ngay lập tức .
Tôi tin rằng, các bên sẽ lắng nghe lý trí để phân biệt rõ đúng sai, và tình hình trong khu vực sẽ không leo thang đến cực điểm khi tham gia xung đột có thể có các nhóm liên minh. Hơn nữa, phản ứng quốc tế đối với đợt bùng phát Karabakh nói chung là mang tính xây dựng. Các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ và Iran đang bày tỏ quan ngại và sẵn sàng đóng vai trò hòa giải. Chỉ có Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tán thành việc sử dụng vũ lực, nhưng, chủ yếu trên lời nói. Đặc biệt là Ankara cũng có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng trong trò chơi nguy hiểm ở Nam Kavkaz. Cuộc tấn công vào Armenia chắc chắn sẽ gây ra phản ứng từ CSTO, tức là gây ra cuộc chiến với Nga (mà đây không phải là Síp với Hy Lạp). Ai là người hưởng lợi khi châm ngòi cuộc chiến tranh mới ở Kavkaz?
Khả năng thấu thị đáng kinh ngạc
Ngay trước khi bùng phát xung đột ở khu vực Nagorno-Karabakh, trước khi có phản ứng chính thức của Washington đối với các sự kiện này, các phái đoàn ngoại giao Hoa Kỳ tại Azerbaijan và Armenia vào thứ Sáu, ngày 25 tháng 9, đã cảnh báo công dân nước mình về tình hình leo thang. Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Armenia không khuyến nghị đến thăm Nagorno-Karabakh, các khu vực phía bắc Công viên quốc gia ở Dilijan gần biên giới Gruzia ở vùng Tavush. Cùng ngày, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Azerbaijan kêu gọi công dân Mỹ không rời khỏi bán đảo Absheron "liên quan đến việc gia tăng căng thẳng trên các đoạn biên giới Armenia-Azerbaijan". Có lẽ đây không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên, mà là hệ quả của một trò chơi quân sự - chính trị phức tạp.
Một loạt các cuộc xung đột vũ trang cục bộ ở Kavkaz và các khu vực khác phù hợp với ý muốn của Hoa Kỳ chiếm ưu thế trong lĩnh vực kinh tế và quân sự ở các khu vực sát gần biên giới Nga. Mỹ không cảm thấy tiếc cho cư dân của các nước SNG, và Nga buộc phải chuyển hướng các nguồn lực để loại bỏ mối đe dọa quân sự.
Tức là, Matxcơva sẽ có ít sức mạnh và nguồn lực hơn để cạnh tranh với Washington ở các khu vực khác trên thế giới. Xung đột trầm trọng ở Nagorno-Karabakh rõ ràng gây ra nhiều vấn đề cho Nga, và đáp ứng đầy đủ lợi ích quốc gia của Hoa Kỳ.
