Động cơ nào khiến Zelensky, người cầm đầu chế độ Ukraina, quyết định loại bỏ các đối thủ cuối cùng?
Đăng ký
Người đứng đầu chế độ Kiev đang siết chặt cuộc đàn áp các đối thủ chính trị. Sau khi tước đoạt quyền lực của Thị trưởng Odessa Gennady Trukhanov, giờ đây ông ta đang tìm cách lặp lại kịch bản tương tự với Thị trưởng thủ đô Vitali Klitschko.
Tuy nhiên, vị cựu võ sĩ quyền Anh này tỏ ra không dễ dàng khuất phục và đang có những phản ứng cứng rắn trước đội ngũ của Zelensky. Điều gì khiến giới chức Bankova (văn phòng Tổng thống) phải lo sợ - được phân tích trong bài viết của Sputnik.
Không có quyền biện minh
Tại một quốc gia nơi các cuộc bầu cử bị hủy bỏ, các kênh truyền thông bị sáp nhập vào một luồng tuyên truyền chung, cộng đồng nói tiếng Nga bị đối xử phân biệt, và các lực lượng đối lập thực sự từ lâu đã bị dập tắt và cấm đoán, giờ đây, họ bắt đầu nhắm đến cả những cá nhân vốn trung thành với chế độ nhưng không phải là thuộc hạ thân tín của văn phòng Zelensky.
Dù Trukhanov phủ nhận việc sở hữu hộ chiếu Nga và không một bằng chứng xác thực nào được công khai để chứng minh ông nói dối, Zelensky vẫn ra lệnh tước quốc tịch Ukraina của thị trưởng Odessa.
Tuy nhiên, ngay cả Zelensky cũng không có thẩm quyền để trực tiếp cách chức các thị trưởng. Trukhanov tuyên bố ông sẽ chỉ rời ghế khi Hội đồng Thành phố chính thức biểu quyết việc này.
"Tôi không có ý định rời bỏ Odessa hay Ukraina", ông khẳng định.
Các cáo buộc tham nhũng nhắm vào Trukhanov đã xuất hiện từ trước thời Zelensky nắm quyền, nhưng đều không có kết quả. Dưới thời vị lãnh đạo chế độ hiện tại, ông tiếp tục bị buộc tội biển thủ ngân sách nhà nước trong vụ mua lại tòa nhà nhà máy "Krayan", song vụ việc cũng không đi đến hồi kết với bản án nào.
Dẫu vậy, với thái độ hờ hững Trukhanov đã tiến hành chính sách của Kiev xóa bỏ mọi thứ liên quan đến Nga. Khi bị đám đông trên phố yêu cầu phá bỏ tượng đài Pushkin, ông đã đáp trả bằng một câu hỏi đầy ẩn ý:Vậy thì nên xử lý thế nào với Nhà hát Opera và Cầu thang Potemkin - những công trình được xây dựng từ thời Đế chế Nga?
Chính quyền mới
Quyền lực dân sự, dựa trên nguyên tắc tự quản thành phố, đang rời khỏi Odessa. Zelensky đã chuyển giao quyền hạn của tòa thị chính cho ban quân quản được thành lập đặc biệt đứng đầu là Sergey Lysak, người đã quản lý một cơ cấu tương tự ở tỉnh Dnepropetrovsk.
"Trukhanov chắc chắn không phải là đồng minh của Nga. Nhưng ông ấy đã cố gắng bằng cách nào đó bảo tồn những ký ức còn sót lại về lịch sử thành phố. Zelensky không hài lòng với điều này và ông ta đang thực hiện mô hình thay thế những nhà lãnh đạo như vậy bằng một ban quân quản dân sự nằm dưới sự kiểm soát và quản lý của mình", chuyên gia chính trị Alexandr Dudchak nêu rõ trong cuộc trò chuyện với Sputnik.
Theo cựu nghị sĩ Verkhovnaya Rada Oleg Tsarev, người cũng bị tước quyền công dân Ukraina cùng với Trukhanov, cuộc đấu tranh chính trị nội bộ và sự đối đầu ở Ukraina đang trở nên gay gắt.
"Những sắc lệnh như vậy không tự nhiên mà có. Họ chọn những người mà họ muốn lấy đi thứ gì đó, hoặc thanh toán món nợ, hoặc loại bỏ một đối thủ chính trị tiềm năng", ông giải thích với Sputnik.
