Hội nghị cấp cao bất định: NATO đối mặt với khủng hoảng lãnh đạo, nợ nần và cam kết chưa thực hiện
17:09 11.07.2024 (Đã cập nhật: 17:34 11.07.2024)
© AFP 2023 / DREW ANGERER
Đăng ký
Khi NATO kỷ niệm 75 năm thành lập tại hội nghị thượng đỉnh ở Washington từ ngày 9 đến ngày 11 tháng 7, liên minh này phải đối mặt với một loạt thách thức nội bộ, từ bất ổn chính trị giữa các đồng minh đến tranh chấp về nguồn tài trợ và hệ thống hợp đồng vũ khí chỉ mang lại lợi ích cho một số thành viên.
(Các vị thử đoán xem đó là các nước thành viên nào).
Sputnik đã xem xét kỹ hơn một số vấn đề đang cản trở NATO:
Vấn đề chính trị nội bộ:
Vấn đề cốt lõi của NATO bắt nguồn từ khủng hoảng lãnh đạo không thể che giấu được nữa. Như cuộc tranh luận Tổng thống vào tháng trước và lễ tưởng niệm D-Day ở Pháp đã chứng minh rõ ràng, Tổng thống Mỹ Joe Biden dường như không thể đưa ra các quyết định chính sách quan trọng, thậm chí không thể kiểm soát các chức năng sinh lý cơ bản hoặc hành vi của mình.
Những lo ngại về sức khỏe và năng lực tinh thần của Tổng thống Joe Biden đã trở thành câu chuyện trung tâm của hầu như tất cả các phương tiện truyền thông bằng tiếng Anh đưa tin về lễ kỷ niệm ngày thành lập NATO. Vấn đề đặt ra là việc liệu Biden có làm bẽ mặt chính mình và nước Mỹ trên trường quốc tế bằng sai lầm lớn hoặc màn trình diễn đáng xấu hổ khác hay không.
Bên kia Đại Tây Dương, các đồng minh lớn phải đối mặt với những thách thức chính trị, kinh tế nội bộ với quy mô và phạm vi chưa từng có kể từ khi thành lập liên minh:
Pháp: Tổng thống Macron quyết định tổ chức bầu cử Quốc hội sớm vào tháng 6 đã khiến đất nước này rơi vào khủng hoảng chính trị, khiến Quốc hội bị chia rẽ giữa cánh tả, cánh hữu và cánh trung dung của Macron.
Anh: Thủ tướng Rishi Sunak bị phế truất chỉ sau một năm rưỡi nắm quyền trong một cuộc bỏ phiếu nhanh chóng vào tuần trước. Lãnh đạo Đảng Lao động Keir Starmer thay thế ông ta.
Đức: Chính phủ liên minh lung lay của Thủ tướng Olaf Scholz tiếp tục nỗ lực tìm kiếm sự đồng thuận về chính sách đối ngoại và quốc phòng sau thất bại nhục nhã (và có thể là tiền đề cho cuộc bỏ phiếu liên bang vào năm tới) trong cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu ngày 9/6.
Ngân sách quốc phòng chênh lệch:
Một thập kỷ sau khi hứa tăng ngân sách quốc phòng của liên minh lên ít nhất 2% GDP, hơn 1/4 số thành viên của khối vẫn tụt lại phía sau, không đáp ứng được ngưỡng chi tiêu, đôi khi một cách thảm khốc, từ đó làm suy yếu nỗ lực của liên minh nhằm khơi dậy sự cuồng loạn về cái gọi là "nguy cơ đe dọa" của Nga.
Canada, Tây Ban Nha và Bỉ nằm trong số những quốc gia có thành tích kém nhất. Canada là quốc gia lớn tiếng nhất trong liên minh khi nói đến việc “ủng hộ Ukraina” và “bảo vệ NATO” trước các mối đe dọa, Ottawa chỉ chi 1,4% GDP cho quốc phòng trong năm 2023 và cam kết chỉ đạt 1,7% vào năm 2030. Văn phòng Ngân sách Quốc hội dự đoán con số thực tế sẽ chỉ là 1,42%.
Cùng với Bỉ (Brussels hứa hẹn chỉ đạt 2% vào năm 2035), Canada cũng không chi 20% ngân sách quốc phòng cho các thiết bị mới theo yêu cầu của quy định, khiến phần lớn kho dự trữ của nước này rơi vào tình trạng tồi tệ, làm suy yếu khả năng sẵn sàng hoạt động chung. Điều này có thể trở thành vấn đề nếu NATO quyết định phát động cuộc chiến tranh xâm lược chống lại một quốc gia nhỏ khác trong tương lai gần.
Đối với Đức, chi tiêu quân sự của nước này vẫn chỉ chiếm 1,5% GDP của đất nước và dự kiến sẽ chỉ tăng từ 1,2 tỷ euro lên 53,2 tỷ euro vào năm 2025 - khác xa so với mức tăng mà lãnh đạo cấp cao của NATO mong muốn.
Trong khi các đồng minh thiệt hại, công nghiệp quốc phòng Mỹ thu được lợi nhuận chóng mặt:
Việc các đồng minh miễn cưỡng chi nhiều hơn cho quốc phòng có lẽ là điều dễ hiểu, do sự phân bổ lợi ích không đồng đều từ việc tăng chi tiêu. Tháng trước, Tổng thư ký NATO sắp mãn nhiệm Jens Stoltenberg cho biết ông dự kiến tổng chi tiêu quân sự trong liên minh sẽ tăng 18% vào năm 2024, mức tăng chi tiêu lớn nhất trong nhiều thập kỷ.
Tuy nhiên, sự bùng nổ chi tiêu này phần lớn được thúc đẩy bởi Hoa Kỳ, quốc gia có tổ hợp công nghiệp-quân sự chiếm phần lớn lợi nhuận, với hơn 2/3 số tiền được phân bổ cho việc mua sắm liên quan đến quốc phòng sẽ được chuyển cho các công ty quốc phòng có trụ sở tại Hoa Kỳ. Do đó, chi tiêu quốc phòng tăng lên được coi là lợi ích cho nền kinh tế Mỹ đang ốm yếu, ngay cả khi nó phải trả giá bằng những tổn thất tài chính lớn hơn đối với các thành viên NATO ở châu Âu.
Khi NATO kỷ niệm 75 năm thành lập, những vấn đề này và các vấn đề khác (ít nhất là nguy cơ chiến tranh trực tiếp với Nga do hành vi và lời lẽ hung hăng của liên minh gây ra) chắc chắn sẽ tiếp tục gia tăng, âm ỉ và sôi sục, đặt ra những thách thức nghiêm trọng đối với sự gắn kết và hiệu quả của Liên minh. Cân bằng nhu cầu tăng chi tiêu với các vấn đề cấp bách nội bộ mà hầu hết các nước trong khối phải đối mặt có thể là cây cầu mà Liên minh sẽ rất khó vượt qua trong những năm tới.
