Vào tháng 4, Facebook đã làm theo đòi hỏi của Việt Nam yêu cầu tăng cường kiểm duyệt đáng kể các bài đăng “chống nhà nước” đối với người dùng ở địa phương. Theo báo cáo minh bạch được ban quản lý mạng xã hội công bố 2 năm một lần, từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2020, 653 bài đăng đã bị chặn, 167 trang, nhóm và 14 hồ sơ đã bị hạn chế. Lãnh đạo Facebook từ chối tăng tỷ lệ chặn.
Ở Việt Nam, Facebook rất phổ biến, hiện có 65 triệu người dùng, tức là gần 67% dân số nước này, theo chỉ số này Việt Nam đứng thứ 7 trên thế giới. Trong một năm Facebook có doanh thu khoảng 1 tỷ USD từ quảng cáo tại Việt Nam. Các chuyên gia phương Tây cho rằng, Chính phủ Việt Nam và lãnh đạo Facebook sẽ đạt được thỏa hiệp, vì chính quyền nước này lo ngại làn sóng phẫn nộ trong dư luận nếu mạng xã hội này bị chặn hoàn toàn, còn công ty Mỹ không muốn mất một thị trường đầy hứa hẹn.
Mạng xã hội là một công cụ để thao túng dư luận
Tôi thấu hiểu mối lo ngại của Chính phủ Việt Nam, - nhà khoa học chính trị Vladimir Kolotov, Chủ nhiệm Khoa Lịch sử các nước Viễn Đông, Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh thuộc trường Đại học Tổng hợp Quốc gia Saint Petersburg, nói. - Mạng xã hội là một công cụ rất quan trọng được sử dụng để tạo ra sức ép dư luận phải hành động phù hợp với các chuẩn mực chính trị - xã hội cần thiết. Đây cũng là một công cụ để thao túng dư luận. Các hệ điều hành hiện đại đều thu thập thông tin ngầm về người dùng Facebook: những sở thích, mối quan hệ của bạn, bạn giao tiếp với ai, bạn trao đổi những thông tin riêng tư và công khai nào. Mạng xã hội tạo ra hồ sơ người dùng kỹ thuật số, phản ánh các sở thích của bạn dựa theo lượt thích trong hồ sơ người dùng. Người dùng nhìn thấy trên trang của mình các loại quảng cáo bán hàng hóa mà anh ta thích, thấy những tiêu đề có thể thay đổi sở thích chính trị của anh ta. Tất cả các mạng xã hội đều được sử dụng tích cực để điều phối các cuộc biểu tình, chúng ta đã thấy điều này trong làn sóng biểu tình Mùa xuân Ả Rập, ở Ukraina và Belarus. Các mạng xã hội của Mỹ kiểm duyệt ngay cả các bài đăng của Tổng thống Mỹ đương nhiệm Donald Trump và biết thao túng dư luận Mỹ. Còn việc thao túng người dùng Việt Nam, những người không am hiểu về công nghệ chính trị, là một nhiệm vụ đơn giản đối với họ. Tự do ngôn luận trên Facebook là một ảo tưởng. Chúng tôi đã chứng kiến việc ngăn chặn các tuyên bố phản đối ban quản lý của Facebook, chẳng hạn như về quy chế của Crưm thuộc Nga. Vào tháng 5 năm nay, Facebook đã xóa hình ảnh lá cờ chiến thắng được lính Hồng Quân cắm trên nóc tòa nhà Reichstag ở Berlin vào ngày 1 tháng 5 năm 1945, còn có nhiều trường hợp khác rất đáng phẫn nộ.
Siêu dữ liệu là tài nguyên giá trị nhất thế giới
Dữ liệu người dùng - siêu dữ liệu (metadata) là những khối lượng dữ liệu khổng lồ có thể được mua bán, đây là mặt hàng kinh doanh lợi nhuận cao. Siêu dữ liệu được gọi là khoáng chất đắt nhất trong thời đại kỹ thuật số. Số tiền mà FB thu được từ quảng cáo tại Việt Nam ít hơn nhiều so với số tiền mà công ty có thể thu được từ việc hỗ trợ các thế lực thù địch. Giáo sư Kolotov nhận xét: Nếu các cố gắng làm thay đổi hệ thống chính trị - xã hội ở Việt Nam mang lại kết quả, Facebook sẽ mở rộng đáng kể sự tham gia vào không gian ảo của đất nước. Trong thế giới kỹ thuật số ngày nay, bạn có thể bị đe dọa đóng cửa hệ thống thanh toán, hệ điều hành trên máy tính và các thiết bị khác. Do đó, những quốc gia muốn tự bảo vệ mình đang tạo ra mạng xã hội của riêng họ, hệ thống thanh toán và điều hành của riêng họ.
Cần phải tạo mạng xã hội hiệu quả của riêng mình
Các hệ thống mạng xã hội toàn cầu là một ví dụ điển hình về cái bẫy, chẳng hạn như cái bẫy khỉ ở các nước nhiệt đới, khi con khỉ đến, bỏ tay vào và cầm quả cam đang nằm trong hộp, nhưng, sau đó không thể rút tay ra với một quả bị ôm chặt. FB thu hút người dùng bằng những hình ảnh đẹp, nhưng, chức năng chính của nó là thu thập thông tin. Sau đó, các dữ liệu này sẽ được rao bán và có thể được sử dụng để can thiệp vào công việc nội bộ của đất nước. Cần phải tạo ra các mạng xã hội hiệu quả của riêng mình và khuyến khích các nhà phát triển, để số lợi nhuận không chuyển ra nước ngoài, để không cho phép ai đó từ nước ngoài thao túng người dùng trong nước, - chuyên gia Nga nhận xét.
