Việt Nam: Từ quốc gia nghèo khó đến kỳ tích khó tin

© Ảnh : TTXVN - Trương Hải ÂuKinh tế tư nhân Đà Nẵng tăng về quy mô lẫn năng lực
Kinh tế tư nhân Đà Nẵng tăng về quy mô lẫn năng lực - Sputnik Việt Nam, 1920, 21.08.2025
Đăng ký
Gần 40 năm sau công cuộc đổi mới từ cột mốc năm 1986, Việt Nam với mô hình kinh tế thị trường định hướng XHCN đúng đắn đã vươn lên mạnh mẽ, đạt nhiều thành tựu có thể xem là “kỳ tích” trong phát triển kinh tế - xã hội.
Từ một quốc gia nghèo sau nhiều năm bị chiến tranh tàn phá, từng đối mặt siêu lạm phát và bao vây cấm vận, Việt Nam nay đã trở thành nền kinh tế tăng trưởng nhanh, rút ngắn đáng kể khoảng cách thu nhập với khu vực và thế giới.

Từ đổi mới đến kỳ tích phát triển

Gần 40 năm sau khi tiến hành công cuộc đổi mới (1986), Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu được coi là “kỳ tích”, đặc biệt là thu hẹp nhanh chóng khoảng cách thu nhập với các nước trong khu vực và thế giới.
Khi chuyển từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang kinh tế thị trường định hướng XHCN, Việt Nam phải đối mặt với muôn vàn khó khăn: quốc lực suy kiệt sau chiến tranh, bị cấm vận kéo dài, và đặc biệt là siêu lạm phát 774% trong năm đầu tiên. Sau nhiều biện pháp tổng hợp – cải cách thị trường, đổi mới chính sách tiền tệ, từng bước hoàn thiện pháp luật – đến năm 1993, lạm phát được kiểm soát về một con số và duy trì ổn định.
Công ty Giày Viễn Thịnh quan tâm, chăm lo đời sống người lao động
 - Sputnik Việt Nam, 1920, 20.08.2025
Việt Nam sắp tổng điều tra kinh tế
Tuy nền kinh tế bắt đầu được khai thông, từ nông nghiệp, rồi đến công nghiệp và phân phối lưu thông, nhưng vào năm 1990, Việt Nam vẫn vô cùng khó khăn với thu nhập bình quân đầu người chưa tới 100 USD và 70% dân số đói nghèo. Năm 1993, tỷ lệ này là 58%.
Thành tựu ngoạn mục nhất của công cuộc đổi mới chính là tốc độ xóa đói giảm nghèo: đến năm 2024, tỷ lệ đói nghèo đã giảm xuống chỉ còn dưới 1,9% theo chuẩn nghèo đa chiều, theo số liệu của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (cũ).

Rút ngắn khoảng cách thu nhập với khu vực

Theo báo Thanh niên, từ đầu những năm 2000, nhiều chuyên gia quốc tế đã dự đoán Việt Nam khó thu hẹp khoảng cách với các nền kinh tế trong khu vực. Tuy nhiên, thực tế cho thấy điều ngược lại:
Với Singapore, GDP bình quân đầu người năm 2000 cao gấp 55,8 lần Việt Nam, đến 2024 chỉ còn 19,7 lần.
Với Thái Lan, từ 5,2 lần (2000) xuống 1,6 lần (2024).
Với Malaysia, từ 9,6 lần xuống 2,7 lần.
Với Indonesia, khoảng cách gần như không còn.
Với Philippines và Ấn Độ, Việt Nam đã vượt lên.
Đây là minh chứng cho sự phát triển ngoạn mục của nền kinh tế Việt Nam.

