Trong quyết định khởi tố, bắt tạm giam ông Phạm Đình Quý, Công an tỉnh Đắk Lắk cho rằng, giảng viên của ĐH Tôn Đức Thắng đã có hành vi phát tán tài liệu nhằm hạ thấp uy tín, xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, tức phạm tội Vu khống
Khởi tố, tạm giam 4 tháng Giảng viên ĐH Tôn Đức Thắng Phạm Đình Quý
Những ngày qua, dư luận Việt Nam đang rất quan tâm vụ việc TS. Phạm Đình Quý, Giảng viên Đại học Tôn Đức Thắng “bị Công an Đắk Lắk mời làm việc”, rồi sau đó là có thông báo về việc bắt giữ người trong trường hợp khẩn cấp đối với ông Phạm Đình Quý và đến ngày hôm nay, 2/10, võ sư, giảng viên này đã chính thức bị khởi tố, bắt giam theo điều 156 Bộ Luật Hình sự vì hành vi vu khống.
Cụ thể, trưa ngày 2/10, Công an tỉnh Đắk Lắk đã có quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam 4 tháng đối với ông Phạm Đình Quý (sinh ngày 1/1/1981, quê gốc tỉnh Quảng Ngãi, là võ sư, giảng viên ĐH Tôn Đức Thắng TP.HCM) vì hành vi vu khống.
Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Đắk Lắk cũng đã phê chuẩn quyết định khởi tố, bắt tạm giam bị can.
Đồng thời, trong Quyết định khởi tố, bắt tạm giam ông Phạm Đình Quý, Công an tỉnh Đắk Lắk cho rằng, giảng viên của ĐH Tôn Đức Thắng đã có hành vi phát tán tài liệu nhằm hạ thấp uy tín, xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác- tức phạm tội Vu khống theo khoản 2, Điều 156 Bộ Luật Hình sự 2015.
Trước đó, Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Đắk Lắk đã có quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam đối với Hoàng Minh Tuấn (40 tuổi, trú huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk) cũng về hành vi “vu khống”, quy định tại khoản 2 Điều 156 Bộ luật hình sự.
Cụ thể, theo Tuổi Trẻ, TS, võ sư Hoàng Minh Tuấn là học trò của TS Phạm Đình Quý – giảng viên Trường ĐH Tôn Đức Thắng, người đứng đơn tố cáo một lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk.
Ông Hoàng Minh Tuấn hiện cũng bị tạm giam tại Cơ quan điều tra, Công an tỉnh Đắk Lắk để phục vụ công tác điều tra theo đúng quy định pháp luật.
Trước đó, các cơ quan báo đài, truyền thông Việt Nam đưa tin rộng rãi về việc Công an tỉnh Đắk Lắk xác định đã mời ông Tuấn và ông Quý lên làm việc để điều tra về hành vi bôi nhọ, xúc phạm người khác. Ngày 19/9, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Đắk Lắk đã khởi tố vụ án vu khống theo điều 156 Bộ luật Hình sự.
Công an Đắk Lắk nói gì về vụ bắt giữ khẩn cấp ông Phạm Đình Quý?
Chiều ngày 30/9, ông Phạm Đình Phú, anh trai của ông Phạm Đình Quý xác nhận, gia đình đã nhận được thông báo chính thức của Công an tỉnh Đắk Lắk về việc bắt giữ khẩn cấp đối với ông Phạm Đình Quý.
Trao đổi với báo chí, anh trai của TS. Phạm Đình Quý cho biết, phải đến trưa ngày 30/9 gia đình ông mới chính thức nhận được thông báo ghi ngày 27/9 của Công an tỉnh Đắk Lắk về việc “Giữ người trong trường hợp khẩn cấp” và “Bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp” đối với ông Phạm Đình Quý.
Nội dung thông báo của Công an Đắk Lắk khẳng định ông Phạm Đình Quý bị bắt giữ trong trường hợp khẩn cấp để điều tra về hành vi “Phát tán tài liệu nhằm hạ thấp uy tín, bôi nhọ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác”, theo Điều 156, Bộ luật Hình sự. Hiện ông Quý đang bị tạm giữ tại trại tạm giam Công an tỉnh Đắk Lắk.
