Việt Nam lên tiếng về nguy cơ thử vũ khí hạt nhân và chiến tranh nguyên tử
© Ảnh : TTXVNĐại sứ Đặng Đình Quý - Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại LHQ phát biểu tại phiên họp HĐBA LHQ về tình hình Iraq và hoạt động của Phái bộ LHQ Hỗ trợ Iraq (UNAMI) ngày 25/8/2021.
© Ảnh : TTXVN
Đăng ký
Việt Nam kiên quyết nói không với thử vũ khí hạt nhân. Hà Nội tái khẳng định chính sách không phổ biến, giải trừ vũ khí hạt nhân.
Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc lưu ý đến việc còn một số nước chưa ký, chưa phê chuẩn Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) khiến nguy cơ thử hạt nhân còn bỏ ngỏ.
Tuy nhiên, Đại sứ Đặng Đình Quý, nêu rõ quyền lợi của các nước thành viên Liên Hợp Quốc về nghiên cứu, phát triển, sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình.
Vì sao phải loại bỏ vũ khí hạt nhân trên thế giới?
Sáng ngày 27/9, tại trụ sở Liên Hợp Quốc, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc đã họp kỷ niệm 25 năm ngày mở ký Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT).
Tham dự cuộc họp có Phó Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc, Đại diện cao cấp về Giải trừ quân bị Izumi Nakamitsu, Giám đốc Điều hành Tổ chức Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBTO) Robert Floyd.
Phát biểu nhân ngày đánh dấu kỷ niệm 30 năm đóng cửa bãi thử hạt nhân Semipalatinsk ở Kazakhstan, nơi có hơn 450 thiết bị hạt nhân đã phát nổ trong hơn 4 thập niên, và 25 năm ngày ký Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres nêu quan điểm, đã đến lúc chúng ta phải loại bỏ vũ khí hạt nhân trên toàn thế giới.
Tổng thư ký Guterres nhắc lại thực trạng đau lòng rằng các vụ thử hạt nhân đã gây ra thiệt hại rất lớn cho con người và môi trường.
Những vụ thử hạt nhân gây ra những hậu quả khủng khiếp đối với sức khỏe của những người sống trong khu vực bị ảnh hưởng. Nhiều người buộc phải dời khỏi vùng đất tổ tiên khiến cuộc sống và sinh kế của họ bị gián đoạn.
Thêm vào đó, môi trường và hệ sinh thái nguyên sơ bị tàn phá nghiêm trọng.
“Sẽ mất nhiều thập niên, nếu không muốn nói là hàng thế kỷ, để chữa lành”, Tổng thư ký Antonio Guterres lưu ý.
Lãnh đạo LHQ thừa nhận, mặc dù tổng số vũ khí hạt nhân đã giảm trong nhiều thập niên, nhưng hiện trên thế giới vẫn có khoảng 14.000 đơn vị vũ khí hạt nhân gây nguy cơ rất lớn cho toàn thể loài người.
“Thế giới đang đối mặt với “mức độ rủi ro hạt nhân cao nhất” trong gần 4 thập niên qua”, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres khẳng định.
Người đứng đầu LHQ nhấn mạnh, hiện tại – ngay bây giờ - chính là thời điểm cần loại bỏ vũ khí hạt nhân khỏi thế giới, mở ra một thời kỳ mới của đối thoại, tin cậy và hòa bình cho tất cả người dân trên toàn cầu.
Tại cuộc họp, đại diện các nước cùng các báo cáo viên thống nhất quan điểm rằng, việc thử hạt nhân, vũ khí hạt nhân sẽ tiếp tục là các nguy cơ về hủy diệt nhân loại, gây thảm họa về môi trường và sinh thái.
Cùng với đó, cạnh tranh địa chính trị, vũ khí chiến lược, sự phát triển của khoa học công nghệ, hiện đại hóa các kho vũ khí hạt nhân tiếp tục tạo các thách thức mới về cấm thử hạt nhân trong giai đoạn hiện nay và trong tương lai.
“Quả bom nguyên tử nổ chậm”
Như Sputnik đã thông tin, ông Waheguru Pal Sidhu, thành viên Viện Nghiên cứu và Phân tích Quốc phòng New Delhi, Ấn Độ, kiêm thành viên Hội đồng Cố vấn quốc tế của Diễn đàn Luxembourg về ngăn chặn thảm họa hạt nhân trên toàn cầu, nguy cơ xuất hiện cuộc chiến tranh hiện nay là có, và đó có thể là “do nhầm lẫn”.
Chuyên gia nêu quan điểm đáng chú ý rằng, ngày càng có nhiều điểm nóng xung đột trong quan hệ Trung-Ấn và có rất ít thỏa thuận có thể giúp các bên giảm căng thẳng.
“Điều này có nghĩa là không thể loại trừ khả năng xảy ra xung đột quân sự, có thể leo thang thành mối đe dọa hạt nhân hoặc thậm chí thành chiến tranh hạt nhân”, nhà nghiên cứu Waheguru Pal Sidhu khẳng định trong cuộc phỏng vấn với kênh YouTube của Diễn đàn Luxembourg. Đó là điều chúng ta cần đặc biệt lưu ý.
Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) được ký cách đây 25 năm (24/9/1996).
Cụ thể hơn, Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện được mở ký từ ngày 10/9/1996, hiện đã có 185 nước ký, trong đó có 170 nước phê chuẩn.
CTBT được đánh dấu là một trong các văn kiện quốc tế thể hiện nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm hướng đến một thế giới không vũ khí hạt nhân.
Nội dung chính của hiệp ước này nêu rõ trách nhiệm đối với tất cả quốc gia thành viên không được thử nổ vũ khí hạt nhân trong mọi môi trường trên lãnh thổ của mình và cũng không được tham gia hay khuyến khích bất cứ vụ nổ hạt nhân nào ở bất cứ đâu trên thế giới.
Tuy nhiên, trên thực tế, đến nay hiệp ước này vẫn không có hiệu lực thi hành do một số nước chưa ký hoặc đã ký nhưng chưa phê chuẩn.
Trong đó có 3 nước không ký hiệp ước là Ấn Độ, Triều Tiên và Pakistan và 5 nước đã ký nhưng chưa phê chuẩn là Mỹ, Trung Quốc, Ai Cập, Israel và Iran.
Có thể thấy, Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện là bộ phận quan trọng trong cơ chế chống phổ biến, giải trừ quân bị hạt nhân.
Tại cuộc họp ngày 27/9, các nước thành viên nhấn mạnh rằng, tuy Hiệp ước chưa có hiệu lực nhưng từ khi Thỏa thuận chung này được mở ký chỉ còn một vài vụ thử hạt nhân.
Tổ chức cấm thử hạt nhân toàn diện cùng Cơ chế Kiểm chứng, trong đó có Hệ thống Quan trắc quốc tế (IMS) và Trung tâm Dữ liệu quốc tế (IDC), đóng vai trò quan trọng giúp giám sát, kiểm chứng các vụ thử, đồng thời góp phần giúp các nước có thông tin quan trắc về cảnh báo sóng thần, biến đổi khí hậu.
Cùng với đó, nhân dịp kỷ niệm 25 ngày ký Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện, nhiều phát biểu kêu gọi các nước chưa ký, phê chuẩn Hiệp ước, đặc biệt là 8 nước còn lại trong Phụ lục 2 của Hiệp ước, cần sớm tham gia ký, phê chuẩn để Hiệp ước có hiệu lực.
Điều này mang ý nghĩa vô cùn quan trọng để ngăn nguy cơ chiến tranh hạt nhân, thảm họa hạt nhân, ngăn “quả bom nguyên tử nổ chậm” có thể bùng cháy vào bất cứ lúc nào.
Việt Nam nói không với vũ khí hạt nhân
Sputnik xin nhắc lại, Việt Nam cũng nằm trong Phụ lục 2, đã ký Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) ngày 24/9/1996 và phê chuẩn ngày 10/3/2006.
Phát biểu tại cuộc họp của Liên Hợp Quốc ngày 27/9 tại New York, Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại LHQ, một lần nữa tái khẳng định lập trường của Hà Nội đối với vấn đề ngăn chặn chiến tranh hạt nhân, triển khai vũ khí hạt nhân.
Đại sứ Việt Nam chia sẻ các ý kiến được Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres nêu ra cũng như đại diện các nước thành viên, báo cáo viên đã khẳng định về yêu cầu cấp bách tuân thủ Hiệp ước cũng như kêu gọi 8 nước còn lại chưa ký, phê chuẩn Hiệp ước.
Đại sứ Đặng Đình Quý nêu rõ những thành tựu đạt được về Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện là nhờ các cam kết, nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế về cấm thử, chống phổ biến và giải trừ quân bị hạt nhân.
“Mặc dù đã có các cam kết không thử hạt nhân, nhưng việc Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện chưa có hiệu lực vẫn để ngỏ khả năng về thử hạt nhân”, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc thừa nhận.
Đặc biệt nhấn mạnh vì lợi ích chung của nhân loại và các thế hệ mai sau, Đại sứ Đặng Đình Quý kêu gọi các nước chưa ký, phê chuẩn Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện, sớm tham gia ký, phê chuẩn hiệp ước.
Đại sứ Đặng Đình Quý tái khẳng định chính sách của Việt Nam về không phổ biến, giải trừ vũ khí hạt nhân.
“Việt Nam đã tham gia, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ theo các điều ước quốc tế, trong đó có Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT), Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT), Hiệp ước Cấm vũ khí hạt nhân (TNPW) và các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc”, Đại sứ Đặng Định Quý nêu rõ.
Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hợp Quốc cũng khẳng định quyền của các nước về nghiên cứu, phát triển, sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình.
Cũng tại cuộc họp, đại diện Việt Nam kêu gọi sử dụng các cơ sở dữ liệu của Tổ chức Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBTO) về thực hiện chống phổ biến, giải trừ quân bị hạt nhân và phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.