Trần Đức Lương - nhà lãnh đạo kỹ trị đặc biệt của Việt Nam
© Ảnh : Đinh Thị Ngọc Liên TTXVN
Đăng ký
“Anh Lương là người ít nói, nhưng mỗi lời đều chắc chắn. Anh không dễ bị chi phối bởi dư luận hay cảm xúc nhất thời” – đây là lời của nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh từng đánh giá về nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương.
Báo chí nước ngoài thường gọi ông là nhân vật thầm lặng nhưng có ảnh hưởng trong quá trình hội nhập của Việt Nam. Còn theo TS. Tô Văn Trường, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam, đồng chí Trần Đức Lương là một hình mẫu nhà lãnh đạo kỹ cần thiết trong chính trường Việt Nam hiện đại.
Nhà lãnh đạo đầy trí tuệ và trách nhiệm
Chia sẻ về sự ra đi của nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương, TS. Tô Văn Trường, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch thủy lợi miền Nam nhìn nhận, đồng chí không chỉ là một lãnh đạo cấp cao của đất nước mà còn là một con người đáng kính, điềm đạm, sâu sắc, luôn lắng nghe, hành động một cách có trách nhiệm.
“Một người lãnh đạo kỹ trị, không ưa hào nhoáng, không chạy theo hình thức, mà chọn cách sống và làm việc thầm lặng nhưng bền bỉ”, đó là cách nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam nói về nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương.
Và dù biết quy luật sinh tử là không thể cưỡng, nhưng với những ai từng có cơ hội làm việc, gắn bó thì sự mất mát này vẫn để lại khoảng lặng sâu sắc, nỗi tiếc thương khó gọi thành tên.
Chia sẻ với báo Tuổi Trẻ, TS. Tô Vân Trường nhấn mạnh, ấn tượng đầu tiên về nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương đó là người lãnh đạo rất cẩn trọng, điềm tĩnh nhưng luôn đi thẳng vào trọng tâm.
Ông không vòng vo, không tạo khoảng cách, luôn tôn trọng tri thức, ý kiến chuyên môn.
“Sau này tôi hiểu phong cách kỹ trị đó có gốc rễ từ nền tảng nghề nghiệp của một kỹ sư địa chất. Ông làm việc như một nhà khoa học, nhưng quyết đoán như một chính khách, luôn đi đến tận cùng của lý lẽ và thực tế. Đó là kiểu lãnh đạo mà đất nước luôn cần”, TS. Tô Văn Trường khẳng định.
Báo Vietnamnet cũng dẫn lời TS. Tô Văn Trường kể, lúc sinh thời, Thủ tướng Võ Văn Kiệt từng tâm sự với ông rằng, trong đội ngũ cộng sự thân tín thời ông làm Thủ tướng, có ba “phó tướng” đại diện cho ba miền đất nước mà ông đặc biệt quý trọng gồm ông Trần Đức Lương, ông Phan Văn Khải và ông Nguyễn Khánh.
Mỗi phó thủ tướng một phong cách, một thế mạnh nhưng đều là những người đã khẳng định được vai trò và trách nhiệm của mình trước Đảng, trước nhân dân.
“Tôi gặp Chủ tịch nước Trần Đức Lương lần đầu vào đầu năm 2000, theo lời mời của ông Nguyễn Cảnh Dinh, khi ấy là Chánh Văn phòng Chủ tịch nước. Cuộc gặp gắn liền với một vấn đề thời sự nóng bỏng: quản lý tài nguyên nước quốc gia và bảo vệ môi trường - lĩnh vực mà tôi theo đuổi”, TS. Tô Văn Trường kể lại.
Đặc biệt, mùa lũ năm 2000, một trận đại hồng thủy lịch sử xảy ra ở đồng bằng sông Cửu Long. Trong đoàn công tác khảo sát thực địa do Chủ tịch nước dẫn đầu có ông Nguyễn Cảnh Dinh, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Huy Ngọ, Thứ trưởng Thường trực Bộ Giao thông và lãnh đạo các tỉnh Đồng Tháp, Kiên Giang…
Khi ấy, ông Trường ngồi trên một con thuyền phía sau cùng với Cục trưởng Cục Phòng chống bão lụt Nguyễn Ty Niên. Bất ngờ, thuyền của Chủ tịch nước dừng lại. Một cán bộ an ninh được cử sang đón TS. Tô Văn Trường chuyển sang ngồi cạnh nguyên Chủ tịch nước. Hóa ra trên thuyền, mọi người đang tranh luận khá sôi nổi về dòng chảy tại kênh Hồng Ngự, người nói chảy vào, người bảo chảy ra. Chủ tịch nước liên tục đặt những câu hỏi rất cụ thể, rất khó không chỉ về thủy văn, địa hình mà còn về địa chất khu vực.