Cũng vào chiều ngày 30/9, ông Phạm Đình Trang (bố của TS. Phạm Đình Quý, trú ở phường Tân An, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận) xác nhận phải đến khoảng 11h trưa ngày 30/9 gia đình mới nhận được Thông báo của Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh Đắk Lắk về vụ bắt giữ ông Quý.
Ông Phạm Đình Quý quê là TS Huấn luyện thể dục thể thao, từng là vận động viên tuyển quốc gia, kiện tướng quốc gia môn võ cổ truyền. Ông làm giảng viên khoa Khoa học Thể thao, Đại học Tôn Đức Thắng, từ tháng 4/2019.
Trước đó, tối 23/9, vợ chồng ông Quý đang đi ăn ở đường D1 (quận 7, TP.HCM) - gần Đại học Tôn Đức Thắng) thì bị cán bộ Công an tỉnh Đắk Lắk (được cho là mặc thường phục) đưa về trụ sở Công an TP.HCM ở quận 1 làm việc. Đến sáng 24/9, vợ ông Quý được cho về, ông Quý bị di lý lên Đắk Lắk phục vụ công tác điều tra.
Ngày 28/9, sau nhiều ngày không liên lạc được với con trai, ông Phạm Đình Trang cho biết, gia đình ông đã gửi đơn cầu cứu đến nhiều cơ quan chức năng về việc TS. Quý bị Công an “mời lên làm việc” mà không rõ lý do.
Về vụ việc của ông Quý, đại diện Ban lãnh đạo trường ĐH Tôn Đức Thắng – ông Trần Trọng Đạo, người thay GS.TS Lê Vinh Danh, hiện đã bị đình chỉ chức Hiệu trưởng) cho biết, liên quan đến thông tin TS Phạm Đình Quý bị Công an Đắk Lắk bắt giữ, gia đình ông Quý cũng đã có đơn gửi đến Trường ĐH Tôn Đức Thắng, nơi ông này là cán bộ Giảng viên.
Tuy nhiên, ngày 1/10, phía Trường ĐH Tôn Đức Thắng khẳng định vẫn chưa nhận được thông tin chính thức từ Công an tỉnh Đắk Lắk để ổn định tình hình nội bộ của giảng viên, sinh viên và sắp xếp giờ dạy của giảng viên.
Vụ Công an Đắk Lắk bắt giữ TS. Phạm Đình Quý từ quan điểm của luật sư
Liên quan vụ TS. Phạm Đình Quý - Giảng viên Khoa Khoa học Thể thao của Trường ĐH Tôn Đức Thắng bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội "Vu khống", luật sư Quách Thành Lực (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho rằng việc ông Quý bị khởi tố về tội Vu khống cũng chưa khẳng định chắc chắn bị can có tội hay không.
Theo Luật sư Quách Thành Lực, cơ quan CSĐT khởi tố Tiến sĩ Phạm Đình Quý vì trong quá trình lấy lời khai, thu thập chứng cứ, cơ quan điều tra nhận thấy ông Quý có dấu hiệu thực hiện hành vi phạm tội nên tiến hành khởi tố bị can để điều tra.
Tuy vậy, việc khởi tố cũng chưa khẳng định bị can có tội hay không mà phải đến khi bản án có hiệu lực mới có thể kết luận. Cụ thể, trao đổi với VTC, Luật sư Quách Thành Lực cho biết, Điều 13 Suy đoán vô tội của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự, thủ tục do bộ luật này quy định và có bản án kết tội của tòa án có hiệu lực pháp luật.
Khi không đủ và không thể làm sáng tỏ căn cứ để buộc tội, kết tội theo trình tự, thủ tục do bộ luật này quy định thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kết luận người bị buộc tội không có tội.
“Theo quy định trên, việc khởi tố bị can thực hiện hoạt động điều tra chỉ là một giai đoạn để cơ quan tiến hành tố tụng chứng minh người đó có hay không thực hiện hành vi phạm tội”, Luật sư Lực bày tỏ.
