Trong bài viết: “ASEAN khẳng định vai trò trung tâm trong một năm 2020 đầy biến động” Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng nhận định, năm 2020 đã khép lại với những biến động phức tạp, đa chiều chưa từng có trong môi trường địa chính trị-kinh tế thế giới và khu vực. Như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc từng nói: “Con tàu ASEAN 2020” đã đi qua “vùng biển động, dông bão dữ dội của đại dịch COVID-19, bị chao đảo bởi tình hình thương mại, kinh tế suy giảm, cạnh tranh địa chiến lược quốc tế diễn ra gay gắt tại khu vực.
“Không chùn bước trước khó khăn, “con tàu ASEAN 2020” dưới sự dẫn dắt của “thuyền trưởng” Việt Nam và sự chung tay, góp sức của các nước thành viên và các đối tác, bạn bè khu vực và quốc tế đã bản lĩnh, vững vàng vượt qua các thách thức, khẳng định mạnh mẽ vai trò trung tâm ở khu vực cũng như nâng cao vị thế và uy tín trên trường quốc tế” - Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng nhận định.
Nhấn mạnh “lửa thử vàng, gian nan thử sức”, thứ trưởng cho rằng, trong năm 2020, trước những thử thách chưa từng có, vai trò trung tâm của ASEAN tiếp tục được thể hiện và khẳng định trên tất cả khía cạnh.
Trước hết là chủ đề của năm Chủ tịch ASEAN 2020: “ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng”, thể hiện hài hòa các khía cạnh của vai trò trung tâm. Nếu đoàn kết, gắn kết, hợp tác chặt chẽ là cơ sở vững chắc, thì thích ứng chủ động, kịp thời là phương cách để ASEAN tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm, dẫn dắt ở khu vực.
“Trước nguy cơ hoãn hủy các hội nghị, cuộc họp do kết nối, hàng không bị gián đoạn, dưới sự chủ trì của Việt Nam, ASEAN đã linh hoạt và kịp thời điều chỉnh phương thức hoạt động, chuyển hàng trăm hội nghị, cuộc họp sang trực tuyến. Trong năm 2020, hơn 550 hội nghị, cuộc họp được tổ chức theo hình thức trực tuyến. Điều này không chỉ giúp giữ vững đà đối thoại và hợp tác ở khu vực, mà còn tạo cơ sở để định hình một phương cách hoạt động mới, giúp nâng cao khả năng linh hoạt và thích ứng của ASEAN” - Trưởng đoàn Quan chức cấp cao Việt Nam tại ASEAN cho hay.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng, ASEAN tiếp tục khẳng định vai trò, tiếng nói quan trọng về những vấn đề thiết yếu liên quan tới hoà bình và an ninh khu vực.
“Với những vấn đề phức tạp như Biển Đông, ASEAN luôn phối hợp chặt chẽ, duy trì đồng thuận và tiếng nói chung. Đặc biệt, trong năm 2020, vai trò của luật pháp quốc tế được các nước nhấn rất mạnh, nhất là vai trò của Công ước Luật biển là khuôn khổ pháp lý điều chỉnh mọi hoạt động trên các vùng biển và đại dương” - ông chỉ ra.
Vị thế “nòng cốt”, “dẫn dắt” của Việt Nam
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng cũng chỉ ra, trên nền tảng quan hệ đối tác đối thoại đã được thiết lập, ASEAN tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc thêm các quan hệ đối tác hiện có, trong đó đã nhất trí nâng cấp quan hệ ASEAN-EU lên tầm đối tác chiến lược, đồng thời chủ động triển khai nhiều biện pháp tăng cường quan hệ với các đối tác khác.
“Trước việc một số đối tác tìm cách lôi kéo ASEAN theo sáng kiến, chiến lược khu vực riêng, ASEAN kiên trì đề cao các mục tiêu, nguyên tắc và ưu tiên nêu trong Tài liệu quan điểm về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, đồng thời vận động trở lại các đối tác ủng hộ, hỗ trợ ASEAN triển khai những định hướng, ưu tiên nêu trong tài liệu vì lợi ích chung của hoà bình, ổn định và phát triển…” - ông Nguyễn Quốc Dũng lưu ý.
Ở cấp độ toàn cầu, theo Trưởng đoàn Quan chức cấp cao Việt Nam tại ASEAN, ASEAN đã có nhiều nỗ lực tham gia, đóng góp vào xử lý những thách thức, vấn đề chung. Nhiều đề xuất về thúc đẩy phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu, bình đẳng giới và tăng quyền cho phụ nữ đã được thông qua và đưa vào triển khai. Hợp tác ASEAN với Liên Hợp Quốc và các cơ quan chức năng tiếp tục được tăng cường. Hoàn tất đàm phán và ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP)...
Nhấn mạnh, vai trò trung tâm của ASEAN vừa là mục tiêu, vừa là nguyên tắc chỉ đạo hoạt động của ASEAN, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng lưu ý, vai trò trung tâm không phải là một “đặc quyền” có sẵn.
“ASEAN chỉ có thể tạo nên và phát huy được vai trò trung tâm thông qua uy tín, sự chân thành cùng với lập trường “trung lập, hoà bình, đối thoại và hợp tác” được tạo dựng từ những nỗ lực không ngừng nghỉ của ASEAN trong suốt chặng đường hình thành và phát triển. Trải qua những gian nan, thử thách chưa từng có, vai trò trung tâm của ASEAN càng được củng cố và tôi luyện thêm trong năm 2020” - Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho hay.
Trưởng đoàn Quan chức cấp cao Việt Nam tại ASEAN cũng chỉ rõ, trong vai trò Chủ tịch ASEAN, cùng ASEAN vượt qua năm 2020 với những khó khăn, thách thức chưa từng có, “Việt Nam càng khẳng định được vị thế là một trong những thành viên “nòng cốt”, “dẫn dắt”, tích cực xây dựng và định hình các luật chơi trong ASEAN và khu vực”.
“Những kết quả này sẽ tạo tiền đề quan trọng để Việt Nam cùng các nước ASEAN tiếp tục chèo lái “con tàu ASEAN” vượt qua mọi thử thách, gắn kết hơn và có năng lực thích ứng ngày càng cao hơn, đạt thêm nhiều thắng lợi mới trong thời gian tới” - Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam nói.
