https://kevesko.vn/20231128/bao-tu-dinh-nghia-muc-do-nguy-hiem-con-bao-tu-manh-nhat-xay-ra-khi-nao-26677375.html

Bão từ: Định nghĩa, mức độ nguy hiểm, cơn bão từ mạnh nhất xảy ra khi nào?

Bão từ: Định nghĩa, mức độ nguy hiểm, cơn bão từ mạnh nhất xảy ra khi nào?

Sputnik Việt Nam

Bão từ xảy ra khi một chùm plasma khổng lồ thoát ra khỏi bề mặt Mặt Trời (vết lóa Mặt Trời) bay vào vũ trụ. Một phần chùm đó bay tới Trái Đất, bao trùm và tác... 28.11.2023, Sputnik Việt Nam

2023-11-28T06:03+0700

2023-11-28T06:03+0700

2023-11-28T06:03+0700

xã hội

sức khoẻ

mặt trời

plasma

https://cdn.img.kevesko.vn/img/701/62/7016226_0:59:3000:1747_1920x0_80_0_0_6150581f512c9291e4bcb01a9caa90d0.jpg

Bão từBão từ xảy ra khi một chùm plasma khổng lồ thoát ra khỏi bề mặt Mặt Trời (vết lóa Mặt Trời) bay vào vũ trụ. Một phần chùm đó bay tới Trái Đất, bao trùm và tác động vào từ trường Trái Đất gây ra những nhiễu loạn cực mạnh.Nguyên nhânGió mặt trời và từ quyểnGió mặt trời (solar wind) là một dòng liên tục của chất điện dung nhiệt phát ra từ Mặt Trời. Nó bao gồm các hạt năng lượng cao, chủ yếu là proton và electron, được phóng ra từ corona (tầng vũ trụ bên ngoài của Mặt Trời) và lan truyền ra khỏi hệ Mặt Trời.Gió mặt trời được tạo ra do sự nóng chảy và quá nhiệt của plasma (một dạng chất liệu trong trạng thái ion hoá) trong corona Mặt Trời. Áp suất nhiệt của plasma và sự tác động của từ trường Mặt Trời đẩy các hạt trong gió mặt trời ra xa Mặt Trời và lan truyền qua không gian.Tốc độ của gió mặt trời thường dao động từ khoảng 300 đến 800 km/giây (khoảng 1 triệu đến 3 triệu km/h) và có mật độ khá thấp, khoảng 5 đến 10 hạt trên mỗi cm³. Mặc dù mật độ thấp, gió mặt trời có sự ảnh hưởng đáng kể đến môi trường không gian và các hành tinh trong Hệ Mặt Trời.Khi gió mặt trời tiếp xúc với từ trường Trái Đất, nó tương tác với từ trường và gây ra nhiều hiện tượng, bao gồm cơn bão từ, ánh sáng phát quang ở cực, và tạo ra một vùng giao thoa gọi là vùng giao thoa gió mặt trời (solar wind interface region) gần Trái Đất.Từ quyển (solar flare) là một hiện tượng năng lượng mạnh trên Mặt Trời, trong đó một lượng lớn năng lượng được giải phóng trong thời gian ngắn. Nó thường xảy ra trong khu vực gần bề mặt Mặt Trời, được gọi là corona.Từ quyển xảy ra khi sự căng thẳng trong từ trường Mặt Trời được giải phóng. Các dòng từ trường Mặt Trời trái ngược hoặc xoắn ốc trong khu vực corona và tạo ra một cấu trúc không ổn định. Khi căng thẳng đạt đến một ngưỡng, năng lượng từ trường được giải phóng dưới dạng tia gamma, tia X và tia tử ngoại.Từ quyển gây ra các biến đổi đáng kể trong hoạt động Mặt Trời và có thể có ảnh hưởng đến Trái Đất. Năng lượng từ quyển được truyền từ Mặt Trời ra không gian và có thể tác động đến môi trường không gian xung quanh Trái Đất.Nếu một từ quyển mạnh xảy ra và đối mặt trực tiếp với Trái Đất, nó có thể gây ra các hiện tượng như cơn bão từ, tăng áp suất trong vùng quanh Trái Đất và gây ra sự nhiễu loạn trong các hệ thống viễn thông và định vị. Các từ quyển cũng có thể tạo ra hiện tượng cực quang đẹp mắt trên bầu trời gần cực.Bão Mặt TrờiBão Mặt Trời ( "solar storm" hoặc "solar flare storm") là một sự kiện mạnh mẽ và phức tạp trên Mặt Trời, trong đó có sự giải phóng năng lượng mạnh mẽ từ corona (tầng vũ trụ bên ngoài của Mặt Trời). Bão Mặt Trời thường xảy ra khi có sự tương tác và căng thẳng trong từ trường Mặt Trời.Các bão Mặt Trời có thể bao gồm hai thành phần chính: từ quyển (solar flare) và gió Mặt Trời (solar wind). Từ quyển là một sự giải phóng năng lượng mạnh mẽ tại một vùng nhất định trên Mặt Trời, trong khi gió Mặt Trời là một dòng liên tục của chất điện dung nhiệt được phóng từ Mặt Trời.Khi một từ quyển xảy ra, năng lượng được giải phóng dưới dạng tia gamma, tia X và tia tử ngoại. Năng lượng này có thể tác động đến Mặt Trời và môi trường không gian xung quanh. Các hạt mạnh và dòng chất điện dung nhiệt từ từ quyển có thể tương tác với từ trường Trái Đất và gây ra các hiện tượng như cơn bão từ.Phân loại bão từThang đo GloverCác nhà khoa học chủ yếu sử dụng Dst để đo cường độ của bão từ. Tuy nhiên, đối với người bình thường, thang đo Glover (G) dễ hiểu hơn. Thang đo Glover