Vị chuyên gia về Luật nêu rõ, trong qua trình điều tra, truy tố, xét nếu phát hiện không có việc phạm tội, hành vi không cấu thành tội phạm thì cơ quan CSĐT, VKS, tòa án vẫn có thể đình chỉ điều tra, truy tố, tuyên bố không phạm tội đối với người bị khởi tố.
Bình luận về việc TS. Phạm Đình Quý và vợ bị bắt khi đang đi ăn cùng gia đình tối 23/9, luật sư Quách Thành Lực cho biết, việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, việc bắt, tạm giữ, tạm giam người phải theo quy định tại Điều 10 “Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể” của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015.
Theo vị Luật sư, mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Không ai bị bắt nếu không có quyết định của tòa án, quyết định hoặc phê chuẩn của VKS, trừ trường hợp phạm tội quả tang.
“Đặc biệt, nghiêm cấm tra tấn, bức cung, dùng nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nào khác xâm phạm thân thể, tính mạng, sức khỏe của con người”, Luật sư Lực nhấn mạnh.
Theo Luật sư, thông qua diễn biến vụ việc cùng những thông tin mà Công an Đắk Lắk cung cấp, đây là trường hợp giữ người trong trường hợp khẩn cấp theo quy định tại Điều 110 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.
Trong đó quy định người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp phải thuộc một trong các trường hợp quy định tại điều luật này và quy trình giữ người phải đúng quy định của pháp luật.
Cụ thể, theo quy định này, cơ quan Công an tỉnh Đắk Lắk có quyền giữ người trong trường hợp khẩn cấp nếu phát hiện có dấu vết của tội phạm ở người, tại chỗ ở, nơi làm việc hoặc trên phương tiện của người bị nghi thực hiện tội phạm và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc người đó trốn hoặc tiêu hủy chứng cứ.
Đồng thời, trong hồ sơ phải có chứng cứ, tài liệu xác định có dấu vết, tài liệu, đồ vật của tội phạm ở người hoặc tại chỗ ở hoặc nơi làm việc hoặc trên phương tiện của người bị nghi thực hiện tội phạm đó, tài liệu, căn cứ xác định người đó bỏ trốn hoặc tiêu hủy chứng cứ.
Tuy nhiên, Luật sư Quách Thành Lực nhấn mạnh, việc thi hành lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp phải theo đúng quy định tại khoản 2 Điều 113 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015. Trong đó, việc bắt giữ người nếu không có sự chứng kiến của đại diện chính quyền xã, phường nơi bắt người thì đây là hành vi không tuân thủ đúng quy định.
“Việc ông Quý được đưa đến cơ quan công an ở TP.HCM để làm việc rồi tiếp tục đưa lên Đắk Lắk, thể hiện cơ quan điều tra đã ban hành quyết định tạm giữ và ra lệnh bắt giữ người. Trong trường hợp có quyết định tạm giữ, lệnh bắt giữ người thì cơ quan công an có quyền di lý người đó về trụ sở cơ quan có thẩm quyền”, vị chuyên gia lý giải.
“Tuy nhiên, nếu cơ quan công an không thông báo về việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt người cho gia đình người bị giữ, bị bắt là chưa tuân thủ đúng quy định tại điều 116 Bộ luật Tố tụng hình sự”, ông Lực cho biết thêm.
Dư luận Việt Nam hiện đang xôn xao về vụ việc suốt những ngày qua, tuy nhiên, cơ quan CSĐT cho biết không cung cấp thông tin gì ngoài việc biết ông Quý bị bắt vì tội “Vu khống”, đồng thời Công an Đắk Lắk chỉ nêu lý do vụ án đang được điều tra.
Trước vấn đề này, luật sư Quách Thành Lực nêu quan điểm cơ quan công an nên công khai những thông tin về vụ việc để thể hiện tính minh bạch, đúng đắn mà vẫn không làm lộ bí mật điều tra.
“Ngoài ra, gia đình người bị giữ, bị bắt đang có đơn thư khiếu nại nên trong thời gian tới, cơ quan công an sẽ phải có văn bản trả lời cho người khiếu nại biết rõ căn cứ, lý do tính hợp pháp, đúng đắn trong việc giữ, bắt người đối với ông Quý”, Luật sư Quách Thành Lực nhấn mạnh.
