Trung Quốc mất dần vị thế trước Apple, nhưng câu chuyện với Việt Nam lại khác
© Flickr / Adam Fagen
Đăng ký
Trung Quốc đang mất dần vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu của Apple khi gã khổng lồ xứ Cupertino tìm đến Việt Nam, Ấn Độ trong vai trò giải pháp thay thế nhằm đa dạng hoá cứ điểm sản xuất.
Dữ liệu chuỗi cung ứng cho thấy, Apple đang cố gắng giảm bớt sự phụ thuộc vào ngành sản xuất Trung Quốc kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát cũng như hệ quả của thương chiến Mỹ - Trung.
Trong bối cảnh Apple đẩy nhanh chuyển dịch chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, Việt Nam đang được đánh giá là điểm đến tiềm năng, nhận được nhiều sự chú ý của ông lớn công nghệ Hoa Kỳ.
Apple giảm dần sự phụ thuộc vào Trung Quốc khi rủi ro gia tăng
Nhà máy sản xuất iPhone lớn nhất thế giới do Foxconn vận hành ở miền trung Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt linh kiện sản xuất và hàng loạt bất ổn về lao động, chủ yếu do chính sách Zero Covid hà khắc của Bắc Kinh.
Trong bối cảnh đó, các nhà phân tích cho rằng, xu hướng rút lui của Apple sẽ còn tăng tốc hơn nữa nhằm đa dạng hoá chuỗi cung ứng và mở rộng cứ điểm sản xuất.
Các số liệu cho thấy, vai trò của Trung Quốc trong hoạt động sản xuất toàn cầu của Apple đang giảm dần. Trong 5 năm, tính đến năm 2019, Trung Quốc là điểm đến của 44% - 47% căn cứ sản xuất của các nhà cung cấp, nhưng con số này đã giảm xuống còn 41% vào năm 2020 và 36% vào năm 2021.
“Nỗ lực đa dạng hóa của Apple, với các khoản đầu tư vào Ấn Độ và Việt Nam, đồng thời tăng cường mua sắm từ Đài Loan, Hoa Kỳ và các nơi khác, đang định hình lại cấu trúc nguồn cung toàn cầu”, Reuters nhấn mạnh.
Dù vậy, các nhà phân tích và học giả cho rằng, Apple vẫn sẽ còn “gắn bó” với Trung Quốc trong nhiều năm tới.
“Chuỗi cung ứng của Trung Quốc sẽ không biến mất chỉ sau một đêm. Việc tách rời khỏi đất nước tỷ dân là không thực tế đối với các công ty này vào thời điểm hiện tại, mặc dù quá trình đa dạng hóa được kỳ vọng sẽ tăng tốc”, Eli Friedman, Phó Giáo sư tại Đại học Cornell, chuyên gia nghiên cứu về lao động ở Trung Quốc, cho biết.
16 Tháng Mười Một 2022, 17:08
Việt Nam và Ấn Độ có cơ hội thay thế Trung Quốc hay không?
Sự tập trung của các nhà cung cấp ở Trung Quốc, cứ điểm sản xuất quan trọng của Foxconn, chiếm 70% số iPhone được sản xuất trên toàn cầu, là một đặc điểm chính của Apple.
Nhưng chiến lược đang thay đổi, không chỉ do các lệnh phong tỏa và hạn chế liên quan đến Covid-19 của Trung Quốc, mà còn do căng thẳng thương mại và địa chính trị gia tăng giữa Bắc Kinh và Washington gây ra những rủi ro tiềm ẩn trong dài hạn.
Foxconn đang đẩy mạnh việc mở rộng chuỗi cung ứng ở Ấn Độ, với kế hoạch tăng gấp 4 lần lực lượng lao động tại nhà máy sản xuất iPhone của họ trong vòng 2 năm, nguồn tin nói với Reuters.
J.P.Morgan dự kiến Apple sẽ chuyển khoảng 5% sản lượng iPhone 14 sang Ấn Độ từ cuối năm nay và sản xuất một phần tư số iPhone ở Ấn Độ vào năm 2025, đồng thời ước tính rằng khoảng 25% tổng số sản phẩm của Apple, bao gồm Mac PC, iPad, Đồng hồ Apple và AirPods, sẽ được sản xuất bên ngoài Trung Quốc vào năm 2025 so với 5% hiện nay.
Tuy nhiên, dữ liệu nhà cung cấp của Apple đến năm 2021 cho thấy không có địa điểm nào thực sự nổi bật để Apple tách mình khỏi Trung Quốc, theo Reuters.
Hoa Kỳ tăng mạnh nhất lên 10,7% vào năm 2021 từ 7,2% vào năm 2019, tiếp theo là Đài Loan với mức tăng từ 6,7% lên 9,5%. Ấn Độ vẫn là một sự hiện diện tương đối nhỏ, tăng lên 1,5% từ dưới 1%, trong khi Việt Nam mở rộng lên 3,7% từ 2,2%.
“Việt Nam và Ấn Độ không phải là Trung Quốc. Họ không thể sản xuất ở quy mô đó, với cùng chất lượng và thời gian cũng như độ tin cậy của cơ sở hạ tầng”, ông Friedman nhận định.
Dữ liệu hàng năm của Apple bao gồm hơn 600 địa điểm của các nhà cung cấp hàng đầu, chiếm 98% chi tiêu trực tiếp của Apple.
Apple không tiết lộ số tiền mà họ chi cho từng nhà cung cấp và những khoản chi trong danh sách có thể thay đổi hàng năm khi các công ty khác nhau thực hiện cắt giảm giữa hàng nghìn nhà cung cấp của Apple.
Apple có các nhà sản xuất theo hợp đồng lắp ráp iPhone, iPad, đồng hồ và tai nghe không dây, cũng như các nhà cung cấp chip, kính, vỏ nhôm, dây cáp, bảng mạch và các thành phần khác.
Trong khi sự dịch chuyển của Apple khỏi Trung Quốc ngày càng rõ rệt, bao gồm cả trong dữ liệu chuỗi cung ứng của chính của Táo khuyết, thì rủi ro từ việc tập trung hoạt động ở đó cũng tương tự.
Các vấn đề về lao động tại nhà máy của Foxconn ở Trung Quốc phần lớn là do yêu cầu của chính sách Zero Covid của Bắc Kinh. Chính sách này yêu cầu công nhân phải cách ly với thế giới trong các hệ thống khép kín để duy trì hoạt động của dây chuyền nhà máy.
Tình trạng bất ổn đã thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư, những người có ý thức về các khía cạnh nhân quyền cũng như các mục tiêu sản xuất.
“Điều quan trọng là Apple thực hiện các chính sách này theo cách tôn trọng quyền của mọi người”, Pia Gisgard, một lãnh đạo tại Swedbank Robur, công ty nắm giữ khoảng 1,3 tỷ USD cổ phiếu Apple tính đến cuối tháng 9, cho biết.
Việt Nam – điểm đến mới
Trong bối cảnh Apple đẩy nhanh chuyển dịch chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, Việt Nam lại đang là điểm đến nhận được nhiều sự chú ý của “Táo khuyết”.
Như Sputnik đã từng đưa tin, JP Morgan cho biết, Apple dự kiến sẽ sản xuất 65% AirPods, 20% iPad cùng Apple Watch và 5% MacBook tại Việt Nam vào năm 2025. Trong khi đó, New York Times nhận định, Việt Nam là một trong những thị trường được hưởng lợi nhiều nhất khi Apple tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Foxconn, nhà sản xuất theo hợp đồng lớn nhất của Apple, gần đây đã ký một thỏa thuận trị giá 300 triệu USD để mở rộng quy mô tại Việt Nam, với việc xây dựng một nhà máy mới dự kiến tạo ra 30.000 việc làm.
Hồi tháng 8, CEO Tim Cook đã nêu tên Việt Nam như là một trong 4 thị trường ghi nhận doanh thu trên hai con số, đóng góp nhiều vào khoản doanh thu kỷ lục 83 tỷ USD của hãng trong quý II, mặc cho những biến động tiêu cực của thị trường.
“Chúng tôi lập kỷ lục mới trong quý II ở châu Mỹ, châu Âu và phần còn lại của khu vực châu Á Thái Bình Dương. Apple cũng đã chứng kiến kỷ lục doanh thu quý này ở cả các thị trường phát triển và mới nổi với mức tăng trưởng hai con số mạnh mẽ như Brazil, Indonesia, Việt Nam và doanh thu tăng gần gấp đôi ở Ấn Độ”, Tim Cook cho biết.
Như vậy, có những dấu chỉ rõ ràng cho thấy, thị trường Việt Nam nhiều khả năng sẽ được “nâng hạng” trong hệ sinh thái của ông lớn công nghệ Hoa Kỳ, dù trước đó từng bị coi là thị trường hạng ba của Apple hồi năm 2019.