Sự đúng đắn của mô hình kinh tế thị trường định hướng XHCN

Quá trình thu hẹp khoảng cách giữa Việt Nam với các nước gắn liền với mô hình kinh tế thị trường định hướng XHCN. Từng có một số ý kiến cho rằng nên bỏ “định hướng XHCN” thì kinh tế sẽ tăng trưởng nhanh hơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhận định này là sai lầm.
PGS-TS. Nguyễn Trí Hiếu
 - Sputnik Việt Nam, 1920, 25.07.2025
Việt Nam bị đối xử bất công khi Mỹ chưa công nhận nền kinh tế thị trường
Lý do, dù định hướng XHCN nhưng hoàn toàn không phải là sự pha trộn giữa kinh tế thị trường và kinh tế kế hoạch, mà thực ra Việt Nam đã xây dựng thể chế cho kinh tế thị trường vận hành đầy đủ, đồng thời vẫn đảm bảo giữ vững ổn định chính trị, an sinh xã hội và khả năng ứng phó khủng hoảng.
Ngoài ra, nói kinh tế thị trường định hướng XHCN là "không có tiền lệ, không phổ quát trên thế giới" cũng không chính xác. Trên thực tế, nền kinh tế của Nhật Bản, Mỹ hay châu Âu đều mang nội hàm tương tự, chỉ khác ở chỗ các nước này không gọi tên theo định hướng gì mà thôi.
Đặc biệt, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về kinh tế thị trường định hướng XHCN ngày càng được hoàn thiện. Theo đó, muốn có kinh tế thị trường định hướng XHCN thì trước tiên phải có kinh tế thị trường đầy đủ. Không có kinh tế thị trường đầy đủ thì không có sự bảo đảm cho định hướng XHCN.
Hiện có hơn 75 quốc gia công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường đầy đủ, trong đó có Nhật Bản, Canada, Hàn Quốc… Mỹ và châu Âu chưa công nhận chủ yếu vì yếu tố chính trị và cạnh tranh thương mại.
Với mô hình này, Việt Nam không chỉ bắt kịp mà còn vượt qua một số nền kinh tế tư bản chủ nghĩa như Philippines, Ấn Độ; đồng thời rút ngắn khoảng cách với các quốc gia phát triển như Nhật Bản, Mỹ, EU.

Từ thu nhập trung bình thấp hướng tới thu nhập cao

Năm 2024, GDP bình quân đầu người của Việt Nam đạt 4.717 USD, GNI đạt 4.490 USD – sát ngưỡng bước vào nhóm nước có thu nhập trung bình cao theo chuẩn Ngân hàng Thế giới. Khả năng trong năm 2025, Việt Nam sẽ chính thức đạt mốc này.
Tuy vậy, thế giới từng ghi nhận nhiều quốc gia rơi vào “bẫy thu nhập trung bình” vì phụ thuộc vào tài nguyên và lao động giá rẻ. Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, với trọng tâm là cải cách thể chế, đổi mới mô hình tăng trưởng dựa vào tri thức và công nghệ.
Ngân hàng Thế giới thay đổi dự báo về Việt Nam. Ảnh được tạo ra bởi AI - Sputnik Việt Nam, 1920, 14.07.2025
Kinh tế Việt Nam trỗi dậy mạnh mẽ
Nếu tính theo sức mua tương đương (PPP), Việt Nam đã đạt chuẩn quốc gia thu nhập cao, khi 1 USD tại Việt Nam tương đương 3,33 USD tại Mỹ.
Đáng chú ý, cần phải kể đến một phần lớn hoạt động kinh tế ở Việt Nam chưa được đưa vào GDP/GNI, ví dụ như cá cược, casino hay giao dịch tiền điện tử. Hiện có khoảng 17 triệu người Việt sở hữu crypto, thuộc top 7 thế giới, nhưng chỉ mới bắt đầu được quản lý và thu thuế. Nếu tính thêm các hoạt động này, quy mô kinh tế Việt Nam còn lớn hơn nhiều so với con số chính thức.
Có thể thấy, sau khi bị tàn phá qua nhiều năm chiến tranh, từ cột mốc đổi mới 1986, đến nay Việt Nam đã vươn lên thành một trong những nền kinh tế có tốc độ phát triển nhanh nhất khu vực, thu hẹp khoảng cách thu nhập ngoạn mục so với nhiều nước, vượt ngoài dự đoán của rất nhiều tổ chức kinh tế thế giới từ 2 thập niên trước. Chặng đường tiếp theo – hướng tới quốc gia thu nhập cao vào năm 2045 – sẽ là cuộc đua cải cách thể chế và đổi mới sáng tạo.
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала