Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng cho hay, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cũng đã nhìn nhận rõ sai sót trong đó có trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hiện Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo cương quyết, đó là thay Chủ tịch Hội đồng thẩm định sách giáo khoa.
Làm rõ trách nhiệm trong sai sót của bộ sách giáo khoa lớp 1
Sáng ngày 4/11, Quốc hội tiếp tục phiên thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế - xã hội, nhiều Đại biểu Quốc hội tiếp tục đề cập sai sót trong sách giáo khoa tiếng Việt, bộ Cánh Diều cũng như quy trình thẩm định sách giáo khoa.
Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam có giải trình về vấn đề Đại biểu Quốc hội phản ánh những nội dung cần chú ý liên quan đến những sai sót trong sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 bộ Cánh Diều trong Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Theo đó, phát biểu tranh luận về vấn đề sách giáo khoa, những tồn tại chưa khắc phục được trong ngành giáo dục, mở đầu phiên tại hội trường Quốc hội sáng nay, bà Phạm Thị Minh Hiền (đoàn Phú Yên) thẳng thắn, không phải ngẫu nhiên mà xã hội “bức xúc và giận dữ” về bộ sách giáo khoa trong thời gian gần đây.
Bà Phạm Thị Minh Hiền nhận định, do là năm đầu tiên áp dụng một chương trình nhiều bộ sách theo hình thức xã hội hóa, trong điều kiện cơ sở vật chất còn thiếu thốn, đội ngũ giáo viên bậc tiểu học chưa thể đạt yêu cầu cao hơn, chắc chắn còn nhiều bỡ ngỡ.
Tuy nhiên, vị đại biểu cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, sách giáo khoa khi biên soạn bị “gọt đẽo” theo một hệ thống chưa hoàn thiện.
“Quy trình thẩm định phát hành sách còn lỏng lẻo, dễ dãi, vội vàng đến khó tin và cách đùn đẩy trách nhiệm như một trận đá bóng không có trọng tài điều khiển khi xảy ra sự cố”, ĐBQH Phạm Thị Minh Hiền bức xúc.
Tại diễn đàn Quốc hội, bà Hiền nêu quan điểm, giá trị một bộ sách giáo khoa hoàn toàn khác với sản phẩm hàng hóa thông thường, nếu chấp nhận một bộ sách như một lớp xây đầy những mảng chắp vá được phát hành thì đó là “thái độ thỏa hiệp rất nguy hại”, là sự xem nhẹ giá trị nhân văn, trong sáng của Tiếng Việt.
Vị ĐBQH đoàn Phú Yên kiến nghị Chính phủ và các bên liên quan cần có trách nhiệm trong bày tỏ thái độ, quan điểm đúng đắn dựa trên quyền lợi người học, nhất là trẻ em, phải đảm bảo rằng các quyền của trẻ thông qua giảng dạy văn hóa cần được bảo vệ, thực thi nghiêm túc.
“Xin đừng trút áp lực, trách nhiệm lên đội ngũ giáo viên bởi chính họ cũng cần được bảo vệ, hãy dành sự quan tâm trước hết cho giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh”, vị ĐBQH nhấn mạnh.
“Tôi rất mong các cơ quan điều hành có trách nhiệm cần mạnh dạn nhìn thẳng sự thật, có thể cân nhắc trong việc sử dụng những bộ sách giáo khoa có chất lượng thấp, cần thiết thì nên lùi thời gian lại để hoàn thiện chặt chẽ hơn về mọi mặt”, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền tha thiết bày tỏ.
Chưa hết, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền còn mong muốn Chính phủ làm rõ trách nhiệm trong sự cố sách giáo khoa lớp 1, đặc biệt là lỗi sai cần được giải quyết, xử lý nghiêm minh từng khâu, từng bộ phận, xem xét bổ sung, thay đổi, điều chỉnh hội đồng thẩm định sách giáo khoa chứ không chỉ dừng lại ở việc rút kinh nghiệm.
Cũng tham gia tranh luận về vấn đề này, đại biểu Quách Thế Tản (đoàn Hòa Bình) nhìn nhận, việc quản lý sách giáo khoa và tài liệu tham khảo hiện nay còn bất cập khi triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, nhất là một số nội dung chưa phù hợp trong sách giáo khoa môn Tiếng Việt lớp 1, thuộc bộ sách Cánh Diều bị dư luận phê phán trong suốt thời gian qua.
