Từ Việt Nam đến Vladimir Putin. Oliver Stone sinh nhật 75 tuổi
21:37 15.09.2021 (Đã cập nhật: 21:44 15.09.2021)
© AFP 2023 / Tizana Fabi
Đăng ký
Ngày 15 tháng 9 đánh dấu kỷ niệm 75 năm ngày sinh của Oliver Stone, một trong những đạo diễn nổi tiếng, sáng giá nhất và gây tranh cãi nhất của điện ảnh hiện đại.
Cuộc đời của Oliver Stone rất nhiều biến cố. Ông sinh ra tại New York vào ngày 15 tháng 9 năm 1946, sau khi học xong trung học, đỗ vào Đại học Yale danh tiếng, nhưng bỏ học và đi dạy tiếng Anh ở miền Nam Việt Nam. Một năm sau, anh nhận được công việc trên một con tàu đi từ Châu Á đến Hoa Kỳ, quay trở lại trường Yale, nhưng lại rời đi vì công việc.
Năm 1967, ông nhập ngũ - và một lần nữa đến Việt Nam, nhưng bây giờ là tham chiến. Stone chiến đấu dũng cảm, bị thương, được tặng huy chương "Ngôi sao đồng" cùng chữ "V" (thể hiện sự anh dũng trên chiến trường). Và, chỉ khi sống sót sau tất cả những điều này, ông đã nhập học Đại học New York, nhận được bằng mỹ thuật, và một trong những giáo sư của ông là đạo diễn Martin Scorsese. Sau đó, Stone lấn sân sang lĩnh vực kinh doanh điện ảnh.
Đạo diễn Oliver Stone trong quá trình quay phim, năm 1991
© AP Photo / Pat Sullivan
"Platoon" (Trung đội), 1986
Vào thời điểm phim "Platoon" (Trung đội) xuất hiện - năm 1986 - điện ảnh Hoa Kỳ, với những đạo diễn xuất sắc nhất, bận rộn suy nghĩ lại trải nghiệm bi thảm của Chiến tranh Việt Nam kết thúc vào năm 1975 bằng sự thất thủ Sài Gòn.
Nói chung, Stone viết kịch bản đầu tiên của mình từ cuối những năm 1960. Trong đó, ông mô tả trải nghiệm Việt Nam của mình và thậm chí còn gửi bản thảo cho Jim Morrison, đề nghị quan tâm đến dự án, đóng vai chính và cho phép sử dụng âm nhạc của ban "The Doors", nhưng nhạc sĩ này không trả lời. Năm 1976, một phiên bản mới của câu chuyện này xuất hiện, được gọi là "Tiểu đội", nhưng các hãng phim từ chối đưa kịch bản vào thực hiện, coi Việt Nam không phải là một chủ đề quá phổ biến. Mười năm sau, Stone đã từng nghĩ «Platoon» sẽ không bao giờ ra mắt, nhưng sau đó ông đã gặp nhà sản xuất Dino De Laurentiis, cho phép tay "lính mới" quay những gì mong muốn từ lâu.
Màn ra mắt gây tiếng vang lớn: "Platoon" mang về cho Stone giải "Oscar" đạo diễn đầu tiên và một đề cử khác cho kịch bản. Năm đó ông còn được đề cử cho kịch bản "Salvador", nhưng Viện Hàn lâm điện ảnh quyết định ông chỉ cần một bức tượng đã đủ rồi. Bản thân bộ phim đó sau đó đã trở thành phần đầu tiên trong bộ ba phim về "Việt Nam" của Stone, bao gồm "Born on the Fourth of July" (Sinh ngày 4 tháng Bảy) (một giải Oscar cho đạo diễn và hai đề cử - cho kịch bản và phim hay nhất) và "Heaven and Earth" (Thiên Đường và Trái Đất).
"Wall Street" (Phố Wall), 1987
Bộ phim chủ đề tài chính nói về những người môi giới chứng khoán, hoàn toàn trái ngược với «Platoon» và «Salvador». Là một bộ phim kể về cuộc sống gần như bình thường của những nhà kinh doanh chứng khoán, giải "Oscar" xứng đáng đã thuộc về nam diễn viên Michael Douglas. Gần một phần tư thế kỷ sau, Stone phát hành phần tiếp theo về thời đại mới và những anh hùng cũ - "Phố Wall: Tiền không ngủ yên" - nhưng bộ phim này không được giới phê bình lẫn người xem đánh giá cao, và thất bại ở phòng vé.
