Thương hiệu IZGT: Xe Siberia Nga dành cho mọi địa hình
Đăng ký
Xe địa hình là một trong những thế mạnh của ngành cơ khí-chế tạo máy Liên Xô và Nga.
Ngày nay xe địa hình lội nước bánh xích xuất xưởng từ «Xí nghiệp Máy kéo bánh xích Zavolzhsky» (vùng Nizhny Novgorod) rất nổi tiếng trên thị trường nước ngoài. Phục vụ trong quân đội nhiều nước hiện có máy kéo bọc thép hạng nhẹ đa năng (multipurpose light armored tractor – MLAT), sáng chế từ thời Xô-viết.
Tuy nhiên, ở Nga còn có một cơ sở khác, sản xuất những thiết bị tương tự nhưng dành cho mục đích dân dụng. Đó là «Nhà máy Xe bánh xích Irkutsk» (IZGT), toạ lạc ở Siberia, trong thành phố Angarsk thuộc vùng Irkutsk. Gần đây doanh nghiệp này đã tham gia Triển lãm công nghiệp INNOPROM-2023 ở Ekaterinburg, giới thiệu các sản phẩm máy của mình, còn một cỗ xe được trưng bày dưới dạng nguyên mẫu thực tế.
«Xe bánh xích» từ Nhà máy Irkutsk
Trả lời phỏng vấn độc quyền của Sputnik trong những ngày diễn ra Triển lãm, ông Vladimir Melnikov Phó Tổng Giám đốc IZGT đã kể về doanh nghiệp và các sản phẩm đặc trưng của nhà sản xuất này.
«Doanh nghiệp của chúng tôi có tuổi đời còn trẻ, thành lập và phục vụ mới được 6 năm. Nhưng trong tất cả những năm này chúng tôi luôn phát triển năng động. Chúng tôi bắt đầu với xe bánh xích, và đó vẫn là hướng đi chính của doanh nghiệp. Những đòi hỏi chính mà chúng tôi đặt ra đối với thiết bị là khả năng tối đa về vượt địa hình và độ bền của kết cấu. Trước hết, bởi vì những chiếc xe được thiết kế dành cho điều kiện Siberia và Viễn Đông (rừng, núi, đất đá, rào cản nước), và nói chung dành cho bất kỳ khu vực nào «không có đường, chỉ có hướng». Xe bánh xích của IZGT được làm trên hai nền tảng. Xe hạng nhẹ tương tự như xe địa hình GAZ-ZZGT (GAZ-73, GAZ-71, GAZ-34039). Loại nặng hơn được xây dựng trên nền tảng MTLB / MTLB-U».
Mặc dù thành lập chưa lâu và đội ngũ nhân viên không đông (chỉ hơn 300 người), IZGT vẫn chứng tỏ năng lực xuất xưởng 7 mẫu xe địa hình bánh xích cơ bản. Mỗi mẫu xe trong số này có tới 10 phiên bản sửa đổi khác nhau. Sản lượng hàng năm lên tới 150 xe.
Ông Vladimir Melnikov nhấn mạnh:
«Chúng tôi không đi theo lối hoàn thiện khung gầm thành phẩm của nước ngoài, mà tự mình chế tạo ô tô từ đầu, xuất phát từ số «0» nhưng trên tất cả các nền tảng quen thuộc. Doanh nghiệp có bãi thử riêng của mình, chúng tôi tự tính toán khung gầm, tự cắt kim loại cho thân xe. Chúng tôi lắp động cơ diesel YaMZ 8 xi-lanh của Nga cho xe hạng nặng, động cơ diesel MMZ D-245 của Belarus cho xe hạng nhẹ. Cách đây không lâu, chúng tôi cũng đã sản xuất xe địa hình bánh nhỏ».
Theo lời ông Vladimir Melnikov, xe địa hình bánh xích hạng nhẹ IZGT còn có tính năng lội nước. Tuy nhiên, đối với xe địa hình hạng nặng thì khả năng chịu tải tối đa là quan trọng nhất. Rất khó để kết hợp hai phẩm chất này trong cùng một chiếc xe, vì vậy phải «hy sinh» một số thứ. Trong phạm vi sản phẩm của nhà máy cũng bao gồm cả các phương tiện siêu nặng đi trên tuyết và đầm lầy. Những cỗ xe này có thể được trang bị tời thủy lực, cần cẩu và thiết bị khoan.