Theo ĐBQH Quách Thế Tản, mặc dù Bộ Giáo dục và Đào tạo có những chỉ đạo, giải pháp kịp thời, song cần rút kinh nghiệm việc này.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Bộ GD&ĐT cần rút kinh nghiệm về thẩm định SGK
Hôm nay, tham gia phát biểu giải trình về các vấn đề mà ĐBQH nêu liên quan đến những sai sót trong sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1 bộ Cánh Diều trong Chương trình giáo dục phổ thông mới, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã thẳng thắn yêu cầu Bộ GD&ĐT tiếp tục rút kinh nghiệm để hoàn thiện quy trình thẩm định SGK, tránh lặp lại những sai lầm tương tự.
Trước hết, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cảm ơn các ý kiến đại biểu phát biểu tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội trong 2 ngày 3/11 và 4/11/2020 và các ý kiến góp ý của đại biểu Quốc hội, nhà khoa học giáo dục, nhà văn, nhà thơ, nhà văn hóa, giáo viên và người dân.
“Chính phủ đã lắng nghe và thấy rằng, tất cả ý kiến góp ý đều tâm huyết, trách nhiệm với mong muốn góp ý cho Bộ Giáo dục, cho ngành Giáo dục và Đào tạo có bộ sách giáo khoa tốt nhất, thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục”, Phó Thủ tướng nêu rõ.
Trao đổi với các đại biểu, đồng chí Phó Thủ tướng khẳng định, giáo dục là vấn đề lớn, hiện nay Việt Nam đang tiến hành đổi mới giáo dục, nên gần như năm nào chủ đề giáo dục cũng được cử tri và đại biểu Quốc hội quan tâm góp ý.
Theo Phó Thủ tướng, đổi mới Chương trình sách giáo khoa phổ thông được thực hiện theo Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội và được quy định rất kỹ trong Luật Giáo dục (sửa đổi). Trong đó, Luật đã nêu rõ trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về sách giáo khoa, từ việc hướng dẫn quy trình biên soạn, thành lập quy trình thẩm định. Luật Giáo dục (sửa đổi) đã quy định rõ ràng thẩm quyền không thuộc Chính phủ hay Thủ tướng Chính phủ.
“Trách nhiệm trực tiếp ở đây là của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Luật quy định rất rõ, trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm về sách giáo khoa ở tất cả các khâu đó. Tuy nhiên, cũng như các vấn đề giáo dục khác, dù không thuộc thẩm quyền nhưng Chính phủ và Thủ tướng đặc biệt quan tâm vấn đề sách giáo khoa”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Theo ông Vũ Đức Đam, trong các phiên họp Chính phủ, sách giáo khoa đều được đưa ra thảo luận. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng 2 lần họp với Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, cùng với lãnh đạo Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cùng các chuyên gia, người tham gia thẩm định và viết chương trình sách giáo khoa.
“Cá nhân tôi nhiều lần từng gặp các đồng chí, các thầy cô giáo, sơ bộ đúng như đại biểu quốc hội nói. Bộ trưởng Nhạ cũng nói với tôi là Bộ trưởng không hề có kiến thức và kinh nghiệm dạy ngữ văn lớp 1. Qua các lần làm việc, tôi có thể nói, bộ sách giáo khoa đã được biên soạn nhưng cuốn Tiếng Việt của nhóm Cánh Diều đã được Bộ thẩm định, phê duyệt là có lỗi, có sai sót, có sạn”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam thẳng thắn thừa nhận.
Khẳng định tại Nghị trường, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam bày tỏ quan điểm đồng tình với ý kiến của đại biểu Quốc hội là “sai đến đâu, sai mức nào cần có sự đánh giá của cơ quan chuyên môn”. Tuy nhiên, đại diện lãnh đạo Chính phủ cũng khẳng định những việc liên quan đến chuyên môn về dạy ngôn ngữ cho trẻ mới đi học người bình thường không hiểu thì phải trao đi đổi lại một cách cởi mở và cầu thị.
Về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp thu theo đúng tinh thần như vậy.
“Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã nhìn nhận rõ sai sót trong đó có trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hiện Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ đã chỉ đạo cương quyết, đó là thay Chủ tịch Hội đồng thẩm định sách giáo khoa”, đồng chí Vũ Đức Đam nêu rõ.
Nhất định Việt Nam sẽ đổi mới giáo dục thành công
Đồng chí Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, hiện Chính phủ tiếp tục chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đối với những sai sót có thể tránh được thì phải rút kinh nghiệm nghiêm túc để quy trình thẩm định sách giáo khoa lớp 2, lớp 6 và các năm tiếp theo không để xảy ra tình trạng tương tự.
Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam khẳng định, có nhiều việc Bộ Giáo dục và Đào tạo không thông tin kịp thời và có sự trao đổi cần thiết để đại biểu và người dân có thông tin đầy đủ.
Nói về việc trước đây, Việt Nam thực hiện một chương trình, một bộ sách giáo khoa và gần như thực hiện bắt buộc trong hệ thống giáo dục trong cả nước, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam dẫn ví dụ trước đây sử dụng một bộ sách giáo khoa như quy định đồng phục Áo dài một màu, một kiểu.
“Hiện nay thực hiện một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa giống như Áo dài có nhiều màu, nhiều chất liệu, nhiều kiểu dáng khác nhau nhưng nhìn vào vẫn thấy đó là Áo dài. Và một bộ sách hay nhiều bộ sách thì yêu cầu về chất lượng sách giáo khoa ít nhất phải bằng hoặc cao hơn, tốt hơn trước kia”, ông Đam nói.
Đại diện lãnh đạo Chính phủ cũng nhấn mạnh, để làm tốt được điều này, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo cần tận dụng công nghệ thông tin, công khai bản thảo sách giáo khoa lên hệ thống mạng để người dân, giáo viên, người có kinh nghiệm dạy trẻ góp ý, qua đó chắt lọc tiếp thu để tạo sự đồng thuận trong toàn xã hội.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam bày tỏ sự tin tưởng rằng, với các ý kiến đóng góp tâm huyết, trách nhiệm cho ngành giáo dục, cùng với việc kế thừa những thành tựu đã đạt được nhất định Việt Nam sẽ đổi mới giáo dục thành công.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói gì về lùm xùm sách giáo khoa?
Giải trình chiều qua về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cho biết, thực hiện Nghị quyết 88 và xã hội hóa sách giáo khoa, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức thẩm định, phê duyệt 46 quyển sách giáo khoa, thuộc 5 bộ sách của 3 Nhà xuất bản. Trong đó, các bộ sách này đều được các nhà trường lựa chọn đưa vào sử dụng.
Theo người đứng đầu Bộ GD&ĐT, sách Tiếng Việt 1 thuộc bộ Cánh Diều thời gian qua nhận được nhiều góp ý của nhân dân. Qua kiểm tra từ các ý kiến góp ý, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã yêu cầu Hội đồng thẩm định quốc gia, tác giả, nhà xuất bản lắng nghe, tiếp thu và hiện đang chỉnh sửa các ngữ liệu sử dụng chưa phù hợp cho “chuẩn” với trình độ, nhận thức, tâm lý lứa tuổi lớp 1.
Vị lãnh đạo cũng khẳng định dựa trên Thông tư 33 về sách giáo khoa cũng như kinh nghiệm trước đây và kinh nghiệm thế giới, sách giáo khoa vẫn được hiệu đính, chỉnh sửa thường xuyên cho phù hợp thực tiễn chứ không phải ban hành xong là xong.
“Chúng tôi yêu cầu tất cả đều rà soát lại và căn cứ thực tiễn, theo Nghị quyết 122 là sau một năm Bộ GD&ĐT cho tổng kết, rút kinh nghiệm hoàn thiện SGK. Chúng tôi tiếp thu ý kiến của ĐBQH, nhân dân, cùng với đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy tiếp tục rà soát để SGK hoàn thiện hơn”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nêu rõ.
Bộ trưởng Nhạ cũng bày tỏ “cả ngành giáo dục đã cố gắng nhưng khó tránh khỏi những thiếu sót”, đồng thời cam kết sẽ tiếp tục lắng nghe để hoàn thiện tốt hơn.
“Sách lớp 1 có sạn, có sai sót, nhưng không đến mức phải chuyển công an điều tra”, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói.
Về ý kiến ĐBQH cho rằng giá SGK lớp 1 mới cao hơn khoảng 2 lần, Bộ trưởng nói lý do là sách SGK biên soạn theo cách tiếp cận bản chất và năng lực. Số trang dài hơn, chất liệu, màu tốt hơn nên khối lượng, giá thành cao hơn.
Lãnh đạo Bộ GD&ĐT cũng bày tỏ đã đề nghị giảm chi phí giá thành, nhà xuất bản cũng đã giảm 2-3 lần. Trình bày phương án giảm giá, Bộ Tài chính cũng đã đồng ý.
Bộ trưởng Nhạ cũng khẳng định Bộ GD&ĐT cũng đã phối hợp Bộ Tài chính tham mưu cho Chính phủ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đưa SGK vào vào mặt hàng nhà nước định giá. để đưa mặt hàng SGK vào danh mục mặt hàng nhà nước định giá.