Trước sự "truy vấn" đầy trí tuệ và trách nhiệm ấy, Bộ trưởng Lê Huy Ngọ đề cử ông sang để cùng Chủ tịch nước thảo luận.
Nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền nam khi ấy đã trình bày chi tiết về nội hàm của bài toán thủy lực, từ điều kiện biên, điều kiện ban đầu, độ nhám, tổn thất cục bộ... đến tương quan giữa lưu lượng thượng nguồn, tác động của thủy triều và sản xuất nông nghiệp. Chủ tịch chăm chú nghe, không ngắt lời, song thỉnh thoảng gật đầu và đặt thêm câu hỏi.
“Cách làm việc ấy khiến tôi thực sự nể phục. Sau này, tôi nhận ra đó là phong cách của ông, không ồn ào, nhưng luôn đi đến tận cùng vấn đề”, ông chia sẻ.
Cũng trong buổi tối cùng ngày, trụ sở Tỉnh ủy Kiên Giang, có cuộc họp với các ngành và địa phương, bản thân Chủ tịch nước kết luận ngắn gọn nhưng đầy đủ, đưa ra các định hướng ngắn hạn và dài hạn để khắc phục hậu quả lũ lụt.
Bộ trưởng Lê Huy Ngọ sau này có lần nói với tôi: "Ít ai biết, ông Lương có cách lắng nghe rất đặc biệt, nghe để hiểu, để nhớ và để hành động, chứ không phải nghe cho có”.
Mẫu hình lãnh đạo kỹ trị cần thiết trong chính trường Việt Nam hiện đại
Có lần, trước thực trạng người dân vùng đồng bằng sông Cửu Long thiếu nước sinh hoạt trầm trọng, Chủ tịch nước không giấu được sự trăn trở, điện thoại ngay cho TS. Tô Văn Trường và đặt câu hỏi:
"Với đặc thù đất đai chủ yếu là chua phèn, địa hình lại bằng phẳng, liệu chúng ta có thể sử dụng vải địa kỹ thuật làm lớp lót để hình thành các hồ chứa nước ngọt ở những nơi khả thi không?".
Theo TS. Trường, đây không phải là mệnh lệnh, mà là một gợi mở nhưng mỗi câu hỏi ông nêu ra đều chất chứa một chiều sâu suy tư, buộc mọi người phải suy nghĩ thấu đáo. Từ những trăn trở như thế, nhiều ý tưởng đã được khơi nguồn, từng bước được cụ thể hóa thành các đề xuất kỹ thuật, góp phần hình thành hướng tiếp cận mới trong bài toán quy hoạch thủy lợi cho cả vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Lần khác, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch Thủy lợi miền Nam đã gặp lại nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương trong một lần dự Đại hội Thành ủy TP HCM, cùng với Thủ tướng Võ Văn Kiệt.
Cả ba trao đổi rất chân tình về bài toán phát triển bền vững cho đồng bằng sông Cửu Long. Từng có thời gian dài giữ cương vị Phó Thủ tướng rồi Chủ tịch nước trong giai đoạn đất nước chuyển mình sâu sắc, ông để lại dấu ấn bằng sự ổn định, chừng mực. Báo chí nước ngoài khi đưa tin về ông thường gọi là "một nhân vật trầm lặng nhưng có ảnh hưởng trong quá trình hội nhập của Việt Nam".
Trên báo Người lao động dẫn nhận định của nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh cũng từng đánh giá trong một cuộc họp nội bộ rằng:
“Anh Lương là người ít nói, nhưng mỗi lời đều chắc chắn. Anh không dễ bị chi phối bởi dư luận hay cảm xúc nhất thời”.
Nhiều cán bộ từng làm việc cùng ông chia sẻ rằng Chủ tịch Trần Đức Lương rất trọng tri thức chuyên môn, luôn khuyến khích lắng nghe ý kiến của giới khoa học, kỹ thuật, điều không phải vị lãnh đạo nào cũng kiên trì theo đuổi trong thực tế điều hành.
“Hôm nay, tiễn biệt ông Trần Đức Lương, vị Chủ tịch nước gắn bó với một giai đoạn trọng yếu của đất nước, tôi không chỉ nhớ một chính khách mẫu mực, mà còn nhớ một người lãnh đạo điềm đạm, sâu sắc, luôn đặt trí tuệ và trách nhiệm lên trên danh tiếng và hình thức. Ông sống thầm lặng, làm việc tận tụy, không ồn ào, để lại nhiều giá trị bền lâu, trong chính sách, trong tinh thần và trong ký ức của những người từng đồng hành cùng ông”, TS. Tô Văn Trường khẳng định ông là một mẫu hình lãnh đạo kỹ trị cần thiết trong chính trường Việt Nam hiện đại.
