Hậu duệ nhà Nguyễn đề nghị Macron can thiệp, Kim ấn Hoàng đế chi bảo sẽ sớm về Việt Nam?
© Ảnh : DROUOT.com
Đăng ký
Hội đồng Nguyễn Phúc Tộc Việt Nam (hậu duệ vua chúa nhà Nguyễn) đề nghị Tổng thống Pháp Emmanuel Macron can thiệp cuộc đấu giá hai bảo vật Việt Nam là Kim ấn “Hoàng đế chi bảo” thời vua Minh Mạng và bát vàng của vua Khải Định.
Trong một động thái liên quan, hãng Millon đã có thông cáo chính thực việc đưa ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” ra khỏi danh mục cổ vật đấu giá ngày 31/10/2022. Cục Di sản, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cho biết, ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” sẽ được hồi hương về Việt Nam sớm nhất.
Đề nghị Tổng thống Pháp Macron can thiệp vụ đấu giá bảo vật Việt Nam
Như Sputnik đã thông tin, ngày 31/10, Hội đồng Nguyễn Phúc tộc Việt Nam (hậu duệ vua, chúa nhà Nguyễn) đã có văn bản gửi Tổng thống Cộng hòa Pháp Emmanuel Macron đề nghị can thiệp vụ đấu giá Kim ấn triều Nguyễn và bát vàng vua Khải Định tại Paris.
Cụ thể, PGS.TS Nguyễn Phước Bửu Nam, Chủ tịch Hội đồng Nguyễn Phúc tộc Việt Nam cho biết đã có thư gửi Tổng thống Pháp đề nghị ông Emmanuel Macron can thiệp hủy bỏ cuộc đấu giá 2 bảo vật hoàng gia của nước Việt Nam là ấn vàng "Hoàng đế chi bảo" và chiếc bát vàng của vua Khải Định do hãng đấu giá Millon thực hiện.
Văn bản nêu, Hội đồng đấu tranh “rất khó khăn và tuyệt vọng” kể từ ngày 21/10/2022 đến ngày 31/10 khi nhà đấu giá Millon (Pháp) đăng bán đấu giá 2 bảo vật của Việt Nam, để cố gắng yêu cầu hủy bỏ chương trình bán đấu giá.
“Chúng tôi chỉ đạt được nửa kết quả vì cuộc bán đấu giá được hoãn lại đến ngày 10/11/2022. Chúng tôi, hậu duệ của chúa, vua Nguyễn là tổ chức kế thừa những nghĩa vụ của vương triều Nguyễn. Chiếc ấn “Hoàng đế chi bảo” là quốc bảo truyền từ đời vua này sang đời vua khác của vương triều Nguyễn từ 200 năm nay và cũng là một trong những chiếc ấn có giá trị nhất trong lịch sử dân tộc”, - văn bản nêu
Hội đồng Nguyễn Phúc tộc bày tỏ “rất ngạc nhiên” khi bảo vật của Việt Nam được rao bán như những thỏi vàng một cách thông thường. Họ cũng băn khoăn về tính pháp lý việc vị hoàng đế Bảo Đại được cho là đã chuyển nhượng quyền thừa kế các đồ vật đó, trong khi chiếc ấn và chiếc bát bằng vàng đều là những quốc bảo của Việt Nam.
Hội đồng nhắc lại rằng, Chính phủ Việt Nam đã ký Công ước UNESCO vào năm 1970 nhằm tăng cường cuộc chiến chống buôn bán các hiện vật văn hóa từ năm 2005 và đặt vấn đề liệu việc đấu giá bảo vật của Việt Nam có xem xét đầy đủ và thận trọng các khía cạnh pháp lý, dựa vào Công ước UNESCO 1970 hay không?.
“Thưa Tổng thống, chúng tôi được biết và rất trân trọng thái độ dấn thân có hiệu quả của ngài, vì quyền tự do của các dân tộc, vì sự bình đẳng của các công dân và tình huynh đệ giữa các quốc gia trên thế giới. Chúng tôi hiểu rằng ngài có thể ưu tiên cho lợi ích quốc gia (nhà đấu giá Millon nằm trên đất Pháp), nhưng với tư cách là công dân của lục địa châu Âu hùng mạnh và là công dân của thế giới, liệu ngài có thể không quan tâm đến lời kêu cứu của chúng tôi, những người đang tận cùng tuyệt vọng?”, - Nguyễn Phúc tộc bày tỏ.