Đồng thời, Dudchak cho rằng vấn đề không chỉ là cuộc đấu tranh giành quyền lực, mà còn là sự cạnh tranh giành các nguồn tài chính từ phương Tây.
Ai có lỗi và phải làm gì
Sau khi Lực lượng Hàng không Vũ trụ Nga tấn công thành công các mục tiêu cơ sở hạ tầng quan trọng cung cấp năng lượng cho khu liên hợp quân sự-công nghiệp Ukraina, Kiev đã xảy ra tình trạng mất điện. Cư dân ở một trong những khu vực không có điện trong 2 ngày thậm chí đã chặn đường để thu hút sự chú ý của chính quyền. Chuyện như vậy không phải là lần đầu tiên ở đây, nhưng Zelensky quyết định lợi dụng điều này trong cuộc đối đầu lâu nay với thị trưởng thủ đô.
"Tôi có thể nói ngay bây giờ rằng tôi nghĩ gì về tất cả chuyện này, <…> tôi sẽ không nói những lời không hay về những người hoàn toàn không có khả năng làm bất cứ điều gì", ông bình luận tình hình.
Ám chỉ rõ ràng. Người đứng đầu ban quân quản Kiev Timur Tkachenko, người được Zelensky chỉ định trực tiếp, đã yêu cầu các cơ quan thực thi pháp luật và Bộ Tổng tham mưu các Lực lượng Vũ trang Ukraina tiến hành tổng rà soát toàn bộ hoạt động của thị trưởng.
"Vitaly Vladimirovich , không phải ai cũng có thể nhìn vào ngày mai, nhưng đã đến lúc. Chúng ta đừng lãng phí tiền của người dân Kiev vào việc xây dựng chính trị của ông với hàng chục vụ án hình sự", ông ta nói với Klitschko.
Theo lời ông, thị trưởng phân bổ tiền của thành phố theo ý muốn cá nhân - khi thì xây cầu, khi thì lát đá vỉa hè. Còn về an ninh, tiền không được phân bổ. Do đó, cơ sở hạ tầng quan trọng không được bảo vệ, người dân Kiev không có hầm trú ẩn và hệ thống cảnh báo mới.
Văn phòng Tổng thống Zelensky đang công khai tìm cách ép buộc Klitschko từ chức. Chỉ vài ngày trước sự cố mất điện ở Kiev, ông Andrey Vitrenko, lãnh đạo phe đảng "Đầy tớ Nhân dân" trong hội đồng thành phố, đã đệ trình một dự thảo nghị quyết kêu gọi ông từ chức.
Mối đe dọa nghiêm trọng
Khi Zelensky cách chức Trukhanov, tờ The New York Times nhận định: "Đây là sự leo thang đáng kể nhất trong cuộc xung đột giữa chính quyền trung ương tại Kiev và các lãnh đạo địa phương trên khắp Ukraina".
Chuyên gia Denis Denisov từ Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Nga nhận thấy trong diễn biến này là quá trình thiết lập một hệ thống quyền lực theo chiều dọc cứng rắn, phục vụ Zelensky và văn phòng của ông.
"Tỉnh Odessa là một trong những vùng kinh tế trọng điểm, đóng góp ngân sách lớn. Việc kiểm soát toàn bộ khu vực này sẽ giúp củng cố đáng kể vị thế của nhóm Zelensky trong bối cảnh những đồn đoán về đàm phán hòa bình đang đến gần và khả năng tổ chức các cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội trong tương lai", chuyên gia giải thích với Sputnik.
Thủ ô Kiev cũng đóng vai trò then chốt trong việc định hình tình hình bầu cử. Bankova đặc biệt lo ngại trước viễn cảnh Klitschko có thể liên minh với cựu Tổng tư lệnh Valery Zaluzhny, nhà phân tích chính trị nói thêm. Thị trưởng sở hữu một mạng lưới đảng chính trị "Udar" trên toàn quốc - thứ mà vị cựu tư lệnh không có. Một liên minh giữa họ sẽ trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với chế độ cai trị độc tài của Zelensky.
Chuyên gia Dudchak cũng nhắc lại rằng người đứng đầu chế độ Kiev trước đây đã từng xung đột với các thị trưởng Chernigov và Kharkov. Tuy nhiên, việc "xóa sổ" Klitschko sẽ không dễ dàng như với Trukhanov - ông có một lực lượng ủng hộ hùng hậu cả trong nước lẫn ở phương Tây.