Cái mới gì đó không thành công ngay lập tức...
Về hướng làm việc mới của nhà máy – chế tạo xe địa hình bánh hơi chạy lốp áp suất thấp - Phó Tổng Giám đốc IZGT dành nói riêng.
«Trong phân đoạn xe liên kết đơn, chúng tôi đã đạt tới khả năng tối đa. Những chiếc xe hai liên kết loại «Vityaz» thì chúng tôi quyết định không xử lý. Những cỗ xe địa hình này rất phức tạp và đắt tiền về mặt kỹ thuật, mà thị trường dành cho chúng lại hạn hẹp. Tuy nhiên cũng không được phép dậm chân tại chỗ khi thị trường xe địa hình đang phát triển. Do đó, chúng tôi tập trung sản xuất các phương tiện di chuyển trên tuyết và đầm lầy bằng bánh xe khí nén», - ông Vladimir Melnikov cho biết.
Theo lời kể của ông Vladimir Melnikov, IZGT đã đi theo hướng phức tạp nhất về mặt kỹ thuật đối với xe địa hình có bánh: xe có hệ thống điều khiển rẽ ngang (mệnh danh là «xe hành tinh»). Tác giả ý tưởng về mẫu xe địa hình với hệ thống như vậy là ông Alexei Garagashyan, sáng chế gia người Nga từ Saint-Peterburg. Trước đây, ông từng phát triển chiếc xe địa hình «Sherp», hiện được xuất xưởng ở Saint-Peterburg với nhãn hiệu «Arkhant».
Bản thân ông Garagashyan không định sản xuất hàng loạt mẫu xe của mình. Các chuyên gia Siberia đã mua lại giấy phép «ý tưởng kỹ thuật» của ông và bắt đầu đưa sơ đồ này lên mức «xe thông minh». Theo ông Vladimir Melnikov, mẫu đầu tiên của «xe bánh hơi» từ IZGT còn là «thô»: phương tiện di chuyển không chịu được những bài kiểm tra tài nguyên. Tập thể chuyên gia Siberia đã phải tái sáng chế thiết bị «xe hành tinh» phức tạp với bộ truyền động khí nén, trau chuốt công nghệ sản xuất xe, thậm chí cập nhật bãi máy dành cho nhiệm vụ này. Kết cục là xuất hiện chiếc xe địa hình bốn bánh off-road với vỏ nhôm-thép phân khối kín AG-30. Xe đã được giới thiệu dưới dạng nguyên mẫu với kích thước đầy đủ tại gian hàng của IZGT trong Triển lãm INNOPROM-2023.
AG-30 có thể vận hành tốt trong điều kiện nhiệt độ ngoài trời từ -40 °C đến +40 °C. Xe địa hình đạt tốc độ tối đa 45 km/h trên mặt đất và 5 km/h khi lội nước. Xe có đèn LED công suất mạnh bên ngoài để chạy vào thời gian ban đêm. Chỉ cần biết lái ô tô bình thường thì đều điều khiển được xe địa hình.
Tuy nhiên, vẫn hiện hữu vấn đề. Thực chất thì cho đến nay ở Nga không có động cơ diesel nhỏ gọn nào hoàn toàn phù hợp với AG-30. «Cái khó ló cái khôn», buộc phải lắp đặt động cơ diesel cỡ nhỏ nhập khẩu với thể tích 1,5 lít.
Ông Vladimir Melnikov cho biết:
«Chúng tôi đang cố gắng giải quyết vấn đề này. Trong khuôn khổ Triển lãm INNOPROM-2023, chúng tôi đã giao lưu với đại diện Nhà máy Ô tô Minsk. Họ có giải pháp kỹ thuật phù hợp với chúng tôi. Có thể lắp đặt cả động cơ diesel cỡ nhỏ của Trung Quốc, bởi độ chắc chắn và tài nguyên của loại động cơ này không tồi. Tuy nhiên, chúng tôi không sửa soạn dừng lại ở AG-30 mà sẽ phát triển những «xe có bánh» kiểu mới, có thể trang bị động cơ lớn hơn».