Nhấn mạnh chiếc ấn "Hoàng đế chi bảo" nói trên gắn với một giai đoạn quan trọng của lịch sử Việt Nam và là một bảo vật thực sự của quốc gia Việt Nam, Hội đồng Nguyễn Phúc tộc Việt Nam mong Tổng thống Pháp Emmanuel Macron can thiệp nhằm hủy bỏ cuộc đấu giá 2 cổ vật, trong khi chờ các cơ quan hữu trách điều tra.
“Chúng tôi long trọng và khẩn khoản mong rằng ngài, với quyền lực của một vị Tổng thống, can thiệp nhằm hủy bỏ cuộc đấu giá 2 cổ vật nêu trên của nhà đấu giá Millon, trong khi chờ các cơ quan hữu trách điều tra”, - văn bản có đoạn.
Trước đó, như Sputnik đã đưa tin, hôm 26/10, Hội đồng Nguyễn Phúc tộc cũng gửi văn bản đến ông Jean Gauchet, Giám định viên của hãng đấu giá Millon yêu cầu hủy bỏ cuộc đấu giá 2 cổ vật này của Việt Nam.
Sớm hồi hương kim ấn Hoàng đế chi bảo
Ngày 1/11, Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) thông tin cho biết, sau những nỗ lực đàm phán với hãng Millon, 7 giờ 30 phút ngàỵ 31/10/2022 (giờ Paris), đại diện phía Việt Nam và Hãng đã thống nhất được thỏa thuận tạm hoãn đấu giá ấn vàng “Hoàng đế chi bảo”.
Đến 10 giờ 10 phút ngày 31/10/2022, Hãng Millon đã có thông cáo chính thực việc đưa ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” ra khỏi danh mục cổ vật đấu giá ngày 31/10/2022 của Hãng. Cục Di sản nhấn mạnh đây là thành công bước đầu trong lộ trình thực hiện các giải pháp nhằm hồi hương ấn vàng “Hoàng đế chi bảo”.
“Trong thời gian tới, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ nỗ lực phối hợp vói Bộ Ngoại giao cùng một số Bộ, ngành, tổ chức, cá nhân để huy động mọi nguồn lực nhằm “hồi hương” ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” về nước trong thời gian sớm nhất”, - Cục Di sản khẳng định.
Theo Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch Việt Nam, quyết tâm sưu tầm, hồi hương ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” trở về Việt Nam không chỉ để bổ sung, hoàn thiện các sưu tập cổ vật, bảo vật, di sản văn hóa bị thất lạc, “chảy máu” ra nước ngoài mà còn khẳng định vị thế, tầm ảnh hưởng của dân tộc.
22 Tháng Mười 2022, 15:45
Điều này góp phần khẳng định sự đúng đắn, tiên quyết của Đảng, Nhà nước Việt Nam về quan điểm bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa, nâng cao tự tôn dân tộc của thế hệ trẻ trên trường quốc tế, góp phần xây dựng, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc và đóng góp vào kho tàng di sản văn hóa thế giới.
“Đây là việc làm rất có ý nghĩa đảm bảo tính toàn vẹn của di sản văn hóa - một nội dung quan trọng mà UNESCO rất chú trọng trong bảo tồn di sản văn hóa, đồng thời thể hiện vai trò của Việt Nam trong thực hiện các cam kết tại các Công ước quốc tế mà nước ta tham gia”, - Cục Di sản nhấn mạnh.
Trước đó, ngày 19/10/2022, website của Hãng đấu giá Millon (thành lập năm 1928, có trụ sở chính tại Paris - Pháp) đăng tải thông tin sẽ đưa ra đấu giá 329 cổ vật, trong đó có hai cổ vật của nhà Nguyễn (1802-1945), gồm một ấn vàng đúc năm 1823 triều Minh Mạng (1820-1841), lô số 101 và một bát vàng triều Khải Định (1917-1925), lô số 100 thuộc sưu tập “Nghệ thuật Việt Nam” vào 11 giờ ngày 31/10/2022 (giờ Paris).
Nhà chức trách Việt Nam, thông qua các minh chứng thu thập được, xác minh bằng phương pháp chuyên gia dựa trên thông tin, hình ảnh hiện vật đấu giá do Hãng đấu giá Millon công khai trên website của hãng, đối sánh với các cổ vật là ấn vàng triều Nguyễn đang được lưu giữ, phát huy giá trị tại một số bảo tàng, di tích trên cả nước, khẳng định: Chiếc ấn vàng (lô số 101) chính là ấn “Hoàng đế chi bảo” được đúc năm 1823 thời vua Minh Mạng (1820-1841).