“JFK” (John F. Kennedy. Phát súng ở Dallas), 1991
Stone đã cống hiến phần lớn sự nghiệp phim ảnh của mình về lịch sử nước Mỹ hiện đại. Ông nghiên cứu về Chiến tranh Việt Nam, luận tội Richard Nixon, tiểu sử của Jim Morrison. Sau đó, ông làm phim tài liệu về 11 tháng Chín ("World Trade Center" — Tòa tháp đôi), về Tổng thống George W. Bush ("W.") và về những bí mật của quyền lực Hoa Kỳ nói chung ("The Untold History of the United States"). Ông cũng không thể bỏ qua vụ ám sát Tổng thống thứ 35 John F. Kennedy, và bộ phim của ông về sự kiện đó không chỉ nhận được ba đề cử Oscar (đạo diễn, kịch bản và phim hay nhất), mà còn dấy lên làn sóng quan tâm về một âm mưu có thể xảy ra, và đã không được khám phá trong cuộc điều tra của FBI những năm đó.
"Natural Born Killers" (Những kẻ giết người do tự nhiên sinh ra), 1994
Nói chung, Stone có khoảng thời gian thành công vào cuối thập kỷ 1980 và đầu những năm 1990. Phim của ông nhận được giải thưởng tại các liên hoan danh giá và nhiều giải thưởng khác nhau, ông là một trong những đạo diễn có uy tín thời bấy giờ với danh sách phim ấn tượng, nhiều người không đạt được nhiều như vậy trong cả cuộc đời. Nhưng một cái gì đó đã xảy ra vào giữa những năm 1990. Trên thực tế, bộ phim nổi tiếng cuối cùng của Stone là "Natural Born Killers" - câu chuyện về một cặp giết người hàng loạt lang thang khắp nước Mỹ. Một giải thưởng đặc biệt của ban giám khảo Liên hoan phim Venice dành cho đạo diễn, một đề cử Quả cầu vàng - và hoàn toàn không có sự quan tâm từ ban trao giải Oscar. Không phải ai cũng thích cốt truyện, và việc bắt chước các nhân vật chính xuất hiện cuối cùng đã củng cố tai tiếng cho bộ phim.
Cảnh trong phim "Những kẻ giết người do tự nhiên sinh ra" của Oliver Stone
© Ảnh : Warner Bros. Pictures (1994)
Chủ đề chính trị
Điện ảnh của Oliver Stone ngày càng bị chính trị hóa công khai. Điều đó không có gì đáng ngạc nhiên, bởi theo thời gian, từ điện ảnh hư cấu, ông bắt đầu chuyển sang phim tài liệu, rồi hoàn toàn là chủ đề chính trị.
Và ở đây, không bị giới hạn bằng các quy luật nghệ thuật, ông đã tự do phổ biến quan điểm chính trị của mình, giống như người đồng nghiệp Michael Moore trong phim tài liệu, dựa trên những lời chỉ trích không kiềm chế đối với chính sách nhà nước của Hoa Kỳ và sự ủng hộ của những người phản đối, những người thường ở bên phía đối lập về chính trị.
Trong số đó có bộ phim truyện "Snowden" và một số phim tài liệu - chân dung các nhà cách mạng Mỹ Latinh.
Năm 2003, ông đạo diễn bộ phim «Comandante», dựa trên cuộc phỏng vấn với Fidel Castro.
Năm 2017, ông phát hành bộ phim truyền hình bốn phần "Phỏng vấn Putin".
Nỗ lực giới thiệu chân dung nhà lãnh đạo Nga, vốn bị phương Tây ác độc hóa, điều khá dễ hiểu đối với một nhà làm phim chỉ trích chính trị Mỹ, đã trở thành lời phản đối trong quan điểm của ông liên quan đến cách tiếp cận thiên vị và thiếu cân bằng. Người phụ trách chuyên mục trên cổng thông tin chính trị The Daily Beast đã viết Stone "cố tình cố tình nhân đạo hóa Putin và làm ác hóa nước Mỹ".
"Ông ấy không thắc mắc hay phản đối những tuyên bố của Tổng thống Nga, mà cho phép Putin hoàn toàn tự do bày tỏ quan điểm của mình".
Bộ phim năm 2019 của ông «Trong cuộc đấu tranh vì Ukraina» được thực hiện với tinh thần tương tự, gần như hoàn toàn phù hợp với quan điểm chính thức của Nga. Trở lại năm 2014, ông mô tả các sự kiện ở Maidan (Kiev) là một âm mưu của CIA, và những kẻ chống đối Tổng thống bị lật đổ Yanukovych là "những người cực đoan tân phát xít được vũ trang tốt". Các cuộc phỏng vấn chính trong phim lại là với Vladimir Putin và với chính trị gia Ukraina thân Nga Viktor Medvedchuk.
Áp phích quảng cáo phim "Trong cuộc chiến vì Ukraina"
© Ảnh : Another Way Productions (2019)
Oliver Stone năm nay 75 tuổi. Đã đến độ tuổi để có thể làm tổng kết. Tuy nhiên, rất khó để làm thất vọng mọi người. Không nghi ngờ gì nữa, người nghệ sĩ và nhà báo với niềm đam mê nhiệt huyết này đã làm quá nhiều điều trong sự nghiệp điện ảnh kéo dài nửa thế kỷ của mình.