chia mức độ nguy hiểm của bão từ thành 5 cấp độ. Cụ thể:Tác động lên công nghệBão từ có thể gây ra những biến đổi khác nhau từ nhẹ đến mạnh hoặc cực mạnh đến hệ thống điện áp, hoạt động vệ tinh, hệ thống vô tuyến điện.Nguy hiểm tới sức khỏe con ngườiBão từ có thể có tác động đến sức khỏe con người, đặc biệt là đối với những người nhạy cảm và những người tiếp xúc trực tiếp với hoạt động Mặt Trời. Dưới đây là một số tác động tiềm năng của bão từ đến sức khỏe con người:Một số người có thể trải qua các triệu chứng như mất ngủ, mệt mỏi, lo âu, khó tập trung và thay đổi tâm trạng trong khi bão từ đang diễn ra. Tuy nhiên, tác động này thường không kéo dài và không gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe.Một số nghiên cứu cho thấy rằng hoạt động Mặt Trời có thể gây ra một số tác động như tăng tần suất nhịp tim, tăng huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ. Những tác động này thường rất nhỏ và không đáng kể đối với đa số người.Một số người có thể trải qua các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt và khó thở trong khi bão từ đang diễn ra. Tuy nhiên, những tác động này thường rất hiếm và không gây hại nghiêm trọng.Hậu quả của bão từBão từ có thể gây ra một số hậu quả và tác động đến môi trường và hệ thống công nghệ trên Trái Đất. Dưới đây là một số hậu quả phổ biến của bão từ:Hoạt động Mặt Trời mạnh có thể tạo ra các dòng chất điện dung nhiệt (solar energetic particles) và các cú sốc từ (coronal mass ejections) có thể tác động đến mạng lưới điện trên Trái Đất. Các cú sốc từ có thể gây ra sự cộng hưởng với dòng điện trong mạng lưới và gây ra sự cố, làm hỏng các thiết bị và gây mất điện rộng lớn.Bão từ có thể tạo ra nhiễu từ (radio interference) và gây ra sự cố trong truyền thông không gian và viễn thông. Điều này có thể làm gián đoạn hoạt động của các vệ tinh viễn thông và gây mất kết nối hoặc giảm chất lượng tín hiệu.Các tác động từ bão từ có thể gây ra biến đổi trong môi trường không gian gần Trái Đất và làm ảnh hưởng đến hệ thống định vị dựa trên vệ tinh như GPS (Global Positioning System). Điều này có thể dẫn đến sai số trong việc xác định vị trí và ảnh hưởng đến độ chính xác của các ứng dụng sử dụng định vị.Hoạt động Mặt Trời mạnh có thể tác động đến hệ thống điện tử và viễn thông trên máy bay. Điều này đã khiến các chuyến bay phải thay đổi lộ trình hoặc giới hạn hoạt động trong một số trường hợp để tránh nguy cơ.Cơn bão từ mạnh có thể gây ra hiện tượng ánh sáng phân tử (aurora) ở vùng cận cực, tạo ra cảnh tượng đẹp nhưng cũng có thể gây ảnh hưởng đến các hệ thống điện và giao thông ở vùng này.Dự báo và phòng ngừaDự báo và phòng ngừa bão từ là quá trình quan trọng để đối phó với tác động của hoạt động Mặt Trời. Trong đó công tác quan sát và giám sát hoạt động Mặt Trời bằng cách sử dụng các vệ tinh, thiết bị quan sát và mạng lưới đo đạc đóng vai trò quan trọng.Dựa trên dữ liệu quan sát và giám sát, các nhà khoa học sử dụng mô hình và phương pháp dự báo để ước lượng khả năng xảy ra bão từ và dự đoán mức độ tác động. Các hệ thống cảnh báo được thiết lập để cung cấp thông tin kịp thời về bão từ cho các tổ chức và cá nhân liên quan.Dựa trên dự báo và cảnh báo, các tổ chức và công ty quản lý hệ thống điện, viễn thông và hàng không có thể áp dụng biện pháp phòng ngừa và ứng phó. Điều này có thể bao gồm việc tăng cường hệ thống, đảm bảo sự ổn định và sẵn sàng đối phó với các tác động tiềm năng của bão từ.Giáo dục và tăng cường nhận thức về hoạt động Mặt Trời và tác động của nó là một phần quan trọng của việc phòng ngừa bão từ. Công chúng cần được thông tin về nguy cơ và biện pháp bảo vệ, cùng với hướng dẫn về cách ứng phó khi có cảnh báo về bão từ.Nghiên cứu và phát triển công nghệ liên quan đến dự báo và phòng ngừa bão từ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao khả năng dự báo và cung cấp thông tin chính xác và kịp thời. Các biện pháp bảo vệ và ứng phó ngày càng được phát triển để giảm thiểu tác động của bão từ đến hệ thống quan trọng.

https://kevesko.vn/20210901/bao-mat-troi-thien-nga-den-co-the-gay-ra-ngay-tan-the-voi-internet-11013981.html

2023

tin thời sự

vn_VN

xã hội, sức khoẻ, mặt trời, plasma