Đặc biệt, Đại Nam thực lục của Quốc Sử quán triều Nguyễn, ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” được đúc vào ngày Giáp Thìn, mùng 4 tháng Hai năm Minh Mạng thứ 4 (tức ngày 15/3/1823). Ấn có nuốm (quai) làm rồng cuốn hai tầng, vuông 3 tấc 2 phân, dày 5 phân, bằng vàng mười tuổi, nặng 180 lạng (chính xác là 280 lạng) 9 đồng 2 phân. Phàm chiếu như sắc dụ đều đóng ấn ấy.
Theo Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, vào năm Minh Mệnh thứ 9 (năm 1828), dụ rằng: Ấn báu của nhà nước là để làm việc tuyên bố mệnh lệnh, chỉ bảo rõ ràng những việc phải làm, về khí cụ thì cực kỳ quan trọng, về điển lệ thì cực kỳ to lớn... Gặp có khánh tiết ban ơn, đại xá thiên hạ, cùng là các cáo dụ các thân huân (người thân và người có công), đi tuần thú để xem xét các địa phương, mọi điển lệ long trọng ấy và ban sắc, thư cho ngoại quốc, dùng ấn Hoàng đế chi bảo.
Như vậy, có thể thấy “Hoàng đế chi bảo” là ấn vàng lớn nhất, đẹp nhất, quý nhất và quan trọng nhất của vương triều Nguyễn. Ấn này được dùng cho các hoạt động công quyền, chính sự của triều Nguyễn (vào dịp lễ khánh tiết, ban ân, xá tội, đi tuần thú các địa phương, cùng với sắc thư ban cho nước ngoài...), phản ánh một giai đoạn trong tiến trình lịch sử của quốc gia - dân tộc, là di sản văn hóa quý báu của Nhà nước Việt Nam.
Nỗ lực và quyết tâm của Việt Nam
Ngày 30/8/1945, khi tuyên bố thoái vị, vua Bảo Đại đã chọn chiếc ấn đẹp nhất, quý nhất, biểu trưng của chế độ quân chủ thời Nguyễn là ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” cùng thanh bảo kiếm mà phụ vương của ông là vua Khải Định trao lại cho ông để bàn giao cho chính quyền cách mạng.
Ông Trần Huy Liệu, đại diện cho chính quyền cách mạng, đã tiếp nhận bộ ấn, kiếm mang tính biểu tượng này, rồi cho chuyển về Hà Nội ngay trước khi Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình vào ngày 2/9/1945.
Sau ngày Toàn quốc kháng chiến (tháng 12/1946), không rõ thông tin về nơi lưu giữ ấn và kiếm. Năm 1952, hai cổ vật nàỵ đã rơi vào tay người Pháp và đến ngày 8/3/1952, người Pháp tổ chức lễ trao lại ấn, kiếm cho cựu hoàng Bảo Đại với vai trò là Quốc trưởng, sau đó được đưa sang Pháp vào năm 1953.
Trong 143 năm tồn tại với 13 đời vua, triều Nguyễn đã cho chế tác và đưa vào sử dụng hơn 100 chiếc ấn, thường đúc bằng vàng, bạc (gọi là kim bảo), chế tác từ ngọc quý (gọi là ngọc tỷ). Hiện nay, trong sưu tập “Kim Ngọc Bảo Tỷ” của hoàng đế và vương hậu triều Nguyễn, Bảo tàng Lịch sử quốc gia lưu giữ, bảo quản được 85 kim ngọc bảo tỷ, trong đổ có hai kim bảo đời Quốc chúa Nguyễn Phúc, còn lại là kim ngọc bào tỉ của 9 đời vua và vương hậu triều Nguyễn.
Cục Di sản khẳng định, việc sưu tầm, đưa ấn “Hoàng đế chi bảo” về Việt Nam, bổ sung vào bộ sưu tập Kim Ngọc Bảo Tỷ và hoàn thiện nội dung trưng bày về triều Nguyễn trong tiến trình lịch sử Việt Nam của Bảo tàng Lịch sử quốc gia là hết sức ý nghĩa và cấp thiết.
Nhận thức ý nghĩa tầm quan trọng, các giá trị văn hóa, lịch sử, nghệ thuật, chính trị của ấn vàng “Hoàng đế chi bảo”, bên cạnh sự chỉ đạo kịp thời từ Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Ngoại giao cùng các cơ quan, tổ chức liên quan đã chủ động, nỗ lực, khẩn trương tìm kiếm phương án “hồi hương” cổ vật thông qua biện pháp ngoại giao văn hóa, nhằm thể hiện nỗ lực và quyết tâm của Việt Nam trong việc đưa ấn vàng “Hoàng đế chi bảo” trở về với đất nước